Ăn là một nhu cầu không thể thiếu được ở bất cứ người nào và cho mọi lứa tuổi để duy trì sự sống. Đối với người cao tuổi (NCT), ăn uống có những hạn chế vì sự suy giảm chức năng của các bộ phận răng miệng, tiêu hóa... Để có những ngày xuân vui khỏe cùng con cháu, NCT cần lựa chọn thức ăn, đồ uống cho phù hợp với sức khỏe.
Đảm bảo các chất dinh dưỡng
Mặc dù thực phẩm ngày Tết rất đa dạng, song NCT cần chú ý ăn đủ các chất: đạm (protit), đường (glucid), mỡ (lipid) và các chất muối khoáng, sinh tố. Nên ăn các chất dễ nhai, dễ tiêu. Chú ý nhai thật kỹ vì nhai kỹ thì thức ăn đã nhuyễn và có nhiều nước. Trong những ngày Tết, thức ăn có nhiều chất đạm lại được chế biến cầu kỳ, dễ thu hút sự thèm ăn, do đó có thể mỗi bữa ăn thường tăng số lượng. Ăn nhiều chất đạm quá cũng không tốt vì dễ gây béo phì cho NCT, điều đó rất có thể dẫn đến các bệnh tim, mạch, xơ vữa động mạch.
 |
Trong dịp Tết, ngoài nước uống hằng ngày, có thể uống thêm bia, nước giải khát, rượu. Tuy vậy không nên lạm dụng các loại rượu, bia (trong bia cũng có một lượng cồn) vì rượu bia rất có khả năng làm tổn thương đến tế bào gan, làm xơ gan, thậm chí ung thư gan, đặc biệt ở một số người đang mắc bệnh về gan. Nhiều công trình khoa học nghiên cứu cho thấy rượu là một trong những nguyên nhân hàng đầu đưa đến xơ gan. Trong dịp vui Tết cổ truyền, sau những bữa ăn thịnh soạn cũng cần cảnh giác với bệnh viêm tụy cấp tính do ăn nhiều chất đạm, mỡ kèm theo có các chất kích thích như rượu, bia, gia vị.
Ngày đón xuân vui Tết thường được dành nhiều thời gian để giao lưu, ăn uống cho nên cuối ngày về đêm, lúc đi ngủ, NCT thường thấy mệt mỏi và nếu ăn no, uống nhiều trước khi đi ngủ thì càng mệt mỏi hơn và khó ngủ hơn và đi tiểu đêm gây mất ngủ làm ảnh hưởng đến sức khỏe. Trong dịp Tết, nhất là thời tiết ở miền Bắc thường rét, vì vậy không nên tắm về đêm và hạn chế ra ngoài đi tiểu đêm vì dễ gây tai biến mạch máu não khi gặp gió lùa, đặc biệt là gió lạnh.
Vui xuân không quên tập luyện
Bình thường, NCT chỉ cần ngủ khoảng từ 5 - 6 tiếng là vừa. Mỗi buổi trưa cũng nên ngủ khoảng thời gian từ 30 - 60 phút. Nếu không thể ngủ được do thói quen hay do tác động của môi trường xung quanh như người qua lại nhiều, ồ ào, cười nói, nhạc thì cũng nên nằm nghỉ ngơi để thư giãn là rất cần cho NCT.
 |
NCT thường đi ngủ sớm và dậy sớm. Người ta khuyên là ngủ sớm và dậy sớm tốt hơn rất nhiều so với đi ngủ muộn và dậy muộn. Trước lúc đi ngủ nên tập thể dục nhẹ nhàng thì lúc ngủ sẽ ngon hơn (sâu hơn). Trong những ngày Tết không nên bỏ quên thói quen tập thể dục, nhất là thể dục trước khi đi ngủ. Tập thể dục cũng cần tuân theo bài bản, nên tập từ động tác nhẹ, đơn giản đến trung bình, tránh tập những động tác nặng, khó. Nếu có điều kiện, nên đi bộ vừa để hít thở không khí vừa để thư giãn và đặc biệt trong những ngày vui xuân đi bộ còn để chiêm ngưỡng mọi cảnh vật và con người trong không khí hồ hởi, phấn khởi đón xuân về.
Việc ăn uống, vui chơi trong những ngày vui xuân, đón Tết cũng cần được lưu tâm cho mọi người, đặc biệt là NCT. Ăn uống tốt là cung cấp đầy đủ năng lượng cho cơ thể hoạt động, tăng cường sức khỏe, kéo dài tuổi thọ có ích cho bản thân, gia đình của NCT và cho cả xã hội. Ăn uống điều độ còn có tác dụng tránh nhiều nguy cơ do lão suy. Bất cứ lúc nào ăn uống không điều độ, đặc biệt là những ngày Tết chỉ làm cho sức khỏe kém đi mà thôi. Vì vậy, NCT nên chọn cho mình một chế độ ăn thích hợp và ngon miệng.
PGS.TS. Bùi Khắc Hậu
