Trong bản hướng dẫn mới nhất của GOLD (chiến lược toàn cầu về COPD) năm 2021 đã bổ sung thêm một chương chuyên đề về COPD và COVID-19, nhằm hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và một số chú ý về đối tượng bệnh nhân COPD trong đại dịch COVID-19.
PGS.TS.Nguyễn Đình Tiến - Chủ nhiệm bộ môn, Chủ nhiệm khoa Nội hô hấp, Bệnh viện TWQĐ 108
Như chúng ta đã biết, bệnh COPD thường ở nhóm người cao tuổi, khả năng miễn dịch suy giảm và tắc nghẽn đường thở cũng làm cho SARS-CoV-2 dễ dàng xâm nhập gây tổn thương và bội nhiễm các vi khuẩn khác, tăng nguy cơ tử vong trên những đối tượng này.
Do vậy, bệnh nhân COPD mắc COVID-19 dễ bị khó thở nặng, tiến triển nhanh hơn và nguy cơ tiến triển nặng với tỷ lệ cao hơn.
Vì thế, đối với bệnh nhân mắc COPD càng phải thực hiện chiến lược "5K+vaccine" một cách nghiêm túc nhất.
Những điều cần ghi nhớ trước khi tiêm
Bệnh nhân COPD phải được tiêm vaccine tại bệnh viện nơi có đủ khả năng cấp cứu.
- Trước khi tiêm phòng bệnh nhân phải ở giai đoạn ổn định (ngoài đợt cấp), được duy trì điều trị kiểm soát tốt triệu chứng của COPD
- Trong vòng từ 10-14 ngày trước khi tiêm bệnh nhân không dùng corticosteroid toàn thân.
- Khi khám sàng lọc trước tiêm, ngoài hỏi tiền sử dị ứng, đo mạch, nhiệt độ, huyết áp thì với bệnh nhân COPD cần khám hô hấp: Khi nhịp thở dưới 25 lần/phút, SpO2>94% thì bệnh nhân sẽ có chỉ định tiêm.
Những lưu ý cho người bệnh COPD sau khi tiêm vaccine COVID-19
- Sau tiêm bệnh nhân được theo dõi tại bệnh viện ít nhất 30 phút và khi về nhà chú ý vẫn dùng các thuốc kiểm soát COPD theo hướng dẫn tại nhà. (Khuyến cáo các cơ sở điều trị cấp thuốc dài hạn hơn cho bệnh nhân để bệnh nhân dùng hàng ngày tại nhà). So song với đó, bệnh nhân cần theo dõi tình trạng khó thở cũng như dị ứng sau tiêm vaccine.
- Sau tiêm vaccine khoảng 6 đến 12 giờ, rất nhiều người có phản ứng sốt nhẹ, khi đó cần phải uống đủ nước. Bù điện giải bằng uống oresol, nước hoa quả, có thể bổ sung vitamin C 500mg ngày 1 đến 2 viên. Nếu sốt trên 38.5 độ C cần dùng thuốc hạ sốt bằng paracetamol 500mg theo hướng dẫn về cân nặng, liều lượng và thời gian sử dụng.
- Nếu sốt kéo dài quá một ngày, kèm theo ho khạc đờm nhày mủ tăng, khó thở tăng lên, thở rít, nổi ban dát sẩn ngoài da… Cần báo ngay cho bác sĩ.
Trước và sau tiêm vaccine COVID-19, bệnh nhân COPD cần theo dõi kỹ các dấu hiệu phản ứng.
- Điều cuối cùng mà người bệnh COPD đã tiêm vaccine cần đặc biệt lưu ý là tránh dùng thuốc nhóm corticosteroide đường toàn thân (dùng đường uống và đường tiêm) để điều trị COPD. Vì nếu sử dụng sẽ làm giảm thiểu tương tác thuốc với vaccine cũng như làm giảm hiệu lực bảo vệ của vaccine.
- Bệnh nhân phải hạn chế tối đa tiếp xúc với người khác nhằm tránh lây nhiễm COVID-19, kể cả sau khi tiêm vaccine COVID-19. Việc tư vấn bác sĩ chuyên khoa hô hấp cũng nên tư vấn qua điện thoại, hạn chế tối đa đến thăm khám tư vấn tại bệnh viện trong thời điểm dịch diễn biến phức tạp.
- Trong khi dùng thuốc tại nhà nên thay thế thuốc dạng khí dung bằng các hộp thuốc dạng hộp xịt định liều hoặc dạng dạng bột khô nhằm giảm nguy cơ phát tán virus qua giọt bắn nhỏ.
Ngoài vấn đề dùng thuốc, bệnh nhân COPD cần chú trọng chế độ dinh dưỡng và tập phục hồi chức năng hô hấp tại nhà theo hướng dẫn một cách đều đặn nhằm tăng sức đề kháng của cơ thể và giảm khó thở.
Mời độc giả xem thêm video đang được quan tâm:
Thông điệp 5T- Pháo đài chống dịch COVID-19 trong tăng cường giãn cách xã hội
