Để giải đáp băn khoăn ở những người bệnh đa xơ cứng khi tiêm vaccine ngừa COVID-19, Hiệp hội đa xơ cứng Quốc gia Mỹ đã tập hợp một nhóm các chuyên gia y tế để xem xét các khoa học sẵn có và đưa ra các khuyến nghị dựa trên thực tế đối với việc tiêm vaccine COVID-19 ở đối tượng này.
1. Bệnh đa xơ cứng nguy hiểm thế nào?
Bệnh đa xơ cứng (MS) là một bệnh có khả năng gây tàn phế cho não và tủy sống (hệ thần kinh trung ương).
Hình ảnh bao myelin.
Trong bệnh MS, hệ thống miễn dịch tấn công lớp vỏ bảo vệ (myelin) bao phủ các sợi thần kinh và gây ra các vấn đề liên lạc giữa não và phần còn lại của cơ thể. Cuối cùng, bệnh có thể gây ra tổn thương vĩnh viễn hoặc suy giảm các dây thần kinh.
Các dấu hiệu và triệu chứng của MS rất khác nhau và phụ thuộc vào số lượng dây thần kinh bị tổn thương và dây thần kinh nào bị ảnh hưởng.
Các triệu chứng thường ảnh hưởng đến chuyển động, chẳng hạn như:
- Tê hoặc yếu ở một hoặc nhiều chi thường xảy ra ở một bên cơ thể cùng một lúc hoặc chân và thân;
- Cảm giác điện giật xảy ra với một số cử động cổ, đặc biệt là cúi cổ về phía trước;
- Run, thiếu phối hợp hoặc dáng đi không vững.
- Các vấn đề về thị lực cũng phổ biến, bao gồm: Mất thị lực một phần hoặc hoàn toàn, thường ở một bên mắt, nhìn đôi, mờ mắt...
- Ngoài ra, một số người bệnh có thể nói lắp, mệt mỏi, chóng mặt, ngứa ran hoặc đau ở các bộ phận của cơ thể.
- Một số người bị MS nặng có thể mất khả năng đi lại độc lập, trong khi những người khác có thể thuyên giảm trong thời gian dài mà không có bất kỳ triệu chứng mới nào.
Không có cách chữa khỏi bệnh đa xơ cứng. Tuy nhiên, các phương pháp điều trị có thể giúp tăng tốc độ phục hồi sau các cuộc tấn công, điều chỉnh tiến trình của bệnh và quản lý các triệu chứng.
2. Người bệnh đa xơ cứng nên được chủng ngừa COVID-19
Khoa học đã chứng minh cho chúng ta thấy rằng, vaccine COVID-19 là an toàn và hiệu quả. Giống như các quyết định y tế khác, tốt nhất khi tiêm vaccine COVID-19, người bệnh MS nên trao đổi với bác sĩ điều trị của mình.
Người bệnh đa xơ cứng nên được chủng ngừa COVID-19.
Hầu hết những người bị MS dạng tái phát và đang tiến triển càng nên được chủng ngừa. Các rủi ro của COVID-19 lớn hơn bất kỳ rủi ro tiềm ẩn nào từ vaccine. Ngoài ra, các thành viên trong cùng một hộ gia đình và những người tiếp xúc gần cũng nên được chủng ngừa COVID-19 khi có sẵn để giảm tác động của virus.
Những người bị MS đang tiến triển, những người lớn tuổi, những người có mức độ khuyết tật thể chất cao hơn, người mắc một số tình trạng y tế (tiểu đường, huyết áp cao, béo phì, bệnh tim và phổi, mang thai)… là những nhóm có nguy cơ nhập viện cao nhất do COVID-19. Những người thuộc các nhóm nguy cơ cao này được đặc biệt khuyến khích tiêm chủng. Nếu bạn đã bị COVID-19 và đã khỏi bệnh, bạn cũng nên chủng ngừa.
3. Vaccine COVID-19 an toàn cho những người bệnh đa xơ cứng
Không có loại vaccine nào hiện có chứa virus sống và vaccine sẽ không gây ra COVID-19. Thuốc chủng ngừa này không có khả năng gây tái phát MS hoặc có bất kỳ tác động nào đến sự tiến triển của bệnh lâu dài. Nguy cơ nhiễm COVID-19 cao hơn nhiều so với bất kỳ nguy cơ tái phát MS nào do tiêm vaccine.
Bất kỳ loại vaccine nào cũng có thể gây ra tác dụng phụ.
Tuy nhiên, bất kỳ loại vaccine nào cũng có thể gây ra tác dụng phụ, bao gồm cả sốt. Sốt có thể làm cho các triệu chứng MS của người bệnh tạm thời tồi tệ hơn, nhưng chúng sẽ trở lại bình thường khi hết sốt. Ngay cả khi người bệnh bị các phản ứng phụ, điều quan trọng là phải tiêm liều thứ hai (đủ liều) của vaccine để nó có hiệu quả.
4. Vaccine COVID-19 an toàn khi sử dụng với các thuốc điều trị đa xơ cứng
Người bệnh MS tiếp tục dùng các liệu pháp điều trị bệnh (DMT) trừ khi có ý kiến khác của bác sĩ khuyên dừng hoặc trì hoãn. Vì việc ngừng đột ngột một số DMT có thể gây ra tình trạng tàn tật gia tăng nghiêm trọng với các tổn thương mới trên MRI.
Dựa trên dữ liệu từ các nghiên cứu trước đây về các loại vaccine và DMT khác, việc tiêm vaccine COVID-19 trong khi sử dụng bất kỳ DMT nào là an toàn. Một số DMT có thể làm cho vaccine kém hiệu quả hơn nhưng nó vẫn cung cấp sự bảo vệ nhất định.
Đối với những người đang dùng thuốc kesimpta, lemtrada, ocrevus hoặc Rituxan… có thể cân nhắc phối hợp thời gian tiêm vaccine với thời gian của liều DMT. Trong trường hợp này người bệnh cần trao đổi với bác sĩ điều trị để xác định lịch trình tiêm tốt nhất cho người bệnh.
