Ngứa vùng hậu môn sinh dục là một triệu chứng rất khó chịu, thường xảy ra vào ban đêm, gây ra mất ngủ, ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân.
Tại sao lại ngứa?
Ngứa là do phản ứng của xung thần kinh khi bị kích thích bởi chất trung gian chủ yếu là histamin và một số chất khác như: bradykinin, neurotensin, secreconin… Khi dưỡng bào dưới da bị kích thích bởi một tác nhân nào đó, nó tiết ra các hóa chất trung gian kể trên, đa số là histamin. Histamin tác động lên những cảm thụ quan đặc biệt trên đầu mút dây thần kinh, tạo ra cảm giác ngứa ngáy và làm vùng da quanh đó bị đỏ lên. Cảm giác này truyền lên não. Não thu nhận và xử lí thông tin, ngay lập tức sẽ hình thành phản xạ trả lời kích thích, thông thường đó là phản xạ dùng tay gãi hoặc cọ sát vào vùng bị ngứa.
Nguyên nhân nào gây ngứa?
Ngứa vùng hậu môn sinh dục có thể là ngứa khu trú tại vùng này hoặc kèm theo ngứa toàn thân. Ngứa có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh khác nhau. Chẳng hạn, bệnh toàn thân gây ngứa như: xơ gan, sỏi đường mật, suy thận, ung thư hạch, thiếu vitamin A, thiếu vitamin D, thiếu vitamin PP (bệnh pellagra), thiếu máu thiếu sắt. Một số bệnh nội tiết như: cường giáp, đái tháo đường và một số thuốc uống trị bệnh gồm cả Đông dược lẫn Tây dược.
 Ảnh minh họa |
Bệnh lý tiêu hóa như: giun kim, tiêu chảy, táo bón, trĩ hậu môn.
Viêm nhiễm đường sinh dục gây khí hư như: nhiễm trichomonas vaginalis, nhiễm nấm candida albicans... Nhiều phụ nữ chưa quan hệ tình dục vẫn bị nhiễm nấm candida vùng sinh dục.
Vùng hậu môn sinh dục thường xuyên ẩm ướt (đặc biệt là phụ nữ vào những ngày có kinh nguyệt) tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và vi nấm phát triển gây ngứa.
Ngoài ra còn có thể ngứa do tâm lý, thường thấy ở những bệnh nhân bị bệnh lo âu hay trầm cảm. Đôi khi ngứa có thể không do một nguyên nhân nào.
Biểu hiện của ngứa là gì?
Dấu hiệu chính của bệnh là ngứa vùng hậu môn sinh dục chủ yếu xảy ra vào ban đêm. Tùy theo bệnh mà có thể có những triệu chứng khác.
Làm sao cho hết ngứa?
Ngứa vùng hậu môn sinh dục chỉ là một triệu chứng, không phải là một bệnh. Do đó, tùy theo nguyên nhân mà có cách điều trị phù hợp.
Cùng với việc điều trị nguyên nhân gây bệnh thì điều trị triệu chứng ngứa là rất quan trọng, hơn nữa không phải lúc nào ngứa cũng tìm ra nguyên nhân. Để điều trị triệu chứng ngứa, bệnh nhân cần thực hiện các hướng dẫn sau:
- Tránh ăn đồ ăn cay, thức ăn thuộc nhóm nhuyễn thể như: tôm, sò, hến…, các đồ uống như: rượu, cà phê …
- Tránh táo bón bằng cách ăn nhiều rau, trái cây, uống nhiều nước, tăng cường vận động.
- Cần vệ sinh kĩ vùng hậu môn sinh dục sau khi đại tiện. Có thể rửa bằng nước sạch vì việc dính phân, nước tiểu sẽ là nguyên nhân gây ngứa. Phụ nữ sau mỗi lần đi tiểu cần phải dùng giấy vệ sinh thấm sạch.
- Nên tắm bằng nước ấm. Nếu da bị khô, sau khi tắm, thoa một loại lotion làm da bớt khô.
- Không nên dùng xà phòng, nếu cần thì dùng các loại xà phòng có độ tẩy nhẹ, có độ pH thấp hoặc loại dùng cho trẻ sơ sinh.
- Thay đồ lót hàng ngày, không mặc đồ lót quá chật. Đối với nam, khi không cần thiết không cần mặc đồ lót. Nên chọn đồ cotton thay cho đồ nylon.
- Không nên đi xe đạp hoặc cưỡi trâu, bò, ngựa vì có thể ngây ngứa vùng hậu môn sinh dục.
- Có thể dùng các thuốc chống ngứa thông thường để bôi tại chỗ hoặc thuốc uống, tuy nhiên trước khi dùng nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.
- Ngứa thường khiến chúng ta gãi để giảm ngứa, nhưng gãi ngứa sẽ làm trầy da, nhiễm trùng vùng gãi, do đó không nên gãi. Khi không chịu được, chỉ nên xoa nhẹ vùng ngứa bằng lòng bàn tay chứ không nên gãi bằng móng tay. Nếu chúng ta tập chịu ngứa không gãi thì dần dần sẽ quen với cảm giác ngứa.
Thực hiện tốt những hướng dẫn trên sẽ làm mất hoặc giảm đáng kể chứng ngứa khó chịu, nhất là ngứa vùng kín. Hiện nay, phần đông người dân vẫn ngại đi khám vùng kín và có thói quen tự ý mua thuốc điều trị nên đa số bệnh nhân chỉ lo điều trị triệu chứng ngứa hơn là điều trị nguyên nhân gây ra ngứa. Thực tế là triệu chứng ngứa chỉ hết khi điều trị dứt bệnh. Trong quá trình điều trị, một điều quan trọng mọi người cần biết là bệnh có thể kéo dài và hay tái phát, do đó đừng quá bi quan khi bệnh chưa hết hẳn.
BS. LÊ DŨNG SỸ