Bệnh viêm ruột thường xảy ra ở người trưởng thành, tuy nhiên gần đây có nhiều cảnh báo về chứng bệnh viêm ruột, trong đó trẻ em cũng là đối tượng nguy cơ của bệnh.
Hệ thống tiêu hóa (dạ dày, ruột non, ruột già và trực tràng) biến đổi thức ăn thành chất dinh dưỡng và hấp thu vào máu để cung cấp năng lượng cho cơ thể. Ở cơ thể khỏe mạnh, sức khỏe bình thường, hiếm khi mọi người chú ý đến hoạt động của hệ tiêu hóa trừ khi chúng gặp bất ổn, như trong trường hợp của bệnh viêm ruột.
Viêm ruột do bệnh Crohn.
Bệnh viêm ruột gồm hai bệnh mạn tính gây ra viêm ruột: viêm loét đại tràng và bệnh Crohn. Mặc dù các bệnh có một số tính năng chung, tuy nhiên chúng có một số khác biệt quan trọng: Viêm loét đại tràng gây viêm đại tràng khiến niêm mạc ruột bị viêm đỏ và xuất hiện các vết loét gây đau. Khu vực dễ tổn thương nhất là trực tràng, gây tiêu chảy thường xuyên. Chất nhầy, máu thường xuất hiện trong phân. Bệnh Crohn gây viêm ở đoạn cuối ruột non - hỗng hồi tràng và một phần của ruột già. Các tổn thương này không định khu ở một chỗ và có thể lan tỏa ảnh hưởng các vị trí khác trên đường tiêu hóa. Viêm do Crohn ăn sâu vào các lớp của thành ruột và trong khi viêm loét đại tràng chỉ ảnh hưởng đến niêm mạc của ruột.
Thủ phạm gây viêm ruột
Bao gồm nhiều yếu tố như: môi trường, chế độ ăn uống và di truyền.
Các nghiên cứu hiện tại cho thấy bệnh viêm ruột có khả năng liên quan đến một khiếm khuyết di truyền ảnh hưởng hệ thống miễn dịch hoạt động và viêm được kích hoạt phản ứng với một đại lý vi phạm, giống như vi khuẩn, virut hoặc protein trong thực phẩm như thế nào. Bằng chứng cũng chỉ ra rằng hút thuốc lá có thể tăng khả năng phát triển bệnh Crohn.
Dấu hiệu và triệu chứng
Các triệu chứng phổ biến nhất của viêm loét đại tràng và bệnh Crohn là tiêu chảy và đau bụng. Tiêu chảy có thể từ nhẹ đến nặng (có thể đến 20 lần/ngày). Tiêu chảy cấp có thể dẫn đến mất nước, trụy tim mạch, shock, nhịp tim nhanh và tụt huyết áp. Nếu kèm mất máu, dù là mất một lượng máu nhỏ trong phân cũng có thể dẫn tới thiếu máu. Đôi khi, những người bị viêm ruột cũng có thể táo bón. Với bệnh Crohn, điều này có thể xảy ra như kết quả của một tắc nghẽn trong lòng ruột. Trong viêm loét đại tràng, táo bón có thể là một triệu chứng của viêm trực tràng. Bệnh nhân viêm đại tràng thường có cảm giác nặng bụng. Đau và khó chịu sẽ bớt khi đại tiện, trung tiện được và tăng lên khi bị táo bón.
Máu trong phân: Quá trình thực phẩm di chuyển qua đường tiêu hóa có thể dẫn đến chảy máu. Máu đỏ tươi trong bồn cầu hoặc máu sẫm màu trộn với phân. Trong trường hợp máu chảy ít sẽ khó nhìn thấy.
Sốt, mệt mỏi và sụt cân: cũng có thể xảy ra ở bệnh nhân bị viêm ruột do thiếu ăn và mất nước vì tiêu chảy và viêm ruột mạn tính.
Viêm ruột có thể ảnh hưởng đến các hệ cơ quan khác của cơ thể: Các nhà khoa học hiện vẫn đang tìm kiếm câu trả lời cho vấn đề này. Một số người bị viêm ruột có thể có các dấu hiệu của viêm nhiễm ở các nơi khác như ở các khớp, mắt, da và gan, vùng hậu môn có thể xuất hiện các áp-xe và trĩ.
Trẻ mắc bệnh viêm ruột loét đại tràng hay bệnh Crohn có thể sẽ chậm lớn và chậm dậy thì do thiếu hấp thu dưỡng chất.
Bệnh viêm ruột có thể khó chẩn đoán do không có các triệu chứng rõ ràng ngay cả khi ruột đã bị ảnh hưởng trong nhiều năm. Các triệu chứng nếu có lại không đặc hiệu do đó gây khó khăn cho các bác sĩ trong việc chẩn đoán bệnh.
Chế độ ăn uống phòng ngừa bệnh viêm ruột
Chế độ ăn uống có vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa các bệnh đường ruột, trong đó có viêm ruột. Một số loại thực phẩm và đồ uống có thể làm nặng thêm các dấu hiệu và triệu chứng của viêm ruột, đặc biệt là trong tình trạng cấp tính. Vì vậy, nếu phát hiện ra một số loại thực phẩm đang gây ra hoặc làm nặng hơn các triệu chứng bệnh viêm ruột thì cố gắng loại bỏ những loại thực phẩm này:
Hạn chế các sản phẩm sữa: Những vấn đề như tiêu chảy, đau bụng và trướng bụng ở bệnh viêm ruột có thể được cải thiện khi hạn chế hoặc loại bỏ các sản phẩm sữa.
Ưu tiên lựa chọn thực phẩm ít chất béo: Nếu mắc bệnh Crohn, ruột non có thể không thể tiêu hóa hoặc hấp thụ chất béo bình thường. Thay vào đó, chất béo đi qua ruột khiến bị tiêu chảy nặng hơn. Những thực phẩm đặc biệt làm phiền hà người bệnh bao gồm bơ, bơ thực vật, nước sốt kem và các loại thực phẩm chiên.
Thử nghiệm với chất xơ: Đối với hầu hết mọi người, thực phẩm nhiều chất xơ chẳng hạn như trái cây tươi, rau quả và ngũ cốc nguyên chất là nền tảng của một chế độ ăn uống khỏe mạnh. Nhưng nếu bị bệnh viêm ruột, chất xơ có thể làm tiêu chảy, đau và trướng hơi nặng hơn. Nếu trái cây và rau quả còn nguyên, cố gắng hấp, nướng hoặc hầm. Cũng có thể thấy một số người dung nạp được một số trái cây và rau quả, nhưng những người khác không thể. Cần cảnh giác các loại thực phẩm trong họ cải bắp như súp lơ xanh và súp lơ, quả hạch, hạt giống, ngô và bỏng ngô, có thể làm người bệnh khó chịu hơn. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu một chế độ ăn nhiều chất xơ.
Tránh một số thực phẩm tương kỵ: Loại bỏ những thực phẩm làm cho các dấu hiệu và triệu chứng viêm ruột nặng hơn. Những thực phẩm này có thể bao gồm đậu, bắp cải và bông cải xanh, nước trái cây nguyên liệu và hoa quả, đặc biệt là các loại trái cây họ cam quýt, thức ăn cay, bỏng ngô, rượu, thức ăn và thức uống có chứa caffeine như sôcôla và soda.
Ăn các bữa ăn nhỏ: Nếu cảm thấy tốt hơn, hãy ăn 5-6 bữa ăn nhỏ 1 ngày thay vì 2 hoặc 3 bữa lớn như những người thân.
Uống nhiều nước: Hãy cố gắng uống nhiều nước hàng ngày. Hạn chế rượu và đồ uống có chứa caffeine kích thích ruột và có thể làm cho tiêu chảy nặng hơn, trong khi đồ uống có ga thường xuyên tạo ra khí.
BS. NGUYÊN THI
