Bệnh thường xuất hiện trên nhiều răng và hậu quả làm mất hàng loạt các răng ở những người trên 40 tuổi có ý thức vệ sinh răng miệng kém.
Nguyên nhân chính của bệnh nha chu là do tình trạng vệ sinh răng miệng kém, tạo điều kiện cho các mảng bám vi khuẩn tồn đọng trên răng - lợi (nướu) lâu ngày sẽ gây viêm nướu răng. Theo thời gian, mảng bám răng bị vôi hóa (cứng dần) thành vôi răng (còn gọi là cao răng). Khi ấy nướu sẽ bị viêm nặng hơn, bệnh chuyển sang giai đoạn viêm nha chu. Bệnh sẽ tiến triển rất nhanh nếu cơ thể có một bệnh toàn thân nào đó làm giảm sức đề kháng của cơ thể.
Khám răng định kỳ để phát hiện sớm bệnh răng miệng. Ảnh: TM
Cách nhận biết
Khi vệ sinh răng miệng không sạch, có nhiều mảng bám vi khuẩn lắng đọng nhiều trên rãnh lợi, kẽ răng lâu ngày làm cho lợi bị viêm, sưng phồng, chảy máu, làm lung lay một hay nhiều răng.
Khi lợi bị viêm, nhiễm trùng thường có màu đỏ sậm, căng phồng, dễ chảy máu khi ăn, nhai hay chải răng. Khi lợi bị viêm, mô lợi trở nên lỏng lẻo thay vì bám chặt vào chân răng, lúc này sẽ rất dễ bị giắt thức ăn khi ăn, nhai.
Quan sát thì thấy có nhiều mảng bám và vôi răng. Nếu mảng bám vi khuẩn bám trên răng lâu ngày sẽ trở nên cứng nhắc được gọi là vôi răng hay đá răng. Khi ăn các mảng bám sẽ dễ dàng tích tụ và bám trên lớp vôi răng hơn làm cho lớp vôi răng càng trở nên dày thêm và làm cho tình trạng viêm lợi thêm trầm trọng. Trong điều kiện bình thường, nếu không vệ sinh răng lợi sạch sẽ thì 24 giờ sau khi tụ tập các mảng bám sẽ cứng lại tạo thành vôi răng mới và cứ thế nếu không chải răng sạch sẽ, thường xuyên, kỹ lưỡng thì lớp vôi răng càng dày lên.
Các biểu hiện của bệnh nha chu có những dấu hiệu sau: Lợi bị chảy máu khi chải răng, lợi sưng đỏ dễ chảy máu, vôi răng đóng ở cổ răng, hơi thở hôi, ấn vào nướu thấy mủ chảy ra. Người bệnh cảm giác không bình thường khi ăn nhai, răng lung lay, răng bị di lệch làm cho các răng bị thưa ra.
Chải răng đúng cách để phòng bệnh nha chu.
Diễn tiến của bệnh
Bệnh tiến triển rất thầm lặng nên người bệnh thường ít chú ý. Các nướu bị sưng to rồi tự xẹp xuống làm người bệnh lầm tưởng là bệnh tự lành. Cứ thế, nếu bệnh nhân không điều trị kịp thời thì lớp mô nâng đỡ răng, dây chằng sẽ bị phá hủy và làm tiêu xương ổ răng, răng bị lung lay và cuối cùng sẽ mất răng dù răng còn nguyên vẹn, không bị sâu.
Bệnh nha chu là bệnh xuất hiện rất sớm, ở nhiều nhóm tuổi khác nhau không phân biệt nam hay nữ và bệnh thường tiến triển nặng hơn ở người nhiều tuổi có tình trạng vệ sinh răng miệng kém, bệnh thường trải qua 4 giai đoạn chính.
Vôi răng (cao răng), mảng bám vi khuẩn bám ở cổ răng, viền lợi, kẽ răng sẽ kích thích nướu gây viêm lợi.
Lợi bị viêm, sưng phồng làm dễ chảy máu khi ăn, nhai.
Nếu không điều trị, tình trạng viêm nhiễm sẽ lan rộng, tạo thành túi nha chu chứa vi khuẩn và mủ.
Cuối cùng sẽ phá hủy xương ổ răng, tụt lợi, răng lung lay và bị rụng đi.
Biện pháp phòng ngừa
Chúng ta biết rằng, bệnh nha chu có khả năng xuất hiện rất sớm, tỷ lệ mắc bệnh rất cao. Nguyên nhân gây bệnh nha chu chủ yếu là do vi khuẩn (chiếm đa số), do đó muốn phòng ngừa cần thực hiện như sau:
Khi bệnh chưa xảy ra: Chải răng đều đặn, thường xuyên, kỹ lưỡng hàng ngày sau mỗi khi ăn và tối trước khi đi ngủ giúp răng lợi sạch sẽ, không còn mảng bám tích tụ trên răng lợi. Nên ăn nhiều các loại trái cây tươi, rau xanh. Khám răng định kỳ và điều trị sớm khi có dấu hiệu bệnh nha chu. Ngoài ra, chúng ta nên dùng chỉ tơ nha khoa để làm sạch kẽ răng, súc miệng hàng ngày với nước muối ấm pha loãng hay các dạng nước súc miệng giúp răng miệng sạch sẽ, thơm tho.
Khi bệnh đã xảy ra: Khi lợi bị viêm, việc chải răng đều đặn thường xuyên, kỹ lưỡng hằng ngày sau mỗi khi ăn và trước khi ngủ cần phải làm tích cực và thường xuyên hơn. Khi bệnh mới khởi phát, nếu được hướng dẫn và chăm sóc tốt thì bệnh sẽ khỏi nhanh chóng giúp lợi trở lại bình thường. Khi bị vôi răng (cao răng), nên đi khám bác sĩ nha khoa để lấy sạch vôi răng và hướng dẫn cách giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ và việc chải răng luôn là công việc quan trọng hàng đầu giúp làm giảm và phòng tránh sự tiến triển trầm trọng của bệnh. Nên ăn nhiều các loại trái cây tươi, rau xanh. Khám răng định kỳ và điều trị sớm khi có dấu hiệu bệnh nha chu.
Để răng chắc khỏe, cần chăm sóc răng - sớm và kỹ lưỡng. Chải răng kỹ, sạch sẽ, đều đặn hằng ngày với kem đánh răng ngay mỗi khi ăn và tối trước khi ngủ là việc làm hết sức quan trọng, khoa học và hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh sâu răng và bệnh nha chu.
Không chải răng bằng phương pháp chải ngang vì khó làm sạch được các mảng bám ở viền nướu, khe răng; mặt khác, dễ gây hại nướu và răng.
Luôn dùng bàn chải mềm. Khi chải răng ta chải theo chiều dọc từ viền nướu đến bờ cắn của răng. Bàn chải được đặt nghiêng sao cho có thể chải bờ viền giữa răng và nướu, lấy sạch các mảng bám ở viền nướu và khe răng. Bờ viền răng là nơi mảng bám hình thành đầu tiên, do đó phải đặc biệt chú ý đến nơi này.
Sử dụng chỉ tơ nha khoa để lấy đi các mảng bám, mảnh vụn thức ăn ở khe răng. Không nên dùng tăm xỉa răng đâm xọc qua các khe răng vì sẽ gây hở khe răng, gây chảy máu lâu dần sẽ đưa đến viêm nướu. Cần cẩn thận khi dùng tăm xỉa răng.
Khám răng định kỳ và thường xuyên tại phòng nha để nha sĩ phát hiện bệnh và điều trị kịp thời. Bệnh nha chu được phát hiện sớm sẽ điều trị được dễ dàng. Nếu không điều trị sớm, bệnh tiến triển nặng, việc điều trị sẽ khó khăn, phức tạp, tốn kém nhiều, kết quả ít khả quan và dẫn tới mất răng.
