Ngủ đủ giấc giúp cải thiện miễn dịch và giảm bệnh mạn tính ở người sống chung với HIV

Mất ngủ thường đề cập đến tình trạng khó ngủ hoặc duy trì giấc ngủ, cũng như thức dậy quá sớm, cảm thấy không sảng khoái khi thức dậy hoặc cáu kỉnh. Tình trạng này có thể xảy ra ở những người nhiễm HIV do căng thẳng tâm lý liên quan đến HIV hoặc lo lắng về sự kỳ thị liên quan đến HIV.

1. Các vấn đề về giấc ngủ ở những người nhiễm HIV

Nhiều người nhiễm HIV thường gặp phải các vấn đề về giấc ngủ như mất ngủ, ngủ không sâu giấc hoặc hội chứng ngưng thở khi ngủ. Mặc dù rối loạn giấc ngủ có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào của HIV nhưng nó phổ biến hơn ở giai đoạn tiến triển của bệnh.

Nguyên nhân của tình trạng mất ngủ ở người nhiễm HIV rất đa dạng:

• Phản ứng miễn dịch và viêm nhiễm: Phản ứng của hệ miễn dịch với virus HIV gây ra viêm nhiễm mạn tính, có thể trực tiếp dẫn đến mất ngủ.
• Ảnh hưởng lên hệ thần kinh: Virus HIV có thể tác động đến các bộ phận của hệ thần kinh điều hòa giấc ngủ, gây rối loạn và mệt mỏi kéo dài.
• Yếu tố tâm lý: Căng thẳng, lo lắng về bệnh tật và sự kỳ thị cũng là những nguyên nhân phổ biến gây ra mất ngủ.
• Tác dụng phụ của thuốc ARV: Một số thuốc kháng virus (ARV) có thể gây mất ngủ, mơ mộng, ác mộng và buồn ngủ vào ban ngày ở bất kỳ giai đoạn điều trị nào. Những tác dụng phụ này thường tự khỏi sau vài tháng nhưng nếu chúng vẫn tiếp diễn, bệnh nhân nên trao đổi với bác sĩ về khả năng chuyển đổi phác đồ điều trị kháng virus của mình.

2. Thiếu ngủ ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Đối với những người sống chung với HIV, chứng rối loạn giấc ngủ có liên quan đến sự tiến triển của bệnh, hệ thống miễn dịch suy yếu, tuân thủ liệu pháp kháng virus (ART) kém hơn và chất lượng cuộc sống kém hơn. Theo các nghiên cứu, thiếu ngủ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe toàn diện, từ thể chất, tinh thần đến khả năng nhận thức của người nhiễm HIV.

Rối loạn giấc ngủ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều yếu tố khác của sức khỏe, bao gồm:

• Sức khỏe tâm thần: Làm tăng nguy cơ trầm cảm và lo âu.
• Sức khỏe thể chất: Dẫn đến mệt mỏi mạn tính và tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp, đái tháo đường và bệnh tim mạch.
• Sức khỏe nhận thức: Làm chậm khả năng ra quyết định và giải quyết vấn đề, cũng như làm suy giảm khả năng tập trung và năng suất.

3. Ngủ đủ giấc là 'liều thuốc' tự nhiên tăng cường miễn dịch cho người nhiễm HIV

Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh, một giấc ngủ đủ và ngon giấc không chỉ giúp cải thiện chất lượng sống mà còn là "liều thuốc" tự nhiên hiệu quả, có khả năng tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính ở người nhiễm HIV.

Giấc ngủ sâu không chỉ là thời gian nghỉ ngơi mà còn là lúc hệ miễn dịch của cơ thể hoạt động mạnh mẽ để tự phục hồi và củng cố.

Giấc ngủ giúp cơ thể sản xuất và giải phóng các cytokine - loại protein thiết yếu giúp chống lại viêm nhiễm. Khi người nhiễm HIV thiếu ngủ hoặc ngủ kém chất lượng, việc sản xuất cytokine bị suy giảm, khiến hệ miễn dịch yếu đi. Điều này không chỉ tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội mà còn có thể đẩy nhanh quá trình tiến triển của HIV. Ngược lại, ngủ đủ giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, duy trì sức khỏe tổng thể.

Thiếu ngủ là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính thường gặp ở người nhiễm HIV như bệnh tim mạch, đái tháo đường và huyết áp cao. Giấc ngủ chất lượng giúp cơ thể điều hòa hormone, kiểm soát đường huyết và huyết áp. Bằng cách này, người nhiễm HIV có thể giảm bớt gánh nặng bệnh tật và duy trì sức khỏe tim mạch, chuyển hóa tốt hơn.

4. Làm thế nào để ngủ ngon hơn?

Rối loạn giấc ngủ ở những người sống chung với HIV có thể xảy ra do nhiều yếu tố khác nhau, do đó cần phải trao đổi với bác sĩ để có thể đề xuất các phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng rối loạn giấc ngủ cụ thể.

Việc giải quyết chứng đau mạn tính ở những người sống chung với HIV có thể giúp giảm các rối loạn giấc ngủ. Đối với chứng mất ngủ, liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) là phương pháp điều trị đầu tay được khuyến nghị.

Các phương pháp không dùng thuốc khác, chẳng hạn như liệu pháp thạch cao vành tai (APT) và châm cứu, cũng có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ ở những người sống chung với HIV.

Các loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc benzodiazepin và các loại thuốc ngủ khác có thể được cân nhắc sử dụng cho chứng mất ngủ nếu cần. Tuy nhiên, một số loại thuốc này có thể có tương tác tiềm ẩn với ART, vì vậy điều quan trọng là phải thảo luận cụ thể với bác sĩ điều trị. Hơn nữa, một số loại thuốc thúc đẩy giấc ngủ có thể gây nghiện. Khi ngừng sử dụng, chứng mất ngủ có thể tái phát hoặc chúng có thể dẫn đến các triệu chứng cai nghiện, vì vậy cần đặc biệt cẩn thận với các phương pháp điều trị chứng mất ngủ bằng thuốc.

Ngoài ra còn có nhiều thay đổi lối sống có thể giúp người nhiễm HIV có giấc ngủ ngon, chẳng hạn như:

• Thiết lập thói quen ngủ đều đặn bằng cách đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày.
• Tập thể dục vào ban ngày, nhưng lý tưởng nhất là không tập trong vòng 4 giờ trước khi đi ngủ.
• Tránh đồ uống có chứa caffeine hoặc rượu.
• Tránh ngủ trưa quá lâu.
• Hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính xách tay hoặc các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ vì ánh sáng xanh khiến bạn tỉnh táo hơn.

Thực phẩm giàu magie có liên quan tới giấc ngủ ngon

SKĐS - Magie được phát hiện có vai trò với giấc ngủ ngon nên nồng độ magie thấp có thể dẫn đến các vấn đề về giấc ngủ. Tham khảo một số thực phẩm giàu magie giúp cải thiện giấc ngủ.