Váng sữa được xem là món ăn vặt cho trẻ nhưng nhiều bà mẹ nghĩ loại thức ăn này tốt hơn sữa, có nhiều can xi, chất béo, các dinh dưỡng khác sẽ giúp con thông minh, phát triển cứng cáp… Vì vậy nhiều người bỏ ra số tiền không hề nhỏ để mua cho con.
Ngộ nhận: Ăn nhiều váng sữa sẽ tăng cân, thông minh
Tại một số siêu thị, nhân viên thường hay quảng cáo váng sữa này nhiều canxi, giàu năng lượng giúp bé thông minh, rất tốt cho bé.
Chị Lê Thị Thanh Thủy (Quận 10) kể từ khi con trai chưa được 6 tháng tuổi đã cho con dùng váng sữa Zott Monte. Mình nghe các mẹ nói với nhau là váng sữa giúp con cứng cáp, phát triển xương, chiều cao. Đến nay con trai đã 2,5 tuổi, trung bình mỗi tuần bé dùng khoảng bốn hộp.
Chị Nguyễn Hằng (Phú Nhuận) cho biết mặc váng sữa mắc gấp ba sữa chua. Nhưng do con trai chị uống sữa và sữa chua vẫn gầy, nên tìm đến váng sữa hy vọng con sẽ tăng cân. Theo chị Hằng váng sữa béo, sẽ giúp tăng cân, bé đã ăn cũng nửa năm, thấy vẫn gầy. Nhưng vì con đã thích hương vị đó nên vẫn duy trì cho ăn.
Ngược lại, chị Nguyễn Hoàng Nga (Tân Phú) kể chị cho con dùng đều đặn vì thấy bé tăng cân. Chị cũng thừa nhận phải chắt chiu đầu này đầu kia để mua cho con.
Không thể thay sữa mẹ, thức ăn dinh dưỡng
Ghi nhận thị trường cho thấy thông tin về thành phần dinh dưỡng, khoáng chất… trên phần lớn các hộp váng sữa hiện nay là rất chung chung.
Chẳng hạn như váng sữa Monte hương vani dán nhãn nhỏ xíu bên hông hộp, ghi thành phần gồm: sữa nguyên chất 50%, kem, đường tinh bột biến tính, chất đông đặc dành cho thực phẩm (40%).
Hoặc váng sữa Zoma Jumper ghi thành phần: sữa nguyên chất (53%), bột whey, kem, đường, tinh bột biến tính chất đông đặc dùng cho thực phẩm:carrageenan, canxi xitrat, màu dùng cho thực phẩm.
TS. BS Trần Thị Minh Hạnh, Phó giám đốc trung tâm dinh dưỡng TP.HCM, cho biết nhìn trong thành phần của váng sữa thì tỉ lệ chất béo (lipid) chiếm khoảng 50% tổng năng lượng của hũ váng sữa.
Kế đến là chất bột đường (carbohydrate), chiếm khoảng trên dưới 40%, còn chất đạm (protein) chỉ khoảng 6-7%. Do váng sữa không công bố hàm lượng các dưỡng chất khác nên cũng khó đánh giá được giá trị dinh dưỡng của váng sữa một cách đầy đủ.
Do đó, váng sữa chỉ nên xem như món ăn phụ thay đổi trong các bữa phụ để đa dạng bữa ăn của trẻ. Không nhất định ngày nào cũng cho ăn và thay thế sữa được.
Ăn váng sữa nhiều không tốt như các bà mẹ thường nghĩ.
Theo bác sĩ Trần Thị Minh Nguyệt, BS chuyên khoa I, Thành viên Hội đồng quản trị công ty cổ phần thực phẩm dinh dưỡng Nutifood, bản chất của váng sữa là hàm lượng chất béo rất cao. Do đó cung cấp năng lượng rất cao vì 1g chất béo cung cấp đến 9kcal, trong khi 1g chất bột đường hoặc chất đạm chỉ cung cấp 4kcal.
Váng sữa không đủ protein và các vi chất dinh dưỡng cần thiết nên không thay thế sữa mẹ, sữa công thức và các thức ăn dặm giàu dinh dưỡng khác.
Hậu quả khó lường
BS Trần Thị Minh Nguyệt, BS chuyên khoa I, cho biết hàm lượng chất béo của váng sữa nhiều, không đủ protein và các vi chất dinh dưỡng cần thiết. Nên nếu lạm dụng sẽ gây béo phì, thừa cân.
Theo PGS. TS Phạm Văn Hoan, Viện nghiên cứu Y-xã hội học, căn cứ theo các thành phần ghi trên váng sữa có thể thấy đây là sản phẩm mất cân đối về năng lượng khi có nhiều chất béo, ít chất đạm và các dưỡng chất khác, đặc biệt là các vi chất dinh dưỡng. Do đó nếu lạm dụng các sản phẩm nhiều chất béo và năng lượng như váng sữa cho trẻ đã dư cân, trẻ sẽ tiếp tục tăng cân, bị béo phì và các bệnh mạn tính khác.
Cũng theo PGS Hoan, vì sữa mẹ là thức ăn tốt nhất có thể cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ tăng trưởng khỏe mạnh, nên nếu lạm dụng các sản phẩm thay thế sữa mẹ, trẻ sẽ dễ bị thiếu chất đạm, các vi chất dinh dưỡng, …dẫn đến suy dinh dưỡng, hay bị các bệnh do thiếu vi chất dinh dưỡng như thiếu máu do thiếu sắt, thiếu vitamin A và khô mắt, thiếu kẽm...
Giá cao ngất ngưỡng
Tại các cửa hàng sữa (Quận 3), siêu thị Co.opmart, Big C, Maximark…ở quầy sữa không thể thiếu váng sữa của nhiều thương hiệu. Nguồn gốc xuất xứ bao bì ghi rõ là từ Đức, Mỹ, Pháp … và phần lớn là nhập khẩu từ công ty trong nước N. L. Giá các mặt hàng này khá cao, chẳng hạn như váng sữa Zott Monte hương vị socola 46.0000 đồng/lốc bốn hộp, váng sữa Mixxi 41.000đồng/lốc, Wel Yo của Mỹ 54.000/ lốc 4 hộp, các loại này trọng lượng trung bình từ 55gr-6,2gr . Váng sữa Humana vị chuối giá 92.000/lốc 4 hộp mỗi hộp 100gr. Váng sữa Lactel hương vani 9.100đồng/hộp 125gr, hương socola 16.600 đồng/hộp 125gr.
Ăn sao cho tốt?
Không dùng cho trẻ dưới sáu tháng, trẻ thừa cân béo phì, trẻ bị rối loạn tiêu hóa. Trẻ 6-12 tháng khoảng nửa hộp/ ngày, trẻ trên một tuổi khoảng 1-2 hộp/ngày.
Để giúp trẻ phát triển cứng cáp, thông minh cần chế độ dinh dưỡng đầy đủ và khoa học, trẻ được bú mẹ hoàn toàn trong sáu tháng đầu, tiếp tục cho bú càng lâu càng tốt đến hai tuổi. Chế độ ăn phải đầy đủ bốn nhóm thực phẩm, sử dụng sữa công thức phù hợp độ tuổi.
