Người đàn ông 47 tuổi có tiền sử viêm dạ dày nhiều năm, điều trị không thường xuyên. Gần đây tự sờ thấy khối ở vùng thượng vị, ông đi khám Bệnh viện Bạch Mai và được chẩn đoán mắc GIST dạ dày – một dạng ung thư. Khối u lớn, ở giai đoạn muộn nên đã xâm lấn vào thân đuôi tụy.
Phim cộng hưởng từ cho thấy hình ảnh khối GIST lớn nửa bụng trái xâm lấn tụy.
Chỉ định phẫu thuật được đưa ra. Bác sĩ nói chặng đường tiếp theo với ông N sẽ nhiều khó khăn, nguy cơ bệnh dễ tái phát hoặc di căn.
Cũng nhận chẩn đoán GIST dạ dày là ông N.Q.T, 62 tuổi quê Sơn La. Giống ông N, ông T có tiền sử viêm dạ dày hơn 10 năm điều trị không thường xuyên.
4 năm nay, ông thấy đau tức thượng vị âm ỉ, nghĩ mình vẫn bị viêm dạ dày nên ông tự đi mua thuốc về uống, triệu chứng có thuyên giảm nhưng không khỏi.
Một năm nay, ông T thấy bụng to lên. Cho rằng mình béo bụng, tích mỡ, ông ăn ít hơn để giảm béo, cân nặng không tăng nhưng bụng vẫn to dần.
3 tháng gần đây, mỗi lần ăn vào người đàn ông này lại có cảm giác đầy bụng, khó chịu, sờ bụng có khối cứng kể cả lúc đói. Ông đi khám tại một bệnh viện tư nhân, được chẩn đoán u ruột non. Chuyển từ bệnh viện tỉnh lên Bệnh viện Bạch Mai, cuối cùng, ông nhận chẩn đoán mắc bệnh GIST dạ dày, có chỉ định phẫu thuật.
Ca mổ phức tạp kéo dài 3 tiếng. Khối u khổng lồ đường kính hơn 30 cm, nặng 5 kg cùng gần như toàn bộ dạ dày được cắt đi.
GIST đường tiêu hoá biểu hiện ra sao?
Các bác sĩ khoa Phẫu thuật Tiêu hóa - Gan mật tụy, Bệnh viện Bạch Mai, cho hay GIST (u mô đệm dạ dày ruột) cũng là ung thư. Nhưng không giống như những trường hợp ung thư dạ dày khác, GIST dạ dày (hay GIST đường tiêu hóa nói chung) ở giai đoạn sớm đa phần là lành tính.
Đây là loại u xuất phát từ mô đệm của dạ dày, là lớp thứ 3 (trong 6 lớp cấu tạo dạ dày) dưới niêm mạc.
Do u xuất phát từ lớp giữa của dạ dày nên khối u có thể phát triển vào trong, xuyên qua niêm mạc của dạ dày và gây chảy máu đường tiêu hóa. U cũng có thể phát triển ra bên ngoài, bệnh nhân có thể không có triệu chứng sớm, ngoại trừ cơn đau.
GIST thường gặp ở người trẻ tuổi và ở dạ dày nhưng một số ít trường hợp u có thể ở ruột hoặc thực quản.
Điều đáng nói, người bệnh có thể biểu hiện như đau bụng, xuất huyết tiêu hóa, nhưng có người lại không có triệu chứng, phát hiện bệnh tình cờ khi khám sức khỏe.
Tiên lượng bệnh GIST dạ dày có nguy cơ tăng dần theo kích thước khối u. Nếu u nhỏ dưới 2cm, bệnh nhân có nguy cơ tiến triển ác tính thấp, u kích thước từ 2 - 5cm có nguy cơ trung bình và u kích thước trên 5cm có nguy cơ cao.
Phát hiện sớm khi kích thước u còn nhỏ, bệnh nhân có cơ hội điều trị ít xâm lấn và triệt để về mặt ung thư học cao hơn. Ví dụ nếu khối u dưới 5cm, người bệnh có thể được mổ nội soi cắt u, không cần cắt đoạn dạ dày. Nhiều trường hợp không cần điều trị hóa chất sau mổ.
Ai nên sớm tầm soát ung thư đường tiêu hoá?
Theo số liệu ghi nhận ung thư ở nước ta năm 2020, ung thư dạ dày đứng hàng thứ 4 trong các bệnh ung thư thường gặp với gần 18.000 ca mắc mới và hơn 14.600 ca tử vong. Cứ 100.000 người sẽ có 24,64 ca mắc ung thư dạ dày.
Các bác sĩ khuyến cáo nếu người dân xuất hiện các biểu hiện bất thường như: Chán ăn, đầy bụng, sụt cân không rõ nguyên nhân, đại tiện phân nhỏ dẹt, phân máu, táo bón hoặc tiêu chảy,… cần đi khám ngay.
Khi cơ thể không có các dấu hiệu này, người dân cũng nên tầm soát ung thư đường tiêu hóa (dạ dày, đại trực tràng) định kỳ.
Những người thuộc nhóm có nguy cơ cao sau cần tầm soát ung thư đường tiêu hoá:
- Người trên 45 tuổi;
- Cá nhân hoặc người thân trong gia đình có tiền sử bệnh lý liên quan đến đường ruột, polyp đại trực tràng, ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày, …
- Người thường xuyên bị táo bón, đại tiện ra máu không rõ nguyên nhân;
- Người có lối sống ăn uống không lành mạnh, thường xuyên hút thuốc lá, uống rượu bia, …
- Người có các bệnh liên quan đến tổn thương đường tiêu hóa: Viêm teo niêm mạc dạ dày, viêm loét đại trực tràng, bệnh Crohn, …
