Trước thông tin từ năm 2018 trở đi, cách tính tỷ lệ phần trăm lương hưu đối với người lao động (NLĐ) có sự thay đổi theo chiều hướng tăng số năm điều kiện, gần đây nhiều NLĐ đến tuổi nghỉ hưu đi giám định y khoa để nghỉ hưu sớm. Tuy nhiên cung cấp thông tin cho báo chí tại hội nghị của ngành bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam diễn ra tại Huế ngày 29-30/3, TS Bùi SỸ Lợi- Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội đã nói rõ, không phải ai nghỉ hưu trước năm 2018 đều có lợi hơn so với người nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi.
Theo quy định tại Luật BHXH năm 2014, NLĐ về hưu trước năm 2018 sẽ được tính lương hưu theo bình quân 5 năm cuối, do vậy mức lương sẽ cao hơn so với về hưu giai đoạn từ sau 1-1-2018. Cụ thể, NLĐ về hưu trước 1.1.2018, đồng thời đáp ứng các điều kiện là tham gia BHXH 15 năm, đủ điều kiện về hưu sẽ được tính lương hưu bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Sau đó, cứ thêm một năm thì được tính thêm 2% với nam và 3% với nữ. Mức hưởng tối đa bằng 75% tháng đóng BHXH.
Về quy định cách tính tỷ lệ % hưởng lương hưu từ 1-1-2018 trở đi theo Luật BHXH 2014, theo ông Bùi Sỹ Lợi là có tác động đến cả lao động nam và lao động nữ theo hướng quy định tăng dần số năm đóng BHXH từ đủ 15 năm đến đủ 20 năm để đạt tỷ lệ 45% và tăng số năm đóng BHXH tương ứng để đạt tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa (75%) đối với lao động nam từ đủ 30 năm lên đủ 35 năm, đối với lao động nữ từ đủ 25 năm lên đủ 30 năm; đồng thời quy định độ tuổi nghỉ hưu sớm chặt chẽ hơn theo hướng từ năm 2016 mỗi năm thêm 1 tuổi cho đến khi nam đủ 55 tuổi, nữ đủ 50 tuổi mà bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên mới đủ điều kiện nghỉ hưu trước tuổi, quy định tăng tỷ lệ suy giảm khả năng năng lao động từ 61% lên 81% đối với lao động nam đủ 50 tuổi, lao động nữ đủ 45 tuổi nếu có từ đủ 20 năm đóng BHXH trở lên, quy định tăng tỷ lệ giảm trừ đối với mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi từ 1% lên 2% đối với mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi (nghĩa là nếu nghỉ sớm trước 5 tuổi thì phải trừ tỷ lệ hưởng lương hưu là 10%).
Cũng theo ông Lợi, Luật BHXH năm 2014 quy định, từ ngày 1/1/2018 trở đi tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật lao động. Vì tiền lương đóng BHXH cao hơn nên lương hưu sẽ cao hơn.
Không phải người lao động nào về hưu trước năm 2018 cũng đều có lợi
Trong trường hợp nếu nghỉ hưu mà chưa đủ tuổi đời theo quy định thì còn phải giảm trừ tỷ lệ % do nghỉ hưu trước tuổi, mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi trừ 2% thay vì 1% như trước đây.
Lương hưu phụ thuộc nhiều yếu tố: Tỷ lệ hưởng, tiền lương đóng bảo hiểm xã hội bình quân, thời điểm hưởng lương hưu, thời gian hưởng lương hưu nên không phải ai nghỉ hưu trước năm 2018 đều có lợi hơn người nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi. “Do đó, không phải ai nghỉ hưu trước năm 2018 đều có lợi hơn so với người nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi”- ông Lợi khẳng định.
Cũng liên quan đến nội dung này, ông Lợi nhấn mạnh, do lương hưu là chế độ NLĐ được hưởng lâu dài, có khi đến hàng chục năm, nếu mức lương hưu khi bắt đầu nghỉ hưu thấp thì sẽ ảnh hưởng lâu dài. Vì vậy, mỗi người khác nhau về tuổi đời, thời gian đóng BHXH, mức lương đóng BHXH, điều kiện làm việc, thời gian hưởng lương hưu, nên không phải ai nghỉ hưu trước năm 2018 đều có lợi hơn người nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi. Theo đó, mỗi người căn cứ các quy định trên để quyết định việc nên hay không nghỉ hưu sớm trước thời điểm 1.1.2018, nếu không, chính NLĐ sẽ bị thiệt
Trả lời câu hỏi về thực tế có không ít NLĐ đã “chạy giám định” để được nghỉ hưu trước năm 2018, ông Lợi cho hay, đây là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan BHXH, cần tiếp tục tăng cường tuyên truyền, phổ biến quy định của Luật BHXH cho người dân, đồng thời cơ quan BHXH phải đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong việc quản lý BHXH.
"Việc người lao động bằng mọi giá để được hưởng lợi nhất là với các trường hợp nghỉ hưu do suy giảm khả năng lao động, tại Khoản 2, Điều 117 Luật BHXH đã quy định rất cụ thể việc khám giám định mức suy giảm khả năng lao động phải bảo đảm chính xác, công khai, minh bạch. Hội đồng giám định khoa sẽ phải chịu trách nhiệm về tính chính xác của kết quả giám định của mình theo quy định của pháp luật"- ông Lợi nói.
