Chương trình nghệ thuật với chủ đề "Xòe Thái - Tinh hoa miền di sản", có sự tham gia của trên 3.000 diễn viên, nghệ nhân, nhân dân, trong đó màn đại xòe với quy mô 2.022 người.
Yên Bái sẵn sàng chào đón du khách đến với nghệ thuật Xòe Thái
Chương trình được UBND tỉnh Yên Bái phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các tỉnh: Lai Châu, Điện Biên, Sơn La tổ chức, cũng trong dịp này tỉnh Yên Bái tổ chức Lễ hội Văn hóa, Du lịch Mường Lò, khám phá Danh thắng quốc gia đặc biệt ruộng bậc thang Mù Cang Chải năm 2022.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái, Vũ Thị Hiền Hạnh thông tin cho biết, các hoạt động trong khuôn khổ Lễ đón nhận bằng của UNESCO ghi danh "Nghệ thuật Xòe Thái" và Lễ hội Lễ hội Văn hóa, Du lịch Mường Lò, khám phá Danh thắng quốc gia đặc biệt ruộng bậc thang Mù Cang Chải năm 2022 diễn ra từ ngày 22/9 đến hết ngày 29/9/2022, bên cạnh đó tại các địa phương trên địa bàn tỉnh Yên Bái đã và sẽ tiếp tục tổ chức nhiều hoạt động, sự kiện văn hóa, du lịch hưởng ứng diễn ra từ đầu tháng 8/2022 đến hết tháng 12/2022.
Vòng Xòe đêm hội. Ảnh: Thi Nguyễn
Trong khuôn khổ của các sự kiện trên, còn có các hoạt động diễu diễn đường phố với sự tham gia của trên 500 nghệ nhân, nhân dân tham gia từ các tỉnh: Yên Bái, Sơn La, Lai Châu, Điện Biên nhằm giới thiệu hình ảnh trang phục và những làn điệu dân ca, dân vũ truyền thống của dân tộc Thái và một số dân tộc tại các địa phương.
Mỗi đoàn diễu hành, diễn đường phố có xe mô hình dẫn đầu, đi sau là đoàn người mặc trang phục đặc trưng của dân tộc, sẽ trình diễn và giao lưu với khách du lịch qua các làn điệu dân ca, dân vũ truyền thống và tái hiện các hình ảnh lễ hội đặc trưng của dân tộc gắn với các sản phẩm du lịch địa phương, xen kẽ sẽ bố trí biểu diễn tại một số điểm trên lộ trình di chuyển.
Cùng với đó, có các hoạt động như: Trưng bày, triển lãm ảnh di sản "Nghệ thuật Xòe Thái" và "Ảnh đẹp du lịch 8 tỉnh Tây Bắc" mở rộng; Không gian trưng bày và trình diễn văn hóa các dân tộc với các màn trình diễn những nét văn hóa truyền thống tiêu biểu của các dân tộc Tây Bắc qua trang phục, nghề thủ công, nông cụ sản xuất, nghệ thuật trình diễn dân gian, trích đoạn lễ hội truyền thống; Hội chợ sản phẩm OCOP, đặc sản các vùng miền và văn hóa ẩm thực năm 2022 với quy mô 50 gian hàng và khu ẩm thực rộng trên 300 m2. Trưng bày, giới thiệu và bán các sản phẩm OCOP, đặc sản vùng miền, ấn phẩm du lịch, video giới thiệu về du lịch, quà tặng đặc trưng của tỉnh Yên Bái và các tỉnh: Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, Hòa Bình, Lào Cai, Phú Thọ, Hà Giang và Thành phố Hồ Chí Minh; các gian hàng ẩm thực của thị xã Nghĩa Lộ...
Trong khuôn viên của Không gian trưng bày và trình diễn văn hóa các dân tộc, Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Yên Bái phối hợp với Cục Thông tin cơ sở, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức trưng bày Triển lãm ảnh, tư liệu tuyên truyền về dân tộc, tôn giáo ở Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Dấu ấn văn hóa của người Thái ở Tây Bắc
Nghệ thuật Xòe được thực hành tại các bản của người Thái chủ yếu ở 4 tỉnh: Yên Bái, Lai Châu, Sơn La và Điện Biên. Trung tâm của Xòe có thể được coi ở Mường Lò (Yên Bái), Mường So (Lai Châu), Mường Lay và TP Điện Biên Phủ (Điện Biên), Thuận Châu (Sơn La).
Từ năm 2016, tỉnh Yên Bái và các tỉnh: Điện Biên, Sơn La, Lai Châu đã phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan xây dựng hồ sơ "Nghệ thuật Xòe Thái" đệ trình UNESCO đưa vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Trước đó, ngày 15/12/2021, tại phiên họp Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ Di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 16 của UNESCO diễn ra tại Thủ đô Paris (Cộng hòa Pháp), di sản Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Theo các nghệ nhân, có 3 loại hình Xòe: Xòe nghi lễ, Xòe vòng và Xòe trình diễn. Xòe nghi lễ và Xòe trình diễn được gọi theo tên các đạo cụ sử dụng như: Xòe khăn, Xòe nón, Xòe quạt, Xòe sạp, Xòe nhạc, Xòe gậy, Xòe hoa...
Xòe vòng phổ biến nhất, là màn đồng diễn mà người Xòe nối thành vòng tròn trong sự hòa đồng với tất cả mọi người. Các động tác múa cơ bản của Xòe là tay giơ lên cao, mở ra, hạ xuống, nắm tay người bên cạnh cùng bước chân nhịp nhàng. Người hơi ưỡn ngực, lưng ngả về phía sau. Mặc dù các động tác múa đơn giản nhưng biểu trưng cho khát vọng về sức khỏe và hòa hợp của cộng đồng.
Những động tác múa uyển chuyển hòa với âm nhạc của các nhạc cụ như tính tẩu, kèn loa, khèn bè, trống, chiêng, chũm chọe, pí pặp, bẳng bu, mák hính. Những nhạc cụ cùng với bài hát, trang phục áo cóm, âm thanh phát ra từ trang sức bạc đeo quanh thắt lưng của người phụ nữ Thái.
Nghệ thuật Xòe được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác trong gia đình, các đội văn nghệ, trường học. Xòe trở thành biểu tượng của lòng hiếu khách và như là một dấu ấn văn hóa quan trọng của người Thái ở Tây Bắc Việt Nam.
