Ngày 16/5, Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV) cho biết, Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội vừa mở phiên tòa xét xử sơ thẩm và tuyên án 7 năm tù cho Cao Xuân Mạnh, ông trùm cầm đầu đường dây buôn lậu hổ xuyên quốc gia đến từ Nghệ An, theo quy định tại khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Hai đồng phạm của Mạnh là Nguyễn Văn Bá và Nguyễn Văn Cung, bị tuyên án lần lượt 5 năm và 4 năm tù giam.
Trước đó, vào ngày 12/1/2024, Mạnh và hai đồng phạm đã bị Phòng Cảnh sát Kinh tế - Công an thành phố Hà Nội phát hiện khi đang giao dịch trái phép 4,1 kg sừng tê giác. Trong khi hai đồng phạm bị bắt giữ ngay tại chỗ, Mạnh đã chạy thoát và bỏ trốn ra nước ngoài. Tuy nhiên, đến ngày 9/7/2024, đối tượng đã quay về Việt Nam và ra đầu thú.
Nghệ An là điểm nóng về buôn bán hổ trái phép.
Mạng lưới buôn bán động vật hoang dã của Mạnh tại Nghệ An chủ yếu tập trung vào hổ, sử dụng các phương thức tinh vi để cung cấp từ hổ nguyên con cho đến cao hổ.
"Trung tâm Giáo dục thiên nhiên (ENV) rất hoan nghênh các cơ quan tiến hành tố tụng thành phố Hà Nội đã áp dụng pháp luật nghiêm minh trong vụ án này. Thành công tại Hà Nội trong việc phát hiện, bắt giữ và xử lý đối tượng Mạnh và đồng phạm là tấm gương cho Nghệ An và các tỉnh thành khác noi theo trong nỗ lực đấu tranh với các tội phạm về động vật hoang dã," bà Bùi Thị Hà, Phó Giám đốc ENV, phát biểu.
Chỉ khi những kẻ cầm đầu các đường dây buôn bán động vật hoang dã trái phép như Mạnh phải chịu mức án nghiêm khắc và thích đáng, thì mới có thể răn đe tội phạm và xóa sổ những mạng lưới buôn bán trái phép này.
Nghệ An đang ngày càng được cộng đồng quốc tế biết đến là một điểm nóng về buôn bán động vật hoang dã trái phép, đặc biệt là hổ. Theo ghi nhận của ENV, từ năm 2018 đến năm 2024, các cơ quan chức năng trên cả nước đã phát hiện và xử lý 66 vụ việc liên quan đến hổ, trong đó có 43 vụ (tương đương khoảng 65%) được xác định có liên quan/có nguồn gốc từ Nghệ An.
Con số này có thể chỉ phản ánh một phần nhỏ thực trạng buôn bán hổ phức tạp đang diễn ra trên địa bàn tỉnh. Các đường dây tội phạm này thường buôn lậu hổ con, hổ đã chết và các bộ phận khác của hổ từ Lào về Việt Nam, hoặc có thể lợi dụng các vườn động vật được cấp phép tại Nghệ An để hợp thức hóa nguồn cung.
Theo nhiều nguồn tin đến ENV, hiện có khoảng hơn 300 cá thể hổ đang bị một số hộ dân ở huyện Diễn Châu, Quỳnh Lưu và Yên Thành nuôi nhốt trái phép để phục vụ hoạt động buôn bán.
Năm 2021, các cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An đã có những động thái tích cực nhằm giải quyết tình trạng buôn bán hổ trái phép trên địa bàn và thu giữ 17 cá thể hổ từ 2 hộ dân tại huyện Yên Thành. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có kẻ cầm đầu các đường dây buôn lậu nào bị bắt giữ tại Nghệ An. Trong suốt 4 năm qua, ENV cũng chưa nhận thấy những bước tiến đáng kể trong việc triệt phá tận gốc tình trạng buôn bán hổ trái phép trên địa bàn tỉnh.
Theo ENV, đối tượng Cao Xuân Mạnh chỉ là một trong bảy "ông trùm" buôn bán động vật hoang dã đang hoạt động tại Nghệ An. Trong đó, mỗi "ông trùm" điều hành một mạng lưới chuyên buôn bán và cung cấp các mặt hàng liên quan đến hổ, sừng tê giác, vảy tê tê và nhiều loài động vật hoang dã khác cho thị trường Việt Nam và Trung Quốc.
"Các cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An cần kịp thời triển khai nhiều biện pháp mang tính tập trung và quyết liệt để có thể chấm dứt hoàn toàn hoạt động buôn bán hổ trái phép cũng như xóa bỏ hình ảnh "điểm nóng" về buôn bán động vật hoang dã trái phép của địa phương này trên bản đồ quốc tế."
ENV kêu gọi các cơ quan thực thi pháp luật tại Nghệ An tập trung xử lý các đối tượng buôn bán hổ quy mô lớn đang còn hoạt động trên địa bàn tỉnh; Ngay lập tức thu giữ toàn bộ số hổ bị người dân nuôi nhốt trái phép trong nhà; Đóng cửa vườn động vật đã đăng ký trên địa bàn tỉnh nhưng có dấu hiệu "nhập lậu", hợp pháp hóa hổ.
