Nhiều hộ gia đình vẫn để xô, chậu đọng nước tạo điều kiện cho muỗi vằn đẻ trứng.
Nhiều ổ dịch phức tạp, kéo dài
Trung tuần tháng 9 vừa qua, theo chân những cán bộ của Trung tâm Y tế huyện Anh Sơn (Nghệ An) chúng tôi đã có mặt tại thôn Đỉnh Thắng, xã Đỉnh Sơn. Tại đây, đã phát hiện thêm 3 ca mắc sốt xuất huyết, cả 3 là người trong một gia đình, nâng tổng số ca mắc ở thôn lên 6 ca.
Được biết, từ đầu tháng 9 đến nay trên địa bàn huyện Anh Sơn liên tục xuất hiện nhiều ca mắc mới. Tính đến thời điểm này đã có 6/9 thôn trong xã có ca mắc sốt xuất huyết, với 98 ca mắc. Dịch sốt xuất huyết bắt đầu từ xuất hiện ở Đỉnh Sơn vào tháng10/2020. Và từ đó đến nay, sốt xuất huyết đã trở thành bệnh lưu hành tại địa phương này, năm nào cũng có ca mắc. Tuy nhiên năm 2023 này là năm Đỉnh Sơn bùng phát sốt xuất huyết mạnh nhất.
Thực hiện phun hóa chất để diệt muỗi vằn
Ông Phan Văn Hợi - Chủ tịch UBND xã Đỉnh Sơn cho biết: Xã Đỉnh Sơn có 9 thôn, với hơn 2.000 dân và gần 9.000 nhân khẩu. Năm nay, 4 ca mắc sốt xuất huyết đầu tiên được phát hiện vào ngày 30/7 tại 2 thôn Hà Nam và thôn Bãi Phủ.
Qua điều tra dịch tễ thì cả 4 ca này đều có hộ khẩu thường trú tại xã Đỉnh Sơn, không có yếu tố dịch tễ và trong vòng 14 ngày bệnh nhân chỉ ở địa phương, không đi đâu xa, không tiếp xúc với ai đi về từ vùng dịch sốt xuất huyết. Ban Chỉ đạo phòng chống dịch xã và các cơ quan y tế nhận định đây là những ca bệnh xuất hiện từ ổ dịch cũ trước đây.
Sau khi phát hiện các ca mắc sốt xuất huyết, xã Đỉnh Sơn đã kiện toàn, bổ sung Ban chỉ đạo phòng chống dịch bệnh; thành lập và tổ chức cho các tổ công tác phòng chống dịch về chỉ đạo công tác phòng chống sốt xuất huyết tại các thôn; mua sắm hóa chất phun phòng diệt muỗi trưởng thành, khoanh vùng dập dịch tại ổ dịch là thôn Hà Nam và Bãi Phủ; tăng cường công tác tuyên truyền phòng chống dịch, vận động người dân thực hiện vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng bọ gậy…
Tuy nhiên, dịch sốt xuất huyết vẫn tiếp tục lan rộng ở địa phương, có những ổ dịch kéo dài. Ở thời điểm này riêng thôn Bãi Phủ đã có đến 69 ca mắc. Để đối phó với tình hình dịch sốt xuất huyết đang diễn biến khó lường xã Đỉnh Sơn đã phát động thêm chiến dịch mới – chiến dịch diệt lăng quăng bọ gậy trong toàn xã vào các ngày 8/9, 11/9 và 6/9. Đây là lần thứ 3 kể từ ngày 30/7, xã Đỉnh Sơn phát động chiến dịch này.
Tẩm màn bằng hóa chất để phòng chống muỗi đốt cho người dân thôn Đỉnh Thắng
"Các tổ công tác đã đến tận từ hộ dân cầm tay chỉ việc để hướng dẫn từng hộ dân phòng chống dịch. Tuy nhiên ý thức phòng chống dịch của người dân chưa cao, cùng với đó là thời tiết thất thường đã tạo điều kiện cho muỗi phát triển – Đây có lẽ là nguyên nhân chính khiến dịch bùng phát và kéo dài…"- ông Phan Văn Hợi nói thêm.
Cần sự vào cuộc của mọi người, mọi nhà
Ông Phan Văn Hợi cũng chia sẻ thêm, qua khảo sát, hầu hết các gia đình đều có rất nhiều xô chậu đựng nước đọng. Trong các xô, chậu này có rất nhiều lăng quăng, bọ gậy đã, đang và sắp nở thành muỗi… Cán bộ Trung tâm Y tế huyện Anh Sơn đã trực tiếp gọi người trong các hộ gia đình ra để chỉ rõ từng ổ lăng quăng, bọ gậy này và yêu cầu lật úp, có biện pháp diệt lăng quăng, bọ gậy.
Bên cạnh đó, tình trạng "thờ ơ", "bàng quan" của nhiều người dân khi xem việc phun hóa chất, dọn vệ sinh, diệt lăng quăng bọ gậy là việc của cán bộ xã, cán bộ thôn và các ban ngành, đoàn thể…."Mình đến nhà giúp họ vệ sinh môi trường mà họ cứ khoanh tay đứng nhìn" – Một cán bộ xã Đỉnh Sơn cho hay.
Có thể thấy, ý thức của người dân trong công tác vệ sinh môi trường nói chung và phòng chống sốt xuất huyết là chưa cao; chưa có sự chuyển hóa từ ý thức sang hành động cụ thể. Các biện pháp tuyên truyền, hướng dẫn người dân phòng chống dịch sốt xuất huyết của xã Đỉnh Sơn chưa đạt yêu cầu… Nguy cơ dịch sốt xuất huyết ở Đỉnh Sơn bùng phát, lây lan rộng thêm là rất lớn.
Ý thức của người dân thờ ơ với công tác phòng chống dịch, không thực hiện vệ sinh môi trường, lật úp các vật dụng chưa nước dẫn đến trong các xô, chậu có rất nhiều loăng quăng, bọ gậy đã, đang và sắp nở thành muỗi.
Chị Phan Thị Ánh Tuyết – Trưởng Trạm Y tế xã Đỉnh Sơn chia sẻ: Dịch sốt xuất huyết năm nay bùng phát sớm và lây lan rộng, vì thông thường thì dịch sẽ xuất hiện từ tháng 10 hàng năm. Thời gian tới đây, thời tiết mưa ẩm, đây chính là điều kiện lý tưởng để muỗi vằn phát triển. Dịch ở Đỉnh Sơn có nguy cơ kéo dài và nhiều ca mắc hơn nữa khi mà địa bàn đông dân cư, lưu lượng người qua lại lớn, công tác vệ sinh môi trường kém. Từ trước đến nay, trạm y tế xã nói riêng và xã Đỉnh Sơn đã triển khai nhiều biện pháp song rõ ràng cần phải có những biện pháp quyết liệt hơn để khoanh vùng dập dịch và phòng chống dịch.
Về thực trạng này, Bác sĩ Nguyễn Viết Dũng – Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Anh Sơn thừa nhận: Rõ ràng kết quả dập dịch, phòng chống dịch ở Đỉnh Sơn là chưa đạt yêu cầu. Nguyên nhân lớn nhất vẫn là người dân còn chủ quan, thờ ơ với hoạt động phòng, chống dịch và chưa có hành động phù hợp.
Dẫn chứng thêm cho điều này, BS Dũng chia sẻ, cũng là phòng chống dịch sốt xuất huyết, khi phát hiện có 2 ca mắc mới tại địa bàn, người dân thị trấn Anh Sơn ngay lập tức đã chủ động triển khai vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng bọ gậy, trước khi chính quyền địa phương phát động chiến dịch. Với sự chủ động đó, ổ dịch tại thị trấn đã được bao vây, khống chế một cách nhanh chóng.
Điều này cho thấy, ý thức của người dân chính là điều kiện tiên quyết để đảm bảo sự thành công của công tác phòng chống dịch.
Thực tế đòi hỏi ngành y tế Anh Sơn và xã Đỉnh Sơn cần có giải pháp mạnh hơn. Khi đến từng hộ gia đình thực hiện tuyên truyền, hướng dẫn thì cũng cần phải yêu cầu các hộ gia đình đích thân, tự tay thực hiện việc vệ sinh môi trường. Cần nêu đích danh những hộ gia đình chưa quan tâm thực hiện vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng, bọ gậy.
Phun hóa chất diệt muỗi chỉ là giải pháp tạm thời, để phòng chống dịch sốt xuất huyết hiệu quả người dân phải làm tốt công tác vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng, bọ gậy
Trong nội dung tuyên truyền phòng chống sốt xuất huyết cần nêu rõ thông điệp trọng tâm: "Không có bọ gậy, loăng quăng, không có sốt xuất huyết". Việc phun hóa chất, tẩm màn bằng hóa chất diệt muỗi là điều kiện cần và điều kiện đủ là phải làm tốt công tác vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng, bọ gậy - Bác sĩ Nguyễn Viết Dũng cũng nhấn mạnh.
