Ngày 31/5/2020, các quốc gia trên thế giới đồng loạt hưởng ứng Ngày Thế giới Không khói thuốc lá, và đây cũng là năm thế giới vạch trần các chiêu trò mà các công ty thuốc lá áp dụng nhằm dụ dỗ và lôi kéo thanh thiếu niên trên toàn cầu.
Hơn 8 triệu người trên thế giới tử vong hàng năm do các bệnh liên quan đến thuốc lá
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn nhấn mạnh, Ngày Thế giới không thuốc lá năm nay, Tổ chức Y tế Thế giới lựa chọn chủ đề “Bảo vệ thanh thiếu niên khỏi tác động của việc quảng cáo các sản phẩm thuốc lá và sử dụng thuốc lá" nhằm thông tin tới cộng đồng tác hại của việc hút thuốc lá, phơi nhiễm với khói thuốc lá; đồng thời kêu gọi các quốc gia thực hiện những chính sách mạnh mẽ để bảo vệ cộng đồng, đặc biệt là bảo vệ giới trẻ trước nguy cơ sử dụng các sản phẩm thuốc lá, bao gồm cả thuốc lá điếu truyền thống cũng như các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng.
Theo ông Matthew L. Myers- Chủ tịch Tổ chức Chiến dịch vì trẻ em không thuốc lá, chiến dịch Ngày Thế giới không khói thuốc của Tổ chức Y tế Thế giới năm 2020 nhằm vạch trần chiến thuật quảng cáo, tiếp thị, đặc biệt là các phương thức mà ngành công nghiệp thuốc lá tác động đến thanh thiếu niên nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ cả hai loại sản phẩm thuốc lá truyền thống và các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng.
Ngày Thế giới không thuốc lá năm nay có chủ đề “Bảo vệ thanh thiếu niên khỏi tác động của việc quảng cáo các sản phẩm thuốc lá và sử dụng thuốc lá"
“Mục đích của ngành công nghiệp thuốc lá vẫn không thay đổi: thu hút thanh thiếu niên để làm người tiêu dùng thay thế cho hơn 8 triệu người trên thế giới tử vong hàng năm do các bệnh liên quan đến thuốc lá”- ông Matthew L. Myers
Mặc dù các công ty thuốc lá đã lớn tiếng phủ nhận nhưng các bằng chứng rõ ràng cho thấy đích hướng tới của các công ty này vẫn là thanh thiếu niên. Từ việc bán thuốc lá điện tử có hương vị kẹo dẻo (gummy bear) và hương vị kẹo bông (cotton candy) tới việc trả tiền cho những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội nhằm quảng cáo tràn lan cáo các sản phẩm thuốc lá, các công ty thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử đã biết cách thích ứng chiến thuật của mình nhằm thu hút giới trẻ ngày nay.
Ông Matthew L. Myers cũng cho biết, ở Mỹ tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên đã tăng đột biến, tỷ lệ này còn tăng thêm khi các hãng thuốc lá đã trộn thêm hơn 15.000 hương vị, nồng độ nicotin cao và các chiêu thức tiếp thị hướng tới thanh thiếu niên...
PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết thêm, điều đáng lo ngại hiện nay là tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử lại tăng, đặc biệt ở nhóm học sinh, sinh viên, thanh niên...
Thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng (như thuốc điếu sử dụng tẩu), thuốc lá kiểu mới, các chiến dịch quảng cáo hiện đang "tấn công" vào thanh niên, như giới thiệu nhiều thiết kế "sành điệu", sử dụng tiện lợi, hương vị mới làm cho giới trẻ coi nhẹ những rủi ro với sức khỏe. Trong khi đó, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới này cũng có nhiều thành phần gây hại đến sức khỏe con người, rất khó kiểm soát.
Hút thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử có thể làm tình trạng COVID-19 tồi tệ hơn
Theo ông Matthew L. Myers, trong những tháng gần đây, ngành công nghiệp thuốc lá đã áp dụng chiến thuật nhắm tới thanh thiếu niên đó là lợi dụng đại dịch COVID-19 để bán thêm sản phẩm.
Ở hơn 28 nước, các công ty thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử đã sử dụng mạng xã hội và các chiêu thức tiếp thị khác để tung ra các chương trình khuyến mại gắn với đại dịch COVID-19 nhằm phá hủy các quy định về hạn chế tuổi mua thuốc lá nói là bảo vệ giới trẻ và đưa ra các tuyên bố về sức khỏe nhưng chưa được kiểm chứng và bất hợp pháp.
"Các công ty này đã đi quá xa khi sử dụng khẩu trang có thương hiệu thuốc lá và tặng khẩu trang khi mua thuốc lá điện tử”- ông Matthew L. Myers dẫn chứng
Tình nguyện viên đạp xe hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá từ 25-31/5/2020 trên các tuyến phố của Hà Nội. Ảnh: Minh Quyết/TTXVN
Các chuyên gia y tế đã cảnh báo hút thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử có thể làm tình trạng COVID-19 tồi tệ hơn, do đó hơn bao giờ hết, chính phủ các quốc gia trên thế giới hãy khẩn trương triển khai các chiến lược đã được chứng minh là hiệu quả nhằm ngăn chặn hành động gây hại của các công ty thuốc lá, giúp cứu sống sinh mạng nhân loại.
Các biện pháp hiệu quả này bao gồm tăng thuế thuốc lá, triển khai quyết liệt quy định môi trường không khói thuốc ở tất cả các khu vực công cộng, in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh lớn trên các sản phẩm thuốc lá và cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá.
Các nhà hoạch định chính sách cần xây dựng và ban hành chính sách cấm các sản phẩm thuốc lá có hương vị bởi bằng chứng khoa học và thực tiễn cho thấy các sản phẩm này thu hút thanh thiếu niên và gây nghiện. Giờ đây, hơn bao giờ hết, các nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý hãy bảo vệ thế hệ trẻ và sức khỏe của chúng ta trước mánh khóe của ngành công nghiệp mang bản chất loài săn mồi.
Tại lễ mittinh Hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá từ ngày 25 - 31/5 do Bộ Y tế tổ chức, Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn đã gửi đến những người hút thuốc thông điệp: Hãy bỏ thuốc lá ngay hôm nay, ngừng hút thuốc sớm là phương pháp hiệu quả giúp ngăn ngừa bệnh tật, đặc biệt là trong tình hình phòng chống dịch COVID-19 như hiện nay và góp phần xây dựng môi trường trong lành cho mỗi người, cho từng gia đình và cho toàn xã hội
