Sau gần nửa năm tình nguyện lên vùng cao Lào Cai, Bắc Cạn và Điện Biên, Sơn La cùng ăn, cùng ở, cùng làm tại các BVĐK tuyến huyện của các huyện nghèo ở các tỉnh trên, bảy bác sĩ trẻ đã làm chủ được gần 160 kỹ thuật tiên tiến, giúp cho người dân yên tâm điều trị ở tuyến dưới. Đó là một trong những kết quả rất đáng tự hào của ngành y tế trong công tác nâng cao chất lượng nhân lực tuyến y tế cơ sở thời gian
Hàng loạt các dự án đưa bác sĩ trẻ tình nguyện về công tác ở vùng khó khăn, đào tạo nhân lực y tế vùng khó khăn, triển khai mô hình bác sĩ gia đình, tăng cường năng lực, cơ sở vật chất cho trạm y tế xã, huyện… đã giúp cho tuyến y tế cơ sở ngày càng đáp ứng được nhu cầu chăm sóc cho người dân ở tuyến dưới, giảm tải cho y tế tuyến trên.
Việc đưa đội ngũ bác sĩ trẻ chuyên khoa I tình nguyện về các BVĐK huyện nghèo công tác đã góp phần nâng cao chất lượng y tế tuyến cơ sở. Trong ảnh: BS Nguyễn Chiến Quyết- một trong các bác sĩ trẻ tình nguyện đợt đầu tiên của Bộ Y tế về công tác tại BVĐK Bắc Hà đang cài khuy áo cho người bệnh
Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, ở nước ta rộng khắp từ TW đến xã, phường đều bao phủ hệ thống y tế, thậm chí còn có cả y tế thôn bản thông qua hệ thống các cô đỡ thôn bản. Hiện cả nước có 11.400 trạm y tế xã bao gồm cả mạng lưới y tế thôn bản; gần 99% xã, phường và thị trấn đã có nhà trạm; 87,5 % trạm có bác sĩ khám chữa bệnh; 97% có nữ hộ sinh hoặc y sĩ sản nhi; gần 75% thôn, bản, tổ dân phố có nhân viên y tế hoạt động, trong đó ở nông thôn, miền núi là 96%; gần 80 % trạm y tế xã thực hiện khám chữa bệnh BHYT...
Năm 2017, Bộ Y tế tiếp tục triển khai mạnh mẽ hơn các dự án để phát triển y tế cơ sở. Bộ trưởng Y tế cho biết, ngành y tế đã củng cố hệ thống tổ chức bộ máy mạng lưới y tế cơ sở theo hướng thu gọn đầu mối, nâng cao hiệu quả, thực hiện mô hình trung tâm y tế huyện đa chức năng (cả dự phòng và khám chữa bệnh) và quản lý trạm y tế xã. Bước đầu ngành đã triển khai quản lý các bệnh mạn tính, không lây nhiễm tại trạm y tế xã; phát triển mô hình bác sĩ gia đình.
Bên cạnh đó, các bệnh viện tuyến Trung ương với vai trò là chỉ đạo tuyến cũng đẩy mạnh việc chuyển giao kỹ thuật, đào tạo liên tục, đào tạo qua thực hành, hướng dẫn chuyên môn cho y tế cơ sở. Bộ Y tế thực hiện chế độ luân phiên có thời hạn đối với cán bộ y tế; đưa bác sĩ tình nguyện trẻ về những vùng sâu, vùng khó khăn.
"Nhờ bao phủ y tế mà công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân được triển khai sâu rộng, do đó các chỉ số liên quan đến sức khỏe của chúng ta đều đáng tự hào. Việt Nam là 1 trong 10 nước đạt mục tiêu thiên nhiên kỷ về sức khỏe bà mẹ trẻ em. Chúng ta đã khống chế và loại trừ thành công nhiều dịch bệnh nguy hiểm..." - Bộ trưởng Bộ Y tế nói.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cũng thẳng thắn cho rằng, thực tế cho thấy công tác y tế cơ sở vẫn còn không ít hạn chế đó là chất lượng dịch vụ y tế còn thấp; Năng lực hoạt động của các cán bộ y tế còn hạn chế; Danh mục thuốc ít, nghèo nàn và chi từ Quỹ BHYT cho người dân khám chữa bệnh tại tuyến cơ sở còn hạn chế ... nên người dân không tin, không muốn đến với y tế cơ sở, phải vượt tuyến lên trên dẫ đến tốn kém quỹ BHYT va tốn kém tiền của người dân.
Bộ trưởng Bộ Y tế trò chuyện với cán bộ trạm y tế xã Hát Lìu- huyện Trạm Tấu- tỉnh Yên Bái
Ngoài ra nhiều bệnh lý mạn tính như đái tháo đường và tăng huyết áp chưa được kiểm soát tốt tại tuyến xã gắn với nguyên lý bác sĩ gia đình.
Bên cạnh đó, chúng ta còn lãng phí và dàn trải trong đầu tư xây dựng trạm y tế. Nhiều xã phường ngay vùng đồng bằng sát cạnh bệnh viện huyện vẫn xây trạm y tế to trong khi không có bệnh nhân.
Tại nhiều địa phương của miền núi diện tích rộng, xa trung tâm thì chỉ có mỗi một trạm y tế trong khi trạm này chưa được đầu tư thường xuyên nên chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân. Chính vì thế dẫn đến sự chênh lệch về chỉ số sức khỏe giữa người dân miền núi và vùng đồng bằng.
"Chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân là nội dung được thể hiện rõ trong các Nghị quyết TW về y tế vừa được ban hành. Vậy vấn đề đặt ra là phải làm thế nào để nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của y tế cơ sở để thu hút người dân đến thăm khám, để y tế cơ sở đúng với vai trò "người gác cổng" trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân "- Bộ trưởng đặt câu hỏi.
Ngày 19/12/2017, Bộ Y tế đã ban hành Chương trình hành động số 1379/CTr-BYT thực hiện Đề án 2348/QĐ-TTg ngày 05/12/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Xây dựng và Phát triển mạng lưới y tế cơ sở trong tình hình mới (giai đoạn 2018- 2020). Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến , Bộ Y tế và hệ thống y tế đã và đang rất nỗ lực, tích cực để triển khai chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 2348/NQ-CP về tăng cường y tế cơ sở với nhiều giải pháp đồng bộ như đổi mới và tăng cường hoạt động của y tế cơ sở gắn với bao phủ sức khỏe toàn dân.
Tiếp đến là tăng cường đào tạo nhân lực gắn với chất lượng y tế vì một trong những yếu tố khiến người dân vượt lên tuyến trên gây quá tải chính là do người dân không tin tưởng vào chất lượng dịch vụ y tế, trong đó có chất lượng nhân lực y tế của tuyến cơ sở
Thứ ba là đổi mới tài chính y tế tức là các mức chi trả và mức hưởng thụ tại tuyến y tế cơ sở tăng lên để thu hút người dân đến thăm khám và chăm sóc sức khỏe tại đó.
Thăm khám cho người dân tại trạm y tế xã Đồng Thịnh- huyện Yên Lập- Tỉnh Phú Thọ
Thứ 4 là đầu tư xây dựng, sửa chữa và nâng cấp cơ sở vật chất và trang thiết bị của các cơ sở y tế đã cũ, xuống cấp.
Và nhiệm vụ thứ 5 là tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe để người dân nhận thức được cần phải đến cơ sở y tế gần mình nhất để thực hiện chăm sóc, theo dõi sức khỏe từ khi chưa bị bệnh theo nguyên lý y học gia đình
Nhiệm vụ thứ 6 là xây dựng mô hình điểm 26 trạm y tế xã tại 8 tỉnh, thành phố là Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Lào Cai, Yên Bái, Hà Tĩnh, Long An, Khánh Hòa và Lâm Đồng để tăng cường năng lực y tế cơ sở.
