Thời gian qua, dịch COVID-19 đã ảnh hưởng tiêu cực, gây ách tắc và làm đứt gẫy chuỗi cung ứng sản xuất, phân phối, lưu thông, tiêu thụ, xuất khẩu thóc, gạo, đặc biệt tại Khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
Theo báo cáo của ngành nông nghiệp 4 tỉnh thành gồm An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp và TP Cần Thơ, vụ lúa hè thu năm nay hiện còn tồn khoảng 3 triệu tấn lúa, nhưng đến nay gặp ách tắc trong khâu thu hoạch và vận chuyển, dẫn đến giá lúa thấp khiến nông dân khốn khổ.
Đóng gói sản phẩm gạo xuất khẩu tại nhà máy của Công ty Cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ.
Bên cạnh đó, các địa phương áp dụng thời gian hiệu lực của xét nghiệm Covid-19 khác nhau, gây khó khăn cho các phương tiện vận chuyển (ví dụ như 4 tỉnh Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang và Cần Thơ thì tình hình dịch gần như nhau nhưng Đồng Tháp, Kiên Giang và Cần Thơ cho phép hiệu lực trong 72 giờ trong khi An Giang chỉ có 24 giờ).
Các khách hàng là doanh nghiệp đang tổ chức sản xuất theo mô hình "3 tại chỗ" nên năng suất hoạt động bị giảm do thiếu hụt nguồn công nhân làm ảnh hưởng đến tiến độ giao hàng. Một số nhà máy của doanh nghiệp phải tạm ngừng hoạt động do nằm trong vùng dịch.
Trước tình hình đó, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên đã có văn bản hỏa tốc gởi Chính phủ đề xuất tạo điều kiện cho các doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo được thuận lợi trong việc tiếp cận nguồn vốn thu mua lúa gạo hàng hóa trong bối cảnh các doanh nghiệp "chưa hoàn toàn được thuận lợi".
Theo đó, Bộ Công thương đề xuất Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại hỗ trợ nhất định về lãi suất cho các doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo, và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp được thế chấp vốn vay bằng chính sản phẩm sẽ thu mua.
Giải pháp gỡ khó cho doanh nghiệp lúa gạo từ ngành Ngân hàng
Cuối tháng 8/2021, Phó Thống đốc thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú đã có cuộc họp yêu cầu các ngân hàng thương mại tập trung nguồn vốn để đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của thương nhân kinh doanh, đầu tư, chế biến thóc, gạo, người sản xuất lúa với thời hạn và lãi suất hợp lý theo các quy định hiện hành. Đồng thời, mở rộng và tăng hạn mức tín dụng cho các doanh nghiệp để đảm bảo đủ nguồn vốn thu mua, tạm trữ lúa gạo cho nông dân trong vụ Hè Thu, tới đây là vụ Thu Đông góp phần ổn định giá lúa gạo, đảm bảo lợi nhuận cho người trồng lúa…
Ngân hàng sẽ tiếp tục giảm lãi vay cho ngành lúa gạo.
Trong hội nghị này, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết trong thời gian tới, ngành NH sẽ triển khai nhiều giải pháp tín dụng đối với ngành lúa gạo. Trong đó, tiếp tục tập trung để đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của thương nhân kinh doanh, đầu tư, chế biến gạo, người sản xuất lúa với thời hạn và lãi suất hợp lý. Mở rộng, tăng hạn mức tín dụng cho các doanh nghiệp để bảo đảm đủ nguồn vốn thu mua, tạm trữ lúa, gạo cho nông dân.
Thực hiện nghiêm túc quy định về trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VNĐ đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, trong đó có ngành lúa gạo; tiết giảm mọi chi phí hoạt động không cần thiết để dành nguồn lực giảm lãi suất vay; thực hiện cam kết đồng thuận giảm lãi suất cho vay lên tới 1 điểm %/năm trong các tháng cuối năm.
Linh hoạt áp dụng các hình thức bảo đảm tiền vay, xem xét cho vay không có tài sản bảo đảm trên cơ sở quản lý dòng tiền, tiếp tục cải tiến quy trình, thủ tục cho vay…
Theo Ngân hàng Nhà nước, từ đầu năm 2021 tới nay, các tổ chức tín dụng tại Đồng bằng sông Cửu Long đã cấp hạn mức tín dụng khoảng 56.000 tỷ đồng cho các doanh nghiệp, thương nhân thu mua, tạm trữ lúa gạo và đã giải ngân tổng doanh số lũy kế 93.000 tỷ đồng để thu mua gần 7,3 triệu tấn gạo. Dư nợ thu mua, tiêu thụ đến cuối tháng 8/2021 ước đạt 51.500 tỷ đồng, tăng 22% so với năm 2020, chiếm 92% hạn mức được cấp.
Một trong những điểm đáng chú ý của chính sách hỗ trợ lần này là Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại linh hoạt áp dụng các hình thức bảo đảm tiền vay, xem xét cho vay không có tài sản bảo đảm trên cơ sở quản lý dòng tiền.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng yêu cầu các ngân hàng thương mại tiếp tục đẩy mạnh triển khai chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định 55, Nghị định 116/2018/NĐ-CP và các Thông tư hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước về cho vay kinh doanh xuất khẩu gạo; trong đó chú trọng cho vay các mô hình chuỗi liên kết thóc, gạo từ khâu sản xuất đến thu mua, chế biến, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm.
Các ngân hàng thương mại cần tiếp tục triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các khách hàng; trong đó có các thương nhân, doanh nghiệp, người sản xuất, kinh doanh thóc, gạo bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 như: Cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ, miễn, giảm lãi, phí, cho vay mới khôi phục sản xuất, kinh doanh…
Ngân hàng Nhà nước chi nhánh các tỉnh, thành phố khu vực đồng bằng sông Cửu Long cần chỉ đạo các chi nhánh ngân hàng thương mại trên địa bàn cân đối, đảm bảo đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu vốn và mở rộng thêm hạn mức tín dụng đã cấp cho thương nhân, doanh nghiệp để có nguồn vốn thu mua tạm trữ thóc, gạo và nâng diện tích, chất lượng kho chứa, bảo quản, chế biến thóc, gạo theo chỉ đạo của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước; không để xảy ra tình trạng ách tắc, ứ đọng thóc, gạo do thiếu vốn tín dụng.
Ngân hàng Nhà nước chi nhánh các tỉnh bám sát diễn biến, tình hình thị trường và việc cho vay thu mua tạm trữ thóc, gạo của các ngân hàng thương mại trên địa bàn để kịp thời báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai.
Ngoài ra, các ngân hàng tiếp tục triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các khách hàng, trong đó có các thương nhân, doanh nghiệp, người sản xuất, kinh doanh thóc, gạo bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 như: cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ, miễn, giảm lãi, phí, cho vay mới khôi phục sản xuất, kinh doanh…
* Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ.