Viêm xơ tiểu đường mật là một bệnh của đường mật. Thuật ngữ “viêm đường mật” trong viêm xơ đường mật chính là tình trạng viêm của đường mật, trong khi thuật ngữ “xơ” mô tả sự đông cứng và sẹo của đường mật là kết quả của tình trạng viêm mạn tính. Viêm xơ đường mật là một căn bệnh tiến triển dẫn đến tổn thương gan và cuối cùng suy gan.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Không rõ nguyên nhân gây viêm xơ đường mật. Người ta tin rằng tình trạng này có thể được gây ra bởi một phản ứng hệ miễn dịch bị nhiễm khuẩn hay độc tố ở những người có khuynh hướng phát triển bệnh. Viêm xơ đường mật xảy ra thường xuyên hơn ở những người bị một số bệnh khác, đặc biệt là bệnh viêm ruột.
Viêm xơ đường mật có thể tiến triển dẫn đến xơ gan.
Viêm xơ đường mật có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng nó thường được chẩn đoán ở lứa tuổi 25-45; Viêm xơ đường mật xảy ra thường xuyên ở nam giới hơn là ở phụ nữ; hay gặp ở những người mắc bệnh viêm đường ruột. Phần lớn những người bị xơ viêm đường mật cũng có bệnh viêm ruột, bao gồm viêm loét đại tràng và bệnh Crohn. Tuy nhiên, viêm xơ đường mật là hiếm trong số những người bị bệnh viêm ruột và hầu hết sẽ không phát triển xơ viêm đường mật. Không rõ lý do tại sao các bệnh này hay xuất hiện cùng nhau.
Dấu hiệu nhận biết
Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm xơ đường mật bao gồm: Đau bụng, ớn lạnh, tiêu chảy, mệt mỏi, sốt, ngứa ngáy, sút cân, vàng mắt và da.
Tuy nhiên có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng trong giai đoạn đầu của nó. Trong một số trường hợp, các dấu hiệu duy nhất của rối loạn này có thể được xét nghiệm máu bất thường cho thấy gan hoạt động không tốt (chức năng gan kém).
Có thể gây biến chứng nguy hiểm
Viêm xơ đường mật nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể dẫn đến các biến chứng:
Bệnh xơ gan mạn tính: viêm đường mật trong gan có thể dẫn đến các mô sẹo (xơ gan), chết tế bào gan; Nhiễm trùng lặp đi lặp lại: Nếu vết sẹo của ống mật làm suy yếu các dòng chảy của mật trong gan, có thể gặp nhiễm trùng thường xuyên trong đường mật; Tăng áp lực tĩnh mạch cửa: Tĩnh mạch cửa là con đường chính cho máu chảy từ hệ thống tiêu hóa vào gan. Tăng áp lực tĩnh mạch cửa có thể gây ra chất dịch từ gan bị rò rỉ vào khoang bụng (cổ trướng). Nó cũng có thể chuyển máu từ các tĩnh mạch cửa vào tĩnh mạch khác, gây ra hiện tượng sưng các tĩnh mạch làm các tĩnh mạch yếu và có xu hướng dễ chảy máu, có thể đe dọa tính mạng; Ung thư ống mật: Nếu có xơ viêm đường mật chính, có nguy cơ phát triển ung thư đường mật hoặc túi mật; Ung thư đại tràng: Những người có xơ viêm đường mật chính cũng có nguy cơ tăng ung thư ruột kết. Nếu đã được chẩn đoán viêm xơ đường mật, bác sĩ có thể khuyên nên thử nghiệm cho bệnh viêm ruột ngay cả khi không có dấu hiệu hoặc triệu chứng vì nguy cơ ung thư ruột già là cao nếu có cả hai bệnh.
Các phương pháp điều trị
Điều trị viêm xơ đường mật tập trung chủ yếu vào việc giảm các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh. Viêm xơ đường mật tiến triển chậm nhưng thường kết thúc trong xơ gan và sự cần thiết phải ghép gan.
Điều trị ngứa, điều trị các bệnh nhiễm khuẩn: Nhiễm vi khuẩn có thể xảy ra thường xuyên ở những người bị viêm xơ đường mật. Kháng sinh có thể được quy định để điều trị nhiễm khuẩn. Nếu đã có nhiễm khuẩn lặp đi lặp lại, bác sĩ có thể khuyên dùng kháng sinh trước khi có khả năng gây nhiễm khuẩn, chẳng hạn như: nội soi hoặc phẫu thuật; Điều trị suy dinh dưỡng: Viêm xơ đường mật gây khó khăn cho cơ thể hấp thụ vitamin nhất định. Mặc dù có thể ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, có thể thấy rằng không thể nhận được tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết. Bác sĩ có thể khuyên nên bổ sung vitamin như là thuốc viên hoặc truyền qua tĩnh mạch ở cánh tay.
Nếu tắc nghẽn ống mật có thể được điều trị bằng:
Nong bóng (Balloon) và đặt stent: Các thủ tục này có thể mở lớn hơn tắc nghẽn trong đường mật. Balloon giãn nở là một thủ tục trong đó bác sĩ chạy một ống mảnh với một quả bóng bơm hơi ở đầu của nó (bóng ống thông) thông qua nội soi và vào ống mật bị chặn. Một khi các ống thông được đặt ra, bóng được bơm căng. Ống nhựa nhỏ gọi là ống đỡ động mạch cũng có thể được đặt trong đường mật để giữ cho chúng mở; Phẫu thuật ống dẫn mật: Trong tình huống nhất định, tắc nghẽn trong ống mật có thể cần phải phẫu thuật. Sau khi loại bỏ sự tắc nghẽn, bác sĩ phẫu thuật kết nối các phần còn lại của ống mật để mật vẫn có thể chảy qua ống; Ghép gan: Việc cấy ghép gan được điều trị khi viêm xơ đường mật dẫn đến xơ gan. Trong thời gian ghép gan, bác sĩ phẫu thuật loại bỏ gan bệnh và thay thế bằng một lá gan khỏe mạnh. Ghép gan được dành cho những người bị suy gan hoặc các biến chứng nghiêm trọng khác của viêm xơ đường mật.
Lời khuyên của thầy thuốc
Nếu đã được chẩn đoán viêm xơ đường mật, cần thực hiện các bước để chăm sóc cho gan: Không uống rượu; Tiêm ngừa viêm gan A và B; Bỏ hút thuốc; Chọn một chế độ ăn uống khỏe mạnh, đầy đủ các loại trái cây, rau và ngũ cốc; Duy trì một trọng lượng khỏe mạnh.
Mệt mỏi là phổ biến ở những người bị viêm xơ đường mật. Ngoài việc tuân thủ chỉ định của bác sĩ, người bệnh cần có chế độ ăn uống nghỉ ngơi, tập luyện hợp lý, có thể đi bộ 30 phút trong ngày hoặc tập yoga, thiền thư giãn...
BS. Phương Anh
