Một chế độ ăn uống hợp lý, được điều chỉnh đúng cách, có thể giảm đáng kể nguy cơ tái phát sỏi thận. Dù bạn từng bị sỏi canxi-oxalat, axit uric hay các loại khác, việc điều chỉnh thói quen ăn uống hằng ngày có thể mang lại khác biệt lớn.
Quan trọng hơn, bạn không cần loại bỏ hoàn toàn các món mình yêu thích, chỉ cần biết thực phẩm nào nên hạn chế và cách thay thế phù hợp.
Trong bài viết này, sẽ chỉ ra những loại thực phẩm thường gặp mà người từng bị sỏi thận nên tránh, đồng thời gợi ý lựa chọn các thực phẩm thay thế lành mạnh và thân thiện với thận.
1. Thực phẩm có nhiều oxalate làm tăng nguy cơ tái phát sỏi thận
Củ dền đỏ giàu oxalat, người bị sỏi thận nên hạn chế hoặc tránh dùng.
Theo thông tin đăng trên trang TOI, các thực phẩm giàu oxalat như rau bina, củ dền đỏ, các loại hạt, sô cô la… chứa oxalat, có thể kết hợp với canxi trong thận và tạo thành sỏi cứng, gây đau, đặc biệt là sỏi canxi oxalat, loại sỏi phổ biến nhất.
Cách thay thế: Chọn các loại trái cây và rau củ có hàm lượng oxalate thấp như dưa hấu, dưa chuột, chuối, súp lơ, nho hoặc súp lơ trắng và kết hợp thực phẩm có oxalate với thực phẩm giàu canxi (như pho mát) để giảm sự hấp thụ.
2. Thực phẩm có hàm lượng natri (muối) cao
Các thực phẩm chế biến, đóng hộp, thức ăn nhanh… thường có hàm lượng natri (muối) cao. Quá nhiều muối không tốt cho thận, bất kể bạn đã từng bị sỏi thận hay chưa. Quá nhiều muối làm tăng bài tiết canxi vào nước tiểu, một tác nhân chính gây hình thành sỏi canxi.
Cách thay thế: Nên nấu các món ăn tại nhà, được nêm nếm bằng thảo mộc, nước cốt chanh hoặc gia vị nhẹ thay cho muối. Chọn các sản phẩm có nhãn ít hoặc không chứa natri và kiểm tra lượng natri trong các loại nước sốt như nước tương hoặc sốt…
3. Protein động vật
Thịt đỏ chứa nhiều nhân purin dẫn đến sỏi axit uric.
Các thực phẩm giàu protein như thịt đỏ, nội tạng, động vật có vỏ… có thể chế biến thành những món ăn ngon miệng, nhưng chúng chứa nhiều purin (dẫn đến sỏi axit uric) và protein động vật cũng làm axit hóa nước tiểu, làm tăng nguy cơ sỏi.
Cách thay thế: Chọn protein thực vật như đậu lăng, đậu, đậu gà hoặc một lượng vừa phải thịt gia cầm hoặc cá và nhiều rau và trái cây…
4. Đồ uống có đường và ngọt (nước ngọt, nước ép ngọt)
Các loại nước ngọt, nước ép ngọt… có chứa nhiều đường. Cũng giống như quá nhiều muối không tốt cho thận, quá nhiều đường cũng có thể gây hại thận. Lượng fructose và đường cao làm tăng nguy cơ, vì đường chế biến làm tăng bài tiết canxi, trong khi axit photphoric trong nước ngọt có ga lại thúc đẩy quá trình tạo sỏi.
Cách thay thế: Hãy uống nước lọc – nước lọc thông thường. Bạn có thể uống nước có ga, nếu không đường, hoặc nước có hương vị chanh tươi hoặc nước cốt chanh xanh. Nước ép tự nhiên cũng được nếu uống vừa phải.
5. Nước ngọt và đồ uống có chứa caffein
Nước ngọt có ga có chứa axit photphoric liên kết với sỏi; caffeine có thể làm mất nước, làm cô đặc khoáng chất trong nước tiểu.
Cách thay thế: Nước lọc là tốt nhất. Trà thảo mộc không đường hoặc cà phê pha vừa phải cũng có ích, nhưng tránh xa cola và nước tăng lực.
6. Thực phẩm có nhiều purin
Thực phẩm có nhiều purin như cá mòi, cá cơm, nội tạng động vật, bia… làm tăng nồng độ axit uric, gây ra sỏi axit uric.
Cách thay thế: Chọn protein thực vật và protein động vật vừa phải, cùng với nước và cam quýt như chanh (tăng citrate), có thể giúp ức chế sự hình thành sỏi.
Bổ sung vitamin C quá nhiều có thể gây sỏi thận.
7. Bổ sung vitamin C quá mức
Liều lượng vitamin C cao có thể chuyển hóa thành oxalate trong cơ thể, thúc đẩy quá trình hình thành sỏi.
Cách thay thế: Thay vì dùng thực phẩm bổ sung, hãy bổ sung vitamin C từ thực phẩm nguyên chất, chẳng hạn như cam, dâu tây và ớt chuông. Ăn những thực phẩm này với lượng vừa phải sẽ an toàn hơn và mang lại nhiều lợi ích hơn.
