Cùng với các tác động từ môi trường, nếp sinh hoạt chưa hợp lý khiến tình trạng lão hóa sớm mắt dễ “hỏi thăm” mọi người. Do vậy cần bảo vệ và chặn quá trình lão hóa mắt ngay từ bây giờ.
Theo thời gian, sự lão hóa mắt sẽ diễn ra cùng với sự lão hóa tự nhiên của cơ thể. Nó thể hiện rõ nhất ở việc thị lực suy giảm dần, khả năng nhìn bị hạn chế. Mắt bắt đầu lão hóa rõ rệt nhất ở độ tuổi 45 trở đi. Lão hóa mắt có thể bắt đầu từ từ với những biểu hiện như mờ mắt, mỏi mắt, khô mắt... và lâu dài có thể dẫn đến các bệnh nguy hiểm như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng với nhiều nguy cơ mù lòa tiềm ẩn.
Những yếu tố làm tăng nguy cơ lão hóa mắt sớm
Không đeo kính khi đi ngoài trời: Khi đi ngoài trời nắng mà không đeo kính, mắt sẽ tiếp xúc trực tiếp với tia UV hoặc các tia bức xạ có bước sóng ngắn có hại (HEV) từ ánh nắng mặt trời - đây cũng chính là một trong những nguyên nhân làm thúc đẩy quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn. Thời gian tiếp xúc kéo dài với tia nắng mặt trời có thể dẫn đến cháy nắng trên bề mặt nhãn cầu, thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể, thậm chí là gây ung thư mí mắt. Tia cực tím trong ánh nắng mặt trời mạnh lên tấn công trực tiếp gây hỏng các ống kính mắt và võng mạc làm biến đổi cấu trúc, tỷ lệ các thành phần các protein của thủy tinh thể gây đục thủy tinh thể. Khói bụi, hóa chất độc hại hay nguồn nước ô nhiễm khi tác động thường xuyên sẽ tích tụ nhiều chất ôxy hóa có hại, phá hỏng các tế bào nội mô của võng mạc, tổn thương tế bào thị giác, làm thị lực suy giảm.
Để ngăn chặn sớm lão hoá mắt, nên bổ sung các thực phẩm có lợi cho mắt như rau xanh, trái cây...
Dụi mắt thường xuyên: Vùng da xung quanh mắt rất nhạy cảm. Thói quen dụi mắt thường xuyên có thể phá vỡ các mạch máu nhỏ dưới bề mặt da khiến mắt sưng húp, sụp mí, làm xuất hiện quầng thâm quanh mắt, đặc biệt là các vết chân chim hiện rõ phía đuôi mắt. Dụi mắt trong một thời gian dài có thể làm mỏng và gây biến dạng giác mạc, kết quả là nhìn hình ảnh sẽ bị mờ ngay cả khi đã đeo kính.
Hút thuốc lá: Khói thuốc lá có chứa vô vàn gốc tự do có thể gây hại đôi mắt. Dù hút chủ động hay thụ động thì việc hít phải khói thuốc lá đều có nguy cơ cao mắc các bệnh về mắt như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng, khô mắt. Trên thực tế cho thấy, những người hút thuốc còn phải đối mặt với nguy cơ mù lòa cao gấp 4 lần so với những người không hút thuốc.
Chế độ dinh dưỡng không hợp lý: Nếu sử dụng quá nhiều thức ăn nhanh nhưng thiếu rau quả và trái cây, mắt sẽ không nhận được đủ vitamin, khoáng chất cùng với các axit béo cần thiết sẽ khiến cho mắt dễ bị nhức mỏi và nhanh lão hóa. Một chế độ dinh dưỡng khoa học có đầy đủ trái cây, rau xanh và thịt cá kết hợp với việc tập thể dục đều đặn hàng ngày là cần thiết để giữ cho mắt luôn sáng khỏe, giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh về mắt do tuổi tác.
Ngủ không đủ giấc: Thiếu ngủ gây đỏ mắt, tạo quầng thâm dưới mắt, giật mí mắt, khô mắt và nhìn mờ.
Uống ít nước khiến mắt khô và nhanh mỏi: Uống ít hơn 8 ly nước mỗi ngày kết hợp chế độ ăn nhiều natri có thể làm cơ thể bạn bị mất nước, chính vì vậy, tuyến nước mắt cũng không thể sản xuất đủ lượng nước để nuôi dưỡng và duy trì độ ẩm cho mắt. Không uống đủ nước mỗi ngày, mắt sẽ khô, tấy đỏ và mí mắt thường sưng húp, do vậy, nên bổ sung khoảng 2 lít nước mỗi ngày để duy trì mọi hoạt động sống của cơ thể.
Sử dụng máy tính và điện thoại liên tục: trong 1 ngày chúng ta dành rất nhiều thời gian để nhìn vào màn hình máy tính, điện thoại hoặc máy tính bảng là một trong những nguyên nhân gây hại cho mắt. Những thiết bị này sẽ có ánh sáng xanh, việc nhìn nhiều sẽ khiến mắt mệt mỏi và nhìn mờ. Tình trạng này khiến mắt bị khô và dễ bị kích ứng.
Đeo kính áp tròng quá lâu: có thể gây vi sang chấn, tức là chấn thương nhỏ, nhìn bình thường không thể thấy được. Biểu hiện thường là khó chịu, cộm ở mắt. Những vết xước không được điều trị ngay có thể thành sẹo, nếu để lâu có thể gây viêm loét giác mạc, làm giảm thị lực, thậm chí dẫn đến mù lòa. Ngoài ra, người đeo kính áp tròng còn có nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn, vi nấm, virut, ký sinh trùng từ dung dịch rửa kính.
Tác dụng phụ của thuốc gây hại mắt: Những thành phần có trong các loại thuốc chống trầm cảm, thuốc trị tăng huyết áp hay histamin khiến mắt bị khô. Bạn sẽ cảm thấy như trong mắt của mình có sạn, mờ mắt, đỏ mắt hoặc nước mắt chảy nhiều. Bạn nên tránh những nơi có khói, gió vì chúng sẽ khiến tình trạng mắt của bạn nặng hơn và có thể bị mất thị lực vĩnh viễn.
Biện pháp bảo vệ mắt trong mùa hè
Khi bị bụi hoặc nước bẩn vào mắt tránh day dụi mắt, có thể chớp mắt vào cốc nước sạch, nếu không được cần đến cơ sở y tế có chuyên khoa mắt để lấy bụi, gắp dị vật và tra thuốc sát khuẩn. Bảo hộ mắt khi tiếp xúc với ánh nắng nhất là vào các buổi trưa: Đội mũ rộng vành, mặc áo chống nắng, đeo kính râm chống tia UV... Không nên nhìn lên trời bằng mắt thường ngay cả khi trời có mây, tránh nhìn vào ánh sáng chói như đèn hàn xì, mặt trời ngày nhật thực. Không bơi lội ở những nơi nước bẩn không đảm bảo vệ sinh. Không đưa tay dụi mắt khi tay không sạch. Để cho mắt có thời gian nghỉ ngơi, nếu phải làm việc liên tục với thiết bị điện tử, máy tính, thì sau 30-60 phút làm việc nên nhắm mắt lại trong vài giây để mắt được thư giãn.
Bổ sung các thực phẩm có lợi cho mắt như rau xanh, trái cây, gan, gấc, các loại hạt... trong chế độ ăn uống hàng ngày.
Lưu ý: Nên đi khám mắt thường xuyên 2 lần/năm để sớm phát hiện các bệnh về mắt và có hướng xử trí kịp thời. Khi có các biểu hiện khó chịu như mắt nhìn mờ, chảy nước mắt nhiều, sợ ánh sáng, cộm rát mắt, như có sạn trong mắt... nên đến khám bác sĩ nhãn khoa để được khám và chẩn đoán đúng bệnh, không tự ý nhỏ thuốc mắt khi chưa có chỉ định của thầy thuốc.