Nếu vũ khí thật luôn phải di chuyển để tránh bị tiêu diệt, thì mồi nhử lại trở thành công cụ rẻ tiền nhưng vô cùng hiệu quả, khiến đối phương bối rối, lãng phí tài nguyên và nhiều khi rơi vào tính toán sai lầm.
Xe tăng hơi được dùng làm mồi nhử. (Nguồn: Shutterstock)
Ngay cả trước khi Nga mở màn chiến dịch quân sự vào tháng 2/2022, Ukraine đã miệt mài nghiên cứu và chế tạo mồi nhử để đánh lừa các hoạt động trinh sát của Moscow. Đến nay, cả hai phía đều đã nâng tầm nghệ thuật "lừa" đối phương, khiến chiến trường trở thành một nơi cân não phức tạp, thật và giả đan xen khó phân biệt.
Mục tiêu chung là đánh lạc hướng đối phương, khiến một vị trí trông như kiên cố hơn thực tế, một khẩu pháo giả trở thành mục tiêu ưu tiên, hoặc khiến UAV phòng thủ phải tiêu hao vào những vật vô giá trị. Đây chính là phiên bản hiện đại của những chiến dịch nghi binh nổi tiếng trong Chiến tranh thế giới thứ Hai, nhưng tinh vi và khó đối phó hơn nhiều.
Trong Chiến tranh thế giới thứ Hai, quân Đồng minh từng sử dụng xe tăng bơm hơi khổng lồ để đánh lừa phát xít Đức rằng cuộc đổ bộ D-Day sẽ diễn ra ở Calais thay vì Normandy. Chiến dịch này thành công đến mức, ngay cả sau khi quân Đồng minh đã chiếm được bãi biển Normandy, Hitler vẫn tin rằng đó chỉ là một đòn nghi binh.
Ngày nay, mồi nhử đã được nâng cấp vượt bậc. Một số mô hình xe tăng có thể tự động di chuyển, thậm chí phát ra tín hiệu nhiệt giống hệt xe thật. Chúng vừa thu hút UAV cảm tử, vừa khiến đối phương phản ứng chậm chạp và kém chính xác.
Pháo binh Ukraine cũng được bảo vệ bằng các thủ thuật tương tự. Kiev hiện sở hữu khoảng 150 hệ thống pháo 155mm, để giảm nguy cơ bị UAV Nga phát hiện, nhóm tình nguyện Na Chasi đã chế tạo hơn 160 khẩu pháo giả bằng gỗ dán. Những mô hình này có thể lắp ráp chỉ trong vài phút, được đặt cạnh vết bánh xe, thùng đạn và cả nhà vệ sinh di động để tăng độ chân thực.
Trong khi pháo thật được rút khỏi vị trí, pháo giả lập tức thế chỗ và trở thành mục tiêu ưa thích của UAV Nga. Đã có trường hợp một khẩu pháo gỗ bị UAV Lancet tấn công hơn chục lần. Với mỗi chiếc Lancet có giá khoảng 35.000 USD, chỉ một ít gỗ dán đã đủ khiến Moscow tiêu tốn hàng trăm nghìn USD. Ưu điểm lớn nhất là sau khi trúng đạn, pháo giả vẫn có thể sửa chữa nhanh chóng và tái sử dụng, khiến Nga tin rằng các đòn tấn công trước đó chưa thành công.
Tuy nhiên, không chỉ Ukraine mới biết cách "chơi trò chiếc bóng". Nga cũng triển khai các loại mồi nhử riêng, đặc biệt là UAV giá rẻ nhưng được thiết kế để giống hệt UAV cảm tử Shahed trên radar.
Trong những cuộc tấn công quy mô lớn, có khi một nửa số UAV Nga phóng đi chỉ là mồi nhử. Điều này khiến hệ thống phòng không Ukraine lâm vào thế khó: nếu bỏ qua, UAV thật sẽ phá hủy mục tiêu; nếu đánh chặn, kho tên lửa vốn hạn chế sẽ nhanh chóng cạn kiệt. Nhiều UAV mồi nhử của Nga chỉ là những tấm gỗ ghép lại, nhưng vẫn đủ sức buộc Ukraine phải sử dụng tên lửa phòng không đắt đỏ.
