Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), con số trên được tiết lộ bởi một quan chức cấp cao của tình báo quân đội Ukraine (GUR). Dữ liệu tình báo ước tính kho dự trữ hiện nay bao gồm khoảng 600 tên lửa đạn đạo Iskander-M và 300 tên lửa hành trình Iskander-K.
Hệ thống tên lửa Iskander. (Nguồn: Stock)
Iskander-M được xem là một trong những vũ khí chiến thuật lợi hại nhất của Nga. Với tầm bắn 500 km, tốc độ đạt Mach 6-7 và độ sai số chỉ từ 5-7 mét, loại tên lửa này có thể mang nhiều loại đầu đạn, từ thuốc nổ mạnh, đầu đạn chùm cho đến đầu đạn hạt nhân chiến thuật.
Hệ thống đẩy bằng nhiên liệu rắn cho phép tên lửa được phóng đi nhanh chóng từ các bệ phóng di động, tăng khả năng sống sót và độ linh hoạt trong chiến trường. Bên cạnh đó, biến thể Iskander-K, vốn là một tên lửa hành trình bay thấp, có khả năng né tránh hệ thống phòng không hiện đại, khiến chúng trở thành mối đe dọa thường trực với cơ sở hạ tầng quân sự của Ukraine.
Một trong những trung tâm sản xuất chủ chốt phục vụ đợt gia tăng sản lượng này là nhà máy Votkinsk, cách Moscow 600km về phía đông thuộc Cộng hòa Udmurt của Nga. Kể từ khi chiến sự tại Ukraine nổ ra năm 2022, cơ sở này đã được mở rộng đáng kể: tuyển thêm 2.500 công nhân, xây dựng thêm các xưởng mới và nhập khẩu thiết bị sản xuất hiện đại từ một số quốc gia.
Ngoài tên lửa Iskander, nhà máy Votkinsk còn sản xuất tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Yars, tên lửa chiến lược phóng từ tàu ngầm Bulava và có thể cả tên lửa siêu vượt âm Oreshnik.
Chi phí cho đợt mở rộng này được rót từ ngân sách quốc phòng tăng vọt của Nga, lên tới 112 tỷ USD trong năm 2024, tương đương hơn 6% GDP quốc gia. Phần lớn nguồn tài chính đến từ xuất khẩu dầu khí, bất chấp các lệnh trừng phạt, với doanh thu hàng năm ước đạt 180 tỷ USD.
Một câu hỏi lớn được đặt ra: Tại sao lệnh trừng phạt của phương Tây không ngăn được đà sản xuất của Nga? Câu trả lời nằm ở khả năng thích nghi đáng kinh ngạc của Moscow. Các linh kiện then chốt, từ vi mạch, cảm biến đến máy công cụ chính xác, đều được Nga mua thông qua các quốc gia thứ ba như Kazakhstan và Thổ Nhĩ Kỳ, hoặc qua các nhà cung ứng trung gian.
Thêm vào đó, các nhà máy như Votkinsk áp dụng chế độ làm việc liên tục 24/7, với các hợp đồng quốc phòng được nhà nước Nga bảo đảm, nơi ưu tiên quân sự được đặt lên hàng đầu và lĩnh vực dân sự bị cắt giảm mạnh, điển hình là ngành y tế với mức cắt giảm hơn 20 tỷ euro trong năm 2024.
Sự phụ thuộc vào linh kiện nước ngoài cũng là điểm yếu lâu dài. Nếu các đối tác gián tiếp khác buộc phải tuân thủ lệnh trừng phạt, chuỗi cung ứng của Nga có thể bị gián đoạn. Nhưng hiện tại, nền kinh tế Nga vẫn vận hành trơn tru để duy trì sản lượng 700 tên lửa mỗi năm.
Về mặt chiến lược, sự gia tăng này có ý nghĩa to lớn. Tên lửa Iskander không chỉ tấn công Ukraine mà còn mang tính răn đe các quốc gia thành viên NATO như Ba Lan, Estonia và Latvia, tất cả đều nằm trong bán kính 500 km từ các khu vực triển khai tên lửa của Nga.
Trên bàn cờ toàn cầu, tên lửa Iskander-M đang vượt lên so với các đối thủ như ATACMS của Mỹ, LORA của Israel hay Fateh-110 của Iran. Với tầm bắn xa hơn, tốc độ cao hơn và khả năng cơ động tốt nhờ bệ phóng di động, Iskander-M trở thành lựa chọn hàng đầu trong các chiến dịch tấn công nhanh, có khả năng xuyên phá sâu vào lãnh thổ đối phương trước khi bị phát hiện.
