Hình ảnh vệ tinh cho thấy sự hiện diện của các máy bay này, trong bối cảnh quân đội Nga đang nỗ lực bảo vệ các tài sản chiến lược, trước làn sóng tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) ngày càng mạnh mẽ từ phía Ukraine.
Nga đã di dời hai máy bay ném bom Tu-160 đến Anadyr, cách Ukraine 6.600 km. (Nguồn: X)
Trước đó, vào ngày 1/6, Ukraine đã tiến hành một đợt tấn công bằng UAV quy mô lớn nhằm vào các căn cứ không quân của Nga. Kết quả là ít nhất 13 máy bay ném bom Tu-22M3 và Tu-95MS bị phá hủy hoặc hư hại.
Tuy nhiên, không có chiếc Tu-160 nào nằm trong danh sách bị ảnh hưởng. Động thái đưa Tu-160 tới Anadyr được giới phân tích đánh giá là biện pháp tăng cường phòng vệ và phân tán tài sản chiến lược của Nga khỏi các khu vực dễ bị tổn thương.
Căn cứ Anadyr: Tiền đồn biệt lập giữa vùng cực
Căn cứ không quân Anadyr, hay còn gọi là "Ugolny", được xây dựng từ thời Chiến tranh Lạnh như một phần trong hệ thống phòng thủ chiến lược của Liên Xô. Nằm tại Khu tự trị Chukotka, căn cứ này hoàn toàn tách biệt với phần còn lại của Nga, không có đường bộ kết nối và chỉ có thể tiếp cận bằng đường hàng không hoặc đường biển.
Sự cô lập này, từng là điểm yếu về hậu cần, nay lại trở thành lợi thế chiến lược: căn cứ khó bị tấn công bằng các phương tiện mặt đất và hầu như miễn nhiễm với các chiến thuật xâm nhập bằng UAV như tại các căn cứ khác.
Trong thời Liên Xô, Anadyr từng là điểm xuất phát của các máy bay ném bom và trinh sát hoạt động gần Alaska. Hiện nay, căn cứ tiếp tục đảm nhiệm vai trò chiến lược trong lực lượng Không quân Vũ trụ Nga (VKS), có thể tiếp nhận các loại máy bay hạng nặng như Tu-160, Tu-95 và Tu-22M, nhờ đường băng đã được nâng cấp.
Ngoài chức năng phòng thủ, Anadyr còn là bàn đạp để Nga duy trì sự hiện diện quân sự tại Bắc Cực, khu vực đang ngày càng quan trọng do tiềm năng tài nguyên và các tuyến hàng hải mới mở ra do băng tan. Vị trí gần Mỹ giúp căn cứ này thuận lợi cho các hoạt động giám sát, cũng như củng cố ảnh hưởng của Nga ở sườn đông bắc NATO.
'Thiên nga trắng' Tu-160
Tu-160, hay còn được gọi là "Thiên nga trắng" (White Swan) tại Nga và "Blackjack" theo phân loại của NATO, là máy bay ném bom chiến lược lớn và nhanh nhất thế giới. Được thiết kế từ cuối thập niên 1970 như đối trọng với B-1 Lancer của Mỹ.
Tu-160 sở hữu các thông số ấn tượng: dài 54 mét, sải cánh mở rộng tới 55,7 mét và được trang bị bốn động cơ phản lực NK-32 với tổng lực đẩy lên tới hơn 100 tấn.
Máy bay có thể đạt tốc độ vượt Mach 2.2, bay xa hơn 12.000 km mà không cần tiếp nhiên liệu và mang tới 45 tấn vũ khí trong hai khoang bên trong. Trang bị chủ yếu bao gồm các loại tên lửa hành trình như Kh-55SM, Kh-555, Kh-101 và Kh-102 với tầm bắn từ 2.500 đến 4.500 km, cho phép tấn công từ ngoài phạm vi phòng không của đối phương.
Ngoài ra, Tu-160 còn có thể mang tên lửa siêu thanh Kh-47M2 "Kinzhal" và các loại bom dẫn đường như KAB-1500.
Một đặc điểm nổi bật khác là thiết kế cánh có thể thay đổi hình dạng, tối ưu hóa khả năng hoạt động ở cả tốc độ cao và các hành trình dài tiết kiệm nhiên liệu. Máy bay có hệ thống tiếp nhiên liệu trên không, cho phép hoạt động liên tục nhiều giờ, thậm chí nhiều ngày.
Phiên bản hiện đại hóa Tu-160M được trang bị radar mảng pha chủ động, hệ thống đối kháng điện tử mới, buồng lái kỹ thuật số và động cơ NK-32-02 tiết kiệm nhiên liệu hơn. Nhờ các nâng cấp này, máy bay có thể thực hiện các nhiệm vụ tầm xa hiệu quả hơn, đặc biệt tại những vùng xa xôi như Bắc Cực.
Hiện Nga vận hành khoảng 17 chiếc Tu-160, trong đó một phần đã được nâng cấp lên tiêu chuẩn Tu-160M. Con số khiêm tốn này khiến mỗi chiếc máy bay đều có giá trị chiến lược cao, và việc phân tán chúng tới các địa điểm như Anadyr được cho là nhằm tránh tổn thất lớn nếu bị tấn công bất ngờ.
Hậu cần khó khăn, nhưng lợi thế chiến lược rõ rệt
Tuy lợi thế về mặt địa lý, căn cứ Anadyr vẫn đối mặt với thách thức về hậu cần. Việc vận chuyển nhiên liệu, vũ khí và thiết bị bảo dưỡng đến căn cứ chỉ có thể thực hiện qua đường không hoặc đường biển, làm hạn chế khả năng ứng phó nhanh chóng.
Thế nhưng, cơ sở hạ tầng hiện đại đã cho phép căn cứ này vận hành các máy bay chiến lược cỡ lớn, đồng thời tạo ra một vùng an toàn tự nhiên khỏi các mối đe dọa truyền thống lẫn phi truyền thống.
Sau các đợt tấn công UAV của Ukraine, chính quyền Nga đã tăng cường kiểm tra phương tiện vận tải, ngăn chặn khả năng đưa UAV và thiết bị nổ vào các căn cứ quân sự. Đây là dấu hiệu cho thấy Moscow đang ngày càng thận trọng hơn trong việc bảo vệ tài sản quân sự quan trọng.
