Một cách rõ ràng là sự can thiệp quân sự lớn của Nga vào Belarus không phải kịch bản khả dĩ nhất. Điện Kremlin tỏ rõ sự lo ngại về tình hình hỗn loạn ở Belarus - nơi các cuộc biểu tình lớn nổ ra chống lại Tổng thống Alexander Lukashenko (người vừa thắng nhiệm kỳ thứ 6 trong một cuộc bầu cử bị không ít cử tri tố cáo là gian lận). Nhưng không có nghĩa Nga sẽ mạnh tay với Belarus bởi việc tấn công một quốc gia châu Âu với 10 triệu dân rất tốn kém cả về mặt kinh tế và chính trị.
“Suy đoán về việc Nga sẽ cử lực lượng quân sự đến bảo vệ Belarus là không thuyết phục, trong khi thực chất Nga chỉ dừng ở mức hỗ trợ Belarus. Việc thiếu quân cảnh khiến lực lượng quân đội Nga không đủ công cụ tốt nhất để hỗ trợ chính phủ của ông Lukashenko. Xe tăng và những vũ khí chiến đấu không phải công cụ thích hợp để trấn áp bạo loạn”, ông Dara Massicot - một nhà phân tích thuộc tổ chức tư vấn RAND của Mỹ nhận định.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko tại một sự kiện ở Nga vào ngày 30/6 vừa qua.
Ông Lukashenko từng tuyên bố rằng quân đội NATO đang tập trung đông ở biên giới Belarus, biết rõ rằng Moscow sẽ phản ứng mạnh mẽ ngay cả khi có dấu hiệu can thiệp quân sự của nước ngoài vào khu vực biên giới phía Tây nhạy cảm này của Nga. Hiện Nga đã đưa quân đội đóng tại quân khu phía Tây - nơi tiếp giáp với Belarus và Ukraine.
Liệu Nga có tấn công Belarus? Ông Michael Kofman - nhà nghiên cứu tại Trung tâm Phân tích Hải quân châu Âu cho hay: “Nga có nhiều thứ mà họ đặt ở khá gần Belarus. Đây là thời điểm mà Nga chuẩn bị cho cuộc tập trận chỉ huy chiến lược hàng năm nên mức độ sẵn sàng của họ là khá cao”. Đáng lưu ý là sự có mặt của Sư đoàn Không lực 76 - đơn vị tham chiến hầu hết trong các cuộc chiến nhỏ của Nga bao gồm các cuộc xung đột ở Chechnya và Gruzia cũng như cuộc tấn công Ukraine vào năm 2014, trong đó Nga sáp nhập bán đảo Crimea.
“Chừng nào Sư đoàn Không lực 76 tại Pskov - một trong những đơn vị phản ứng hàng đầu của Nga - còn đồn trú thì sẽ không có sự can thiệp quân sự nào gần phía Đông Bắc nước Nga”, ông Massicot cho biết.
Các dấu hiệu được cho là cảnh báo cho thấy các chuyến bay vận tải quân sự giữa Nga và Belarus cũng như số lượng đoàn xe tải quân sự và giao thông đường sắt đều tăng lên. Tuy nhiên, có thể lý giải là bởi vì quân đội Nga chuẩn bị cho cuộc tập trận Kavkaz-10 quy mô lớn ở miền Nam nước Nga. “Một lượng đáng kể thiết bị quân sự từ quân khu phía Nam và có thể là từ các quân khu khác, di chuyển theo đoàn xe và tới các khu vực huấn luyện của họ”, ông Massicot phân tích.
Nga dường như chẳng có lý do gì để tấn công Belarus. Bởi nếu không, đây sẽ là vũng lầy quân sự đối với Nga, gây đau đớn về mặt kinh tế và chính trị. Việc sáp nhập Crimea vào năm 2014 đã khiến Nga hứng chịu hàng loạt lệnh trừng phạt quốc tế. Tấn công một quốc gia châu Âu khác chắc chắn sẽ gây ra những hình phạt thậm chí còn khắc nghiệt hơn đối với nền kinh tế đang phát triển mạnh của Nga cũng như thúc đẩy các quốc gia NATO tăng cường đoàn kết và chi tiêu quốc phòng của họ.
Vì vậy, thay vì điều động quân đội, nhiều khả năng Moscow (vốn luôn ủng hộ Tổng thống Lukashenko) sẽ chọn một phương án ít quyết liệt hơn như điều động các đơn vị cảnh sát hoặc thiết bị kiểm soát bạo động để hỗ trợ chế độ đang bị xáo động hoặc Chính phủ Belarus có thể yêu cầu Moscow hỗ trợ quân sự hạn chế.
Tuy nhiên, việc tấn công của Nga vẫn sẽ là một lựa chọn. Nga rất coi trọng vấn đề an ninh biên giới và Belarus cùng Minks chỉ cách Moscow chừng 650km.
“Nếu Belarus phát triển không ổn định, các lựa chọn của Moscow sẽ trở nên mờ nhạt và họ buộc phải xem xét một sự can thiệp có thể gây phản tác dụng. Nga phải làm điều gì đó để đảm bảo lợi ích của mình ở Belarus - hoặc các nước phương Tây sẽ bắt đầu hành động”, ông Kofman cảnh báo.