Thỏa thuận Nga – Thổ Nhĩ Kỳ đã loại Mỹ khỏi Syria thế nào?
Sau 6 giờ đàm phán tại khu nghỉ dưỡng bên bờ Biển Đen ở thành phố Sochi về Syria và chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ, hai Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã đạt đươc thỏa thuận về chấm dứt xung đột tại quốc gia Trung Đông này. Động thái này được coi như một đòn “knock out” với Mỹ - loại bỏ hoàn toàn ảnh hưởng của Mỹ ở Syria – chiến trường mà Washington đã dồn “tâm huyết” và tiêu tốn nhiều tiền của trong những năm qua.
Ngay sau khi thỏa thuận gồm 10 điểm được thông qua, ngày 23/10, Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố chính thức dừng chiến dịch quân sự Mùa xuân Hòa Bình chống lại người Kurd ở Syria, trong khi đó, các lực lượng vũ trang Nga đã vượt qua sông Euphrates trên đất Syria và di chuyển vào các vị trí phòng thủ gần biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ để đảm bảo lực lượng chiến binh người Kurd phải rút lui sâu hơn về phía lãnh thổ Syria, cách biên giới của Thổ Nhĩ Kỳ hơn 30km trong vòng 150 tiếng. Sau đó, Ankara và Moscow sẽ tuần tra chung về phía Đông và phía Tây biên giới của Thổ Nhĩ Kỳ, trong khu vực với độ sâu 10km từ biên giới.
Thỏa thuận Nga và Thổ Nhĩ Kỳ làm thay đổi cục diện ở Syria?
Thỏa thuận còn nêu rõ, hai bên đảm bảo nguyên tắc thống nhất chính trị và toàn vẹn lãnh thổ của Syria, kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa khủng bố, giữ nguyên trạng tại vùng mà Ankara tiến hành chiến dịch “Mùa xuân hòa bình”.
Như vậy dù Thỏa thuận được coi là sẽ giúp chấm dứt chiến dịch quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng nhìn sâu vào bản chất, dường như là một thỏa thuận phân chia các khu vực ảnh hưởng tại Syria. Đây được coi là chiến thắng về mặt đối ngoại của Nga, một chiến thắng không mất một viên đạn nào. Nga “dang rộng” tầm ảnh hưởng của mình tại Syria, tham gia tuần tra chung không chỉ với Damascus mà cả với Ankara là cách Nga khẳng định sự hiện diện hợp pháp của mình tại Syria.
Từ chỗ chỉ là thành viên tham gia sau nhưng Nga giờ đây đã trở thành nhân tố chủ chốt tại Syria. Trong khi đó Thổ Nhĩ Kỳ cũng ít nhiều thu được lợi ích từ khi phát động Chiến dịch “Mùa xuân Hòa Bình”. Ankara một mặt loại trừ được mối nguy cơ từ lực lượng người Kurd ở biên giới, mặt khác được kiểm soát khu vực mà nước này chiếm được trong chiến dịch Thổ Nhĩ Kỳ phát động suốt 2 tuần qua.
Thua thiệt trong ván bài này chính là nước Mỹ - quốc gia hao tốn nhiều nhân lực, vật lực trong cuộc chiến ở Syria suốt những năm qua nhưng giờ đây lại “trắng tay” ra về. Mỹ còn để lại một ấn tượng xấu về mặt ngoại giao khi bỏ mặc đồng minh người Kurd đã hỗ trợ Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố.
Quân đội Nga tiến quân vào khu vực Đông Bắc Syria
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo ở Syria?
Sau thỏa thuận lịch sử giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, Tổng thống Mỹ đã lên tiếng khen ngợi và cho đây là “một thành công vang dội” trong nỗ lực bình ổn tình hình Syria, bởi theo Người đứng đầu nước Mỹ thỏa thuận đã tạo điều kiện để Thổ Nhĩ Kỳ lập vùng đệm còn người Kurd được an toàn. Đồng thời Tổng thống Mỹ tuyên bố dỡ bỏ lệnh trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ. Tổng thống Mỹ cho rằng, các cơ sở mà Mỹ để lại thà dưới sự kiểm soát của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ còn hơn là nằm trong tay các lực lượng khủng bố.
Có thể thấy, các bên đều đạt được phần nào mục đích của mình, còn với bản thân Syria quốc gia này hầu như không có quyền quyết định “số phận” của mình. Tổng thống Syria chỉ được thông báo về thỏa thuận giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ mà không được tham gia đàm phán về tương lai trên chính vùng đất Syria. Có chăng Syria chỉ thu được kết quả là sẽ tuyên bố giành lại quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ từng bị lực lượng người Kurd chiếm đóng trước đây. Về phần mình, để đảm bảo an toàn lực lượng người Kurd không còn lựa chọn nào khác phải chấp nhận để quân đội Nga và Syria tiến vào khu vực mà họ đang kiểm soát.
Chỉ trong 2 tuần Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành tấn công Syria, đã có ít nhất 120 người Syria, 20 người dân Thổ Nhĩ Kỳ đã chết và 176.000 người phải rời bỏ nhà cửa đi lánh nạn. Thổ Nhĩ Kỳ cho biết sẽ tiếp tục tấn công nếu Nga không đảm bảo lực lượng người Kurd rút hoàn toàn khỏi khu vực biên giới. Một số lo ngại cho rằng, điều nguy hiểm nhất là lực lượng người Kurd có thể mặc đồng phục quân đội Syria để ở lại khu vực biên giới. Nếu điều này xảy ra, việc đảm bảo hòa bình và an ninh ở Syria sẽ là “bài toán” khó giải với các bên.
