Phim Bão qua làng do Hãng phim Truyền hình Đài THVN (VFC) sản xuất đang phát sóng trên khung giờ vàng, VTV1 vào tối các ngày thứ 5 - 6 hàng tuần. Bộ phim mới đi được 1/5 chặng đường nhưng thực sự đã gây bão đối với những ai quan tâm đến nông dân, nông thôn và nông nghiệp nước nhà.
Đề tài cũ, cách nhìn mới
Việt Nam vốn dĩ xuất phát đi lên từ một nước nông nghiệp. Đến nay, vẫn còn trên 2/3 dân số là nông dân chuyên sống bằng nghề nông, ở nông thôn. Trong khoảng chục năm trở lại đây, những vấn đề nông dân và nông thôn hiện đại mới được các nhà làm phim quan tâm đôi chút như: Đất và người, Bí thư tỉnh ủy, Ma làng, Gió làng Kình và hiện nay, Bão qua làng đều là những bộ phim đã chiếm được cảm tình trong lòng người hâm mộ.
Điều đáng nói ở Bão qua làng là tuy đề tài cũ nhưng các nhà làm phim đã thổi vào đây một cách nhìn mới với những vấn đề thực sự bức xúc hiện nay đối với hàng triệu nông dân đang sống ở nông thôn. Câu chuyện xảy ra ở làng Đợi, một làng như bao làng quê khác của Việt Nam. Bắt đầu là chuyện thu hồi đất trang trại VAC của vợ chồng Lận-Đận (do NSƯT Công Lý đóng) để mở đường và xây dựng các công trình công cộng. Cùng lúc, những tin đồn làng Đợi nay mai sẽ lên thị trấn thuộc thành phố vệ tinh khiến không khí trong làng cứ sôi lên sùng sục từng ngày. Một số cán bộ xã, thôn biến chất muốn nhân cơ hội này mà “cơi nới” thêm diện tích đất vì khi ấy, đất sẽ có giá hơn là đất làng. Phó Chủ tịch xã (do Quang Thắng đóng), nhân lúc Chủ tịch bận đi học, hắn ta định “cất một mẻ lưới” cho bõ công “phục vụ” bà con xã nhà. Hắn ta đã nhiều lần bàn mưu tính kế với tay cán bộ địa chính xã (do Quốc Quân đóng) kiên quyết chiếm đoạt bằng được trang trại VAC của vợ chồng Lận-Đận.
Tuy nhiên, điều ấy dường như chưa thấm tháp vào đâu với cuộc đua vào chiếc ghế Trưởng thôn. Lãnh đạo xã thì suốt ngày chụm đầu bàn mưu tính kế chiếm đoạt đất của vợ chồng Lận-Đận, còn đương kim Trưởng thôn Tương (do Phú Đôn đóng) và những kẻ có chút máu mặt như Bất Khuất hay cô Vân thì ra sức đi vận động hành lang trong cuộc chạy đua này.
Cái làng Đợi vốn yên bình là thế nay bỗng dưng trở nên nhốn nháo lạ thường, hệt như nơi đây đang có trận lốc xoáy ập đến.
Người “thổi tù và” thời nay
Khác với những vị trưởng thôn tiền nhiệm, những người hám lợi, ở các phim trước đây và trong phim hiện đang trình chiếu Bão qua làng, ông nhà báo nghiệp dư tên Lộc (do NSƯT Quốc Khánh đóng) tính nết gàn dở lại còn thích làm thơ và sửa chữa vặt cho mọi người ở cái làng Đợi này kiên quyết từ chối chức Trưởng thôn. Ông chẳng màng gì đến chức tước, quyền bính vì chưa có vợ lại còn phải chăm sóc bố già trên 80 tuổi (do NSƯT Trần Hạnh đóng) thì còn hơi sức đâu mà làm cái việc “ôm rơm cho nặng bụng”. Chuyện làng Đợi của ông cứ như là chuyện mãi trên tận sao Hỏa, sao Kim ấy, ông Lộc chẳng bao giờ bận tâm. Chả thế mà ông toàn bỏ ngoài tai những chuyện người này, kẻ nọ chạy chọt để được bầu làm Trưởng thôn. Vì với một người như ông trong gia cảnh ấy thì lấy đâu ra tiền mà chạy. Xem ra chọn cách đứng ngoài cuộc như ông là thượng sách.
Cảnh trong phim Bão qua làng
Ông suy tính là vậy, nhưng các cụ nhà ta đã dạy rồi “Người tính không bằng trời tính”. Mà lẽ đời xưa nay vẫn thế “Thánh nhân đãi kẻ khù khờ”. Dù không muốn làm Trưởng thôn nhưng người dân làng Đợi cứ bầu. Vốn tính cả nể, hay thương người nên Lộc không thể từ chối. Nhận chức Trưởng thôn, ngay lập tức ông Lộc phải đối mặt với bộn bề những khó khăn tưởng chừng như không thể vượt qua nổi. Nào là nhiều người dân trong làng đua nhau tranh thủ mua bán đất đai kiếm lời. Cũng từ việc mua bán đất có tiền, bao tệ nạn xã hội ùa theo khiến làng Đợi quay cuồng, đảo điên.
Nhưng sau khi nhận chức Trưởng thôn, ông Lộc đã chọn cho mình cách làm riêng. Mọi công việc của thôn ông đều mang cái tình ra để cảm hóa, thuyết phục trước khi đưa ra quyết định. Mỗi khi công việc được giải quyết xong, ông kiên quyết không nhận quà cáp biếu xén của bất cứ ai, dù chỉ là cân đường, hộp sữa hay lạng chè móc câu. Làm như vậy khiến không ít người tỏ ra nghi ngờ ông vì các vị Trưởng thôn trước đây không có ai như vậy. Dần dà, bà con hiểu ra càng tâm phục, khẩu phục tấm lòng của ông muốn giúp bà con chứ không phải làm “quan” là để ức hiếp, sách nhiễu người dân và ăn của đút lót của thiên hạ.
Đặc biệt, nhờ cách làm việc xuất phát từ tâm, mọi cái đều được cân nhắc có lý có tình trên tinh thần bảo vệ quyền lợi chính đáng vì người dân của ông Lộc mà trang trại VAC của nhà Lận-Đận đã không bị thu hồi. Chả thế mà vợ chồng Lận-Đận đã nói với mọi người rằng ân huệ của bác Trưởng thôn Phất Lộc nhà em có trả cả đời cũng không xong. Cùng với đó, các tệ nạn như cờ bạc, say rượu, đòi nợ thuê... của làng Đợi dần được đẩy lùi, trả lại sự bình yên vốn có của làng quê Việt Nam.
Nghệ sĩ Công Lý trong phim Bão qua làng
Bộ phim dù chỉ xoay quanh những chuyện xảy ra ở một làng quê cụ thể, làng Đợi, nhưng những vấn đề mà bộ phim đặt ra dường như lại là mẫu số chung cho mọi làng quê của Việt Nam trong thời kỳ phát triển kinh tế theo hướng thị trường vài chục năm trở lại đây. Đấy là thành công về mặt nội dung của Bão qua làng.
Về mặt nghệ thuật, đây là thể loại phim chính luận, nhưng khác với những phim trước đây về đề tài này, Bão qua làng đã qui tụ được hàng loạt diễn viên hài quen thuộc với người xem qua màn ảnh nhỏ như: Quốc Khánh, Công Lý, Quang Thắng, Chiến Thắng, Hán Văn Tình, Hồ Liên, Thanh Tú... làm cho không khí phim bớt căng thẳng. Những vấn đề của làng quê được nhìn nhận qua lăng kính hài hước, dí dỏm, gần với đời sống hàng ngày của người nông dân hơn là những vấn đề “đao to búa lớn”, mang tính chất vĩ mô. Chính vì thế, yếu tố chính luận được chuyển tải đến người xem một cách nhẹ nhàng và càng dễ ngấm hơn so với những phim trước đây cũng về đề tài này. Có thể nói, đây là hướng đi đúng của ekip phim Bão qua làng, rất đáng khuyến khích và cần nhân rộng trong thời gian tới.
Đỗ Ngọc Yên
