Nhận định này của ThS.BS.Hồ Mạnh Tường, Tổng thư ký Hội Nội tiết sinh sản và vô sinh tại Hội thảo quốc tế về hỗ trợ sinh sản - LIFE 2014 vừa tổ chức ở TP.HCM. Và đây cũng chính là một trong những nguyên nhân của sự gia tăng đáng báo động của tỉ lệ hiếm muộn và vô sinh ở Việt Nam (VN) hiện nay. ThS.BS.Hồ Mạnh Tường đã có một vài trao đổi xung quanh vấn đề nóng bỏng này.
ThS.BS.Hồ Mạnh Tường, Tổng thư ký Hội Nội tiết sinh sản và vô sinh tại Hội thảo quốc tế về hỗ trợ sinh sản - LIFE 2014
- PV: BS có thể cho biết thực trạng của tình hình vô sinh, hiếm muộn tại VN hiện nay?
ThS.BS. Hồ Mạnh Tường: Hiện nay, dân số VN đã đạt đến mốc 90 triệu người. Do đó, sẽ là rất phi lý nếu cho rằng, tỉ lệ vô sinh, hiếm muộn đang khiến ngành Y tế VN lo lắng. Nhưng thực tế thì sao? VN trong 50 năm qua đã đạt được thành tựu đáng khích lệ trong việc giảm mức sinh từ 5 - 6 con/1 phụ nữ xuống còn 2 con (2012). Tuy nhiên, chính vì sự giảm sinh và sự du nhập lối sống “phóng thoáng” của khá nhiều bạn trẻ hiện nay trong cuộc sống hiện đại khiến cho vấn đề phá thai và vô sinh trở nên “nóng” hơn bao giờ hết. Trong khi đó, một trong những biến chứng lâu dài của việc nạo phá thai là gây vô sinh. VN hiện có khoảng 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh. Vấn đề này đặt ra thách thức cho VN trong thời gian tới. Có lẽ, ngành dân số cần thay thế chỉ tiêu giảm sinh trong các kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội hàng năm bằng các chỉ tiêu khác phản ánh chất lượng dân số, nhằm tránh tình trạng sức khỏe sinh sản bị tổn thương.
Trong lĩnh vực điều trị vô sinh, VN được các quốc gia trong khu vực đánh giá là “chuyên gia”. Mới đây, trong Hội nghị lần thứ 5 Hội Y học sinh sản châu Á - Thái Bình Dương (ASPIRE 2014) tại Brisbane, Australia, với chủ đề “Tương lai của Y học sinh sản trong kỷ nguyên châu Á”, quy tụ khoảng 1.400 đại biểu đến từ 40 quốc gia và vùng lãnh thổ, VN cũng gây ấn tượng với 2 phác đồ điều trị: Nuôi trứng trưởng thành trong ống nghiệm (IVM) và Kích thích buồng trứng ở những bệnh nhân nhẹ cân. Điều này tiếp tục khẳng định vị thế về học thuật và chuyên môn của VN trong khu vực. Đồng thời, tỉ lệ thành công của thụ tinh trong ống nghiệm ở VN cũng cao hơn so với trung bình ở nước ngoài; hiện nay có nhiều bệnh nhân nước ngoài cũng đến VN để chữa hiếm muộn…, ThS.BS.Hồ Mạnh Tường cho biết.
PV: Theo BS, nguyên nhân của sự gia tăng đáng báo động của tỉ lệ hiếm muộn và vô sinh ở Việt Nam là gì?
ThS.BS. Hồ Mạnh Tường: Các nghiên cứu gần đây cho thấy, tỉ lệ vô sinh của VN đang ngày càng tăng lên và đặc biệt tăng lên do yếu tố thứ phát, liên quan đến các bệnh viêm nhiễm qua đường sinh sản, các bệnh do phá thai ở vị thành niên và thanh niên. Nữ giới khi mắc những bệnh này sẽ gây tắc vòi tử vong, dẫn đến vô sinh. Trong khi nhiều nước khác trên thế giới, các trường hợp vô sinh của họ chủ yếu do béo phì, buồng trứng “lớn tuổi”.
Bên cạnh đó, ngày nay, trong cuộc sống hiện đại, phụ nữ lập gia đình muộn, việc trì hoãn có con lâu dần cũng dẫn đến gia tăng tỉ lệ hiếm muộn.
Ngoài ra, dung nạp thực phẩm nhiễm hóa chất, hút thuốc, uống rượu bia nhiều, ít vận động cũng ảnh hưởng đến chất lượng tinh dịch của nam giới, từ đó dẫn đến vô sinh.
Điều đáng nói là, ở VN, trước khi có con, các cặp vợ chồng thường tính đến chi phí, phương án chăm sóc con, ổn định cuộc sống mà không mảy may nghĩ tới điều cốt lõi nhất là sức khỏe sinh sản, để từ đó, có kế hoạch đi khám, phát hiện sớm vô sinh và điều trị kịp thời.
- PV: Với đánh giá của một bác sĩ chuyên khoa thì vô sinh có thể điều trị được không? Thời gian cũng như chi phí cho việc điều trị này trung bình hiện nay là bao nhiêu?
ThS.BS. Hồ Mạnh Tường: Hiện nay, việc điều trị vô sinh mất rất nhiều thời gian. Có những trường hợp nhẹ thì điều trị mất khoảng 1 - 2 tháng, tuy nhiên có không ít trường hợp nặng mất từ 5 - 7 năm và còn có nhiều phụ nữ rơi vào tình cảnh xót xa, mãi mãi không bao giờ được thực hiện thiên chức làm mẹ. Vấn đề nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì khả năng chữa khỏi càng cao nhờ các tiến bộ trong công nghệ hỗ trợ sinh sản. Theo đó, chi phí cho điều trị vô sinh cao hay thấp còn phụ thuộc vào giai đoạn phát hiện.
- PV: Các cặp vợ chồng có thể dựa vào những dấu hiệu nào để sớm nhận biết mình bị vô sinh và có phương pháp chữa trị sớm, thưa BS?
ThS.BS. Hồ Mạnh Tường: Vô sinh là tình trạng mà các cặp vợ chồng mong muốn có thai, sinh hoạt tình dục đều đặn, không sử dụng bất kỳ một biện pháp tránh thai nào nhưng không có thai trong vòng 12 tháng. Nếu gặp phải vấn đề này thì phải nghĩ ngay đến khả năng vô sinh. Có hai dạng cơ bản của vô sinh: vô sinh nguyên phát và vô sinh thứ phát. Vô sinh nguyên phát được định nghĩa là trong đó cặp vợ chồng chưa có thai lần nào. Vô sinh thứ phát là trong đó vợ chồng họ đã có ít nhất một lần mang thai, sinh sảy hoặc phá thai kế hoạch, rồi quá thời hạn một năm sau đó muốn có thai mà vẫn không có thai trở lại. Theo đó, tỉ lệ vô sinh ở nam và nữ là tương đương nhau.
Do đó, cách tốt nhất là mỗi người nên tự kiểm tra sức khỏe sinh sản để có thể phát hiện sớm tình trạng vô sinh, hiếm muộn, phát hiện càng sớm thì càng có khả năng chữa trị.
PV: Xin cám ơn BS về cuộc trao đổi này.
NAM TRÂN (thực hiện)
