Hòa chung cùng dòng người ấy, chúng tôi trở dậy và có mặt tại bãi biển của xã Xuân Hải huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh vào 4 giờ sáng. Trên doi cát trắng chạy dài, thoai thoải ấy, hàng trăm người dân đang đứng chờ những mẻ cá của ngư dân trở về.
Chẳng ai nhớ phiên chợ tinh mơ này có tự bao giờ, họ chỉ biết rằng cứ sáng sớm là những thuyền cá đánh bắt ven bờ sẽ trở về, cập bến và đấy cũng là thời khắc chợ bắt đầu nhộn nhịp nhất.
Công việc của người dân đánh bắt ven bờ bắt đầu từ thời khắc chuyển giao ngày mới, những chuyến chở đầy lưới để ra khơi. Sau khi buông lưới là đến công đoạn kéo lưới về bờ. Công việc tưởng chừng đơn giản, nhưng mất rất nhiều công sức và thời gian. “Mỗi ngày chỉ kéo một mẻ lưới thôi, phải mất 7-8 giờ đồng hồ mẻ lưới mới cập được vào bờ” – chị Hạnh, một ngư dân đánh bắt gần bờ cho hay.
Còn cách bờ khá xa, từ phía trên mạn thuyền những ngư dân bắt đầu nhẩy ùm xuống nước, cơ thể buộc vào một dây chão lớn. Họ bắt đầu oằn mình kéo. Đó là những dây chão to bằng cổ tay con trẻ được nối với những tấm lưới rộng lớn đang chìm dưới biển sâu.
Những dáng người oằn mình tiến gần bờ bao nhiêu thì cũng đồng nghĩa với việc những mảnh lưới nặng đầy tôm, cá gần bờ bấy nhiêu. Trên bờ, một số người dân cũng bắt đầu xúm vào trợ giúp. Những mảng lưới đầy cá tôm bắt đầu xuất hiện.
Trên bờ ngư dân cứ kéo, phía dưới lòng hom, vài người đàn ông khỏe mạnh bắt đầu dùng những chiếc rổ lớn vớt những thành quả của mình rồi truyền tay nhau đưa vào nơi tập kết.
Ở điểm tập kết, một vài người phụ nữ trong gia đình bắt đầu phân loại. Đây là lúc chợ tấp nập và đông vui nhất. Dưới nước, ngư dân vẫn kéo cá, trên bờ người bán cứ bán, người mua cứ mua. Những thùng cá chưa kịp phân loại đã được các bà, các mẹ nhanh tay lượm nhặt cho riêng mình.
Chờ đợi vài giờ đồng hồ là vậy, nhưng từ khi những mẻ lưới được đầy ắp cá tôm vào bờ cho đến khi chợ tan chỉ vỏn vẹn hơn 1 giờ đồng hồ chợ họp. Khi phía chân trời, ánh bình minh đã phản chiếu cũng là lúc chợ vãn người. Những gánh cá nặng trĩu, những chuyến xe chất đầy tôm, cá bắt đầu tỏa đi mọi nẻo đường.
