Hiện nay, đang có rất nhiều ý kiến tranh luận xung quanh việc đề xuất sửa đổi tăng mức định lượng tối thiểu để xử lý hình sự cho nhóm tội xâm phạm sở hữu từ 2 triệu đồng lên 5 triệu đồng. Một mặt giảm bớt áp lực công việc cho các cơ quan tiến hành tố tụng, những mặt khác lại không thể xử lý rất nhiều hành vi vi phạm, khiến người dân vô cùng bức xúc.
Xung quanh dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi đề nghị nâng mức tối thiểu để xử lý hình sự tội xâm phạm sở hữu lên mức 5 triệu đồng, hiện đang có rất nhiều ý kiến trái chiều cho rằng việc nâng mức định lượng như vậy sẽ dẫn đến tình trạng phát triển của tội phạm… Tuy nhiên, theo một số chuyên gia thì việc điều chỉnh mức định lượng trên là một sự thay đổi rất cơ bản về chính sách hình sự với mục tiêu phi tội phạm hóa.
Có ý kiến cho rằng, nếu chúng ta quy định xử lý hình sự cho nhóm tội xâm phạm sở hữu dưới mức 5 triệu thì những hành vi phạm tội trộm cắp vặt rất nhiều sẽ dẫn đến một số lượng công việc rất lớn cho các cơ quan tiến hành tố tụng để giải quyết. Ví dụ như đi ăn trộm một cái xe đạp có mấy trăm nghìn thôi cũng lại đến cơ quan công an, rồi tự nhiên một người vì có thể nhất thời có những hành vi không đáng kể mà phải vào tù sẽ ảnh hưởng đến cả cuộc đời của họ sau này. Bên cạnh đó, cũng có ý kiến cho rằng, hiện nay, có rất nhiều vi phạm có dấu hiệu tội phạm diễn ra hàng ngày nhưng lại không đủ căn cứ để xử lý hình sự, gây rất nhiều bức xúc cho người dân dẫn đến việc người dân tự xử lý.
Một ví dụ đơn giản là hoạt động của tội phạm trộm chó ngày một gia tăng thời gian gần đây khiến người dân vô cùng bất bình, đã tiến hành tự xử gây tử vong cho nhiều đối tượng trộm chó. Đấy là khi chưa nâng lên mức định lượng tối thiểu để xử lý hình sự cho nhóm tội xâm phạm sở hữu lên 5 triệu đồng. Nếu nâng lên mức 5 triệu đồng, sẽ có những người dân lý luận rằng, họ mua con vật về với giá trên 5 triệu, khi bị những kẻ trộm chó bắt và người dân đưa lên cơ quan công an thì liệu cơ quan công an có định giá cho con chó của họ trên 5 triệu hay không, hay là vẫn định giá nó bằng mức giá chó thịt, nếu mà theo giá chó thịt thì nó không đến 5 triệu đồng và như thế thì người ta chỉ phạt vi cảnh đối tượng ăn cắp và thả nó về để lần sau đối tượng trộm chó lại tiếp diễn. Điều này sẽ dẫn đến tâm lý người dân khi bắt được kẻ trộm chó, người ta chỉ có cách đánh đến khi nào người ta cảm thấy thoải mái mới thôi. Như vậy, từ một vi phạm không đủ căn cứ truy tố hình sự nhưng lại là tiền đề cho những phạm pháp hình sự khác.
Việc nâng định lượng tối thiểu để xử lý hình sự cho nhóm tội xâm phạm sở hữu đang cho thấy 2 mặt của một vấn đề. Nâng lên sẽ làm giảm áp lực công việc cho các cơ quan hành pháp nhưng ngược lại rất nhiều hành vi vi phạm pháp luật khác không thể xử lý hình sự. Bên cạnh đó, sự thay đổi này rất có thể sẽ làm gia tăng các hành vi vi phạm pháp luật, tạo diễn biến xấu về tình hình an ninh trật tự. Thực tế này đòi hỏi cần cân nhắc kỹ lưỡng, tránh những hệ lụy xấu có thể xảy ra cho xã hội.
Trần Phương
