Nâng cao nhận thức dinh dưỡng ‘giai đoạn vàng’ 1000 ngày đầu đời ở trẻ
Hướng tới nâng cao thể trạng bà mẹ và trẻ em, đặc biệt tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), miền núi, hải đảo, Quảng Ninh đã và đang triển khai nhiều chương trình hành động cụ thể.
Tại điểm vùng cao Quảng Tân, Quảng Ninh (xã Quảng Lâm cũ) – nơi đồng bào DTTS chiếm tới 98%, công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình còn nhiều khó khăn. Cán bộ y tế, dân số tại địa phương đã không ngại vất vả, kiên trì "đi từng ngõ, gõ từng nhà", tranh thủ từng giờ người dân có mặt ở nhà để để truyền thông, vận động thực hiện các biện pháp chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng phù hợp. Qua đó, nâng cao nhận thức của họ trong việc chăm sóc sức khỏe, giáo dục con cái.
Thực hiện Dự án 7 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2022–2025, ngành Y tế Quảng Ninh đã lồng ghép nội dung chăm sóc dinh dưỡng trong 1000 ngày đầu đời của trẻ vào công tác chăm sóc sức khỏe tại cơ sở.
Các hoạt động khám sàng lọc, đánh giá tình trạng dinh dưỡng của bà mẹ và trẻ nhỏ, tư vấn dinh dưỡng, hỗ trợ điều trị suy dinh dưỡng… triển khai sâu rộng, nhằm giảm tử vong bà mẹ, tử vong trẻ em, nâng cao tầm vóc, thể lực người đồng bào.
Các cơ sở y tế thực hiện chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh trong và sau sinh, theo dõi sức khỏe trong 42 ngày đầu sau sinh; khám và tư vấn dinh dưỡng định kỳ cho trẻ em dưới 2 tuổi. Trẻ em từ 0 đến 72 tháng bị suy dinh dưỡng cấp tính nặng được can thiệp bằng điều trị, hướng dẫn nuôi dưỡng phù hợp tại nhà.
Đặc biệt, mô hình hướng dẫn thực hành dinh dưỡng với nguyên liệu sẵn có tại địa phương được tổ chức thường xuyên tại trạm y tế hoặc nhà văn hóa thôn. Đây là cách làm hiệu quả giúp bà mẹ có thai, nuôi con nhỏ biết cách chế biến bữa ăn đầy đủ dưỡng chất, tiết kiệm chi phí nhưng vẫn khoa học, hợp lý.
Hướng dẫn thực hành dinh dưỡng. Ảnh: Báo QN
Không chỉ ở vùng cao, tháng 5/2025 vừa qua, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp Trung tâm Y tế thành phố tổ chức chuỗi buổi truyền thông chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời với người dân ở Hạ Long. Đây là hoạt động nằm trong chương trình chăm sóc sức khỏe trước, trong và sau sinh.
Các buổi truyền thông đều nhấn mạnh đến tầm quan trọng của dinh dưỡng trong 1.000 ngày đầu, kỹ năng nuôi con bằng sữa mẹ, cách cho trẻ bú đúng, ăn bổ sung hợp lý, đến việc giải đáp khó khăn thường gặp của bà mẹ trong quá trình chăm sóc con, chăm sóc sức khỏe thời kỳ mang thai hay cho con bú… Phương pháp truyền đạt sinh động với hình thức trao đổi trực tiếp giúp người tham gia tiếp cận dễ dàng và ghi nhớ kiến thức.
Công tác tập huấn về phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ dưới 5 tuổi cũng được đẩy mạnh với sự phối hợp của ngành y tế cơ sở và Hội LHPN. Những "Tuần lễ Dinh dưỡng và phát triển" hay "Ngày Vi chất dinh dưỡng" đã trở thành điểm nhấn tuyên truyền, giáo dục sức khỏe cộng đồng hiệu quả ở địa phương.
Các nội dung xoay quanh chế độ ăn hợp lý cho trẻ từ 0 - 5 tuổi, vai trò của sữa mẹ, thực đơn hàng ngày bảo đảm năng lượng, vi chất và sự phát triển toàn diện của trẻ được truyền tải sinh động, gần gũi và dễ tiếp thu qua những buổi tuyên truyền hấp dẫn như Hội thi "Kiến thức mẹ – sức khỏe con".
Đảm bảo dinh dưỡng đủ vi chất, đúng thời điểm nâng cao thể trạng trẻ em
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Trang, Khoa Sức khỏe sinh sản (CDC Quảng Ninh), 1.000 ngày đầu đời là "giai đoạn vàng" để đảm bảo trẻ phát triển toàn diện về trí tuệ, thể lực và miễn dịch. Vi chất dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong quá trình phát triển cơ thể, đặc biệt với trẻ nhỏ trong giai đoạn đầu đời. Bổ sung vi chất đầy đủ giúp trẻ phát triển trí tuệ, thể lực và tăng cường hệ miễn dịch.
Bên cạnh việc tuyên truyền, hướng dẫn chế độ ăn hợp lý, Quảng Ninh cũng đã chú trọng đến triển khai các chương trình bổ sung vi chất dinh dưỡng định kỳ cho trẻ em và phụ nữ mang thai.
Trong thời gian qua, việc bổ sung vi chất, đặc biệt là vitamin A, cho trẻ em từ 6–35 tháng tuổi được triển khai đều đặn hằng năm, tỷ lệ bao phủ trên 97%. Các điểm tiêm bổ sung được tổ chức linh hoạt tại trạm y tế xã, phường, giúp trẻ nâng cao sức đề kháng, ngừa nguy cơ mù lòa và suy dinh dưỡng. Ngoài ra, trẻ em trong độ tuổi cũng được tẩy giun định kỳ; phụ nữ mang thai được bổ sung sắt, canxi và các dưỡng chất cần thiết.
Với việc triển khai đồng bộ các hoạt động từ cơ sở đến cộng đồng, công tác chăm sóc dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em, nhất là vùng DTTS ở Quảng Ninh đạt được nhiều tích cực. Tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em giảm dần qua các năm, nhận thức của người dân về tầm quan trọng của dinh dưỡng được nâng cao rõ rệt.
Thời gian tới, ngày Y tế Quảng ninh tiếp tục phối hợp với các sở, ngành, tổ chức… mở rộng các mô hình hiệu quả, nâng cao năng lực khám chữa bệnh tại tuyến cơ sở, đưa các dịch vụ y tế chất lượng cao tiếp cận sâu hơn tới từng thôn, bản, góp phần thực hiện mục tiêu công bằng trong chăm sóc sức khỏe cho mọi người dân.
