1. Vai trò của nhóm CAB trong phòng, chống HIV/AIDS
Việt Nam đã và đang thực hiện mục tiêu 90-90-90 và Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2023. Đến nay, tại Việt Nam có 230.344 người nhiễm HIV được phát hiện, trong đó có 175,400 người được điều trị ARV (chiếm 76%). Trung bình mỗi năm phát hiện thêm khoảng hơn 10.000 người nhiễm HIV, tập trung chủ yếu ở nhóm nam tình dục đồng giới, vợ/chồng/bạn tình của người nhiễm HIV.
Theo ThS. Võ Hải Sơn, Phó cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS, công tác phòng, chống HIV/AIDS tại Việt Nam còn nhiều thách thức trong đó kỳ thị và phân biệt đối xử vẫn là một trong những rào cản đến các hoạt động phát hiện và điều trị sớm người nhiễm HIV. Vấn đề duy trì tỉ lệ bệnh nhân điều trị ARV, đảm bảo chất lượng điều trị ARV cũng là một thách thức lớn và việc cộng đồng tham gia vào công tác phòng, chống HIV/AIDS là vô cùng quan trọng, không thể thiếu để thực hiện chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS.
ThS. Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS.
Mô hình nhóm cộng đồng hỗ trợ nâng cao chất lượng dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS tại cơ sở y tế hay còn gọi mà CAB (Community Advisory Board) là một mô hình khá mới ở Việt Nam. Những thành viên của nhóm CAB là các nhân viên của các nhóm cộng đồng, đóng vai trò trung gian trong việc thu thập, ghi nhận các ý kiến của những người sử dụng dịch vụ điều trị HIV/PrEP, từ đó phản hồi cho những cơ sở y tế hay những người cung cấp dịch vụ. Từ kênh thông tin này cơ sở y tế sẽ xem xét điều chỉnh, cải thiện chất lượng dịch vụ.
Đến nay, đã có 6 tỉnh do Dự án EPIC hỗ trợ đã triển khai nhóm CAB, đang triển khai hỗ trợ tại 41 cơ sở điều trị ARV/PrEP, hỗ trợ tư vấn và chuyển gửi dịch vụ liên quan đến HIV/AIDS cho khoảng hơn 10.000 lượt khách hàng, bước đầu đóng góp trong việc hỗ trợ nâng cao chất lượng dịch vụ điều trị HIV.
2. Mở rộng và duy trì bền vững mô hình CAB tại Việt Nam
ThS. Võ Hải Sơn cho biết, trên cơ sở kinh nghiệm triển khai tại một số quốc gia trên thế giới, căn cứ tình hình thực tế tại Việt Nam, tháng 10/2021, Cục phòng, chống HIV/AIDS đã ban hành quyết định số 237/QĐ-AIDS về việc Hướng dẫn triển khai mô hình nhóm cộng đồng hỗ trợ nâng cao chất lượng dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS tại cơ sở y tế hay còn gọi mà CAB. Trên cơ sở hướng dẫn này, các tỉnh/thành phố trên toàn quốc đều có thể áp dụng để triển khai tùy khả năng và tình hình thực tế tại địa phương.
Trong hơn 2 năm qua, từ khi Cục phòng, chống HIV/AIDS ban hành hướng dẫn triển khai mô hình này, với sự hỗ trợ của PEPFAR, đã có 6 tỉnh/TP triển khai mô hình này. Những kết quả ban đầu tuy khiêm tốn nhưng rất đáng khích lệ, bước đầu đóng góp trong việc hỗ trợ nâng cao chất lượng dịch vụ điều trị HIV tại cơ sở
Trong thời gian tới, những kinh nghiệm thực tế triển khai hoạt động CAB tại 6 tỉnh sẽ được chia sẻ rộng rãi, từng bước mở rộng tại chính 06 tỉnh hiện đang triển khai hoạt động này. Trên cơ sở đó sẽ xây dựng các phương án mở rộng hoạt động này tại một số địa phương có nhu cầu.
Thành viên nhóm CAB Thái Nguyên đang thảo luận chia sẻ kinh nghiệm tại Hội nghị CAB thường niên tại Đà Nẵng mới đây.
3. Áp dụng các chiến lược của PEPFAR trong việc định hướng hoạt động CAB tại các tỉnh, thành phố
Với chiến lược kiểm soát dịch HIV/AIDS một cách bền vững tiến tới chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 tại Việt Nam, xác định vai trò rất quan trong của cộng đồng trong chiến lược này, tổ chức PEPFAR đã đề xuất và hỗ trợ các sáng kiến để phát huy được những tiềm năng, thế mạnh của các tổ chức cộng đồng trong công tác phòng chống HIV/AIDS mà mô hình CAB là một ví dụ.
Trong thời gian tới sẽ cần rà soát, củng cố, bổ sung những chính sách phù hợp ở các cấp độ từ trung ương tới địa phương, để có những hướng dẫn cụ thể hơn cho các nhóm cộng đồng khi tham gia công tác phòng chống HIV/AIDS theo luật. Mục đích để mô hình CAB cũng như các tổ chức cộng đồng có thể phát huy được tối đa các ưu điểm khi tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, tạo sự bền vững của hoạt động này.
Cụ thể, Cục phòng, chống HIV/AIDS đang phối hợp với PEPFAR thí điểm triển khai mô hình hợp đồng xã hội đối với các doanh nghiệp xã hội có hoạt động trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Các doanh nghiệp này sẽ thực hiện các hoạt động phòng chống HIV/AIDS theo yêu cầu của địa phương. Đây vừa là cơ hội nhưng cũng vừa là thách thức cho các hoạt động cộng đồng nói chung. Các nhóm cộng đồng sẽ cần tổ chức chặt chẽ hơn, hoạt động chuyên nghiệp hơn…
4. Giải pháp tiến tới chấm dứt dịch HIV/AIDS vào năm 2030
Ngày 14/8/2020 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1246/QĐ-TTg về phê duyệt Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030, trong đó đã nêu cụ mục tiêu, chỉ tiêu và 11 giải pháp thực hiện mục tiêu này.
Hiện nay chúng ta đang triển khai đồng bộ các giải pháp của chiến lược đã đề ra, từ xây dựng các chính sách pháp luật, hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật, nâng cao năng lực cho hệ thống, huy động các tổ chức cộng đồng tham gia phòng, chống HIV/AIDS, đến huy động các nguồn lực trong nước và quốc tế.
Về các giải pháp chuyên môn ThS. Võ Hải Sơn cho biết, tập trung vào các biện pháp:
- Truyền thông nâng cao kiến thức HIV/AIDS, tạo cầu cho các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS.
- Giảm kỳ thị phân biệt đối xử.
- Đẩy mạnh các hoạt động chuyên môn để đạt mục tiêu 95-95-95, các chiến lược điều trị là dự phòng, như chẩn đoán và điều trị sớm; các chiến dịch truyền thông không phát hiện bằng không lây nhiễm (K=K), nhằm nâng cao hiệu quả điều trị.
- Tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp dự phòng như các chương trình can thiệp giảm hại cho nhóm nguy cơ cao, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc (PrEP), hoạt động dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con…
Nếu chúng ta làm tốt các hoạt động này trên phạm vi cả nước, chúng ta sẽ đạt được mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.
Mời độc giả xem thêm video:
[LIVE] 💥 🍀 🍀 🍀 XÉT NGHIỆM HIV: DỄ DÀNG TIẾP CẬN, HOÀN TOÀN MIỄN PHÍ
