Rắn là loài bò sát di chuyển nhanh, vận động nhiều, có hệ cơ săn chắc, khớp xương lưng mềm mại, dẻo dai. Dân gian từ lâu đã lưu truyền tác dụng của rắn trong chữa trị các bệnh về xương khớp. Trong các loài rắn, rắn độc chiếm khoảng 25% tổng số, có thể kể đến như hổ mang bành, mai gầm, cạp nia, rắn lục, hổ trâu, hổ lửa, rắn biển…
Một số loại rắn thường như rắn ráo, rắn dọc dưa, rắn nước... không có nọc độc.
1. Tác dụng của thịt con rắn
Thịt con rắn giàu chất đạm, là nguồn cung cấp các acid amin, dinh dưỡng thiết yếu tốt cho dây chằng, tăng cường hoạt dịch cho khớp và tái tạo sụn khớp. Thịt rắn chứa nhiều vitamin (vitamine A, D, B1, B2, B6, B9…) và các khoáng chất quý như kali, calci, sắt, kẽm.
Theo Đông y, thịt rắn vị ngọt, tính ấm quy kinh can, tỳ; có tác dụng bổ dưỡng, trừ phong thấp, đau nhức xương khớp, tê mỏi, gai đôi cột sống, thoái hóa khớp, chứng ngứa ngoài da, nhất là ngứa kinh niên như bệnh chàm.
2. Tác dụng của mật rắn
Mật con rắn còn được gọi là đởm xà. Theo Đông y, mật rắn vị ngọt, cay, không đắng, tác dụng giảm đau, hạ sốt, tiêu đờm, trị ho, hen suyễn ở trẻ em.
Cách chế biến: Buộc chặt túi mật rồi tẩm rượu, phơi âm can cho khô, làm 3 lần trong 3 ngày, rồi treo lên cho đến khi khô. Cũng có thể chế biến bằng cách dùng một lượng trần bì tẩm mật rắn đem sấy khô, tán bột mịn, bảo quản nơi râm mát.
3. Tác dụng của huyết rắn
Huyết rắn thường dùng pha rượu uống có tác dụng tăng cường sinh lực, bổ thận làm mạnh gân cốt, chữa lưng đau, gối mỏi, sinh lý yếu...
4. tác dụng của xương rắn
Đập rắn, đem chôn, sau 3 tháng lấy xương sống, rửa sạch, sao vàng cho vào túi vải ngâm rượu, có thể ngâm chung với một số vị thuốc khác có công dụng trị phong thấp tê đau.
5. Tác dụng của da con rắn (xác lột con rắn)
Theo Đông y, da con rắn vị ngọt, mặn, tính bình, quy kinh can, tỳ, có tác dụng khu phong, chỉ kinh, tiêu sưng, sát trùng, lui màng mộng; dùng điều trị các chứng co giật ở trẻ, phong ngứa ngoài da, mắt màng nội chướng, dùng ngoài (sao cháy) trị đinh nhọt, lở loét, trĩ rò, lở ngứa, ung sưng...
6. Tác dụng của mỡ rắn
Mỡ rắn có tác dụng bài độc, sinh cơ, làm chóng lên da non, điều trị các trường hợp bỏng lửa, chốc đầu, nứt nẻ da chân, thường dùng kết hợp với một số vị thuốc khác.
7. Tác dụng của rượu rắn
Rượu rắn được sử dụng như một loại thuốc bổ dưỡng, có thể dùng rượu ngâm với rắn tươi hoặc khô. Ngâm tươi thời gian tối thiểu là 3 tháng, ngâm khô dùng rắn cắt khúc, nướng vàng, ngâm chừng 1 tháng là có thể dùng được, tuy nhiên tác dụng kém hơn so với ngâm tươi.
Theo kinh nghiệm cổ truyền, rượu rắn thường được hạ thổ, bằng cách chôn bình rượu xuống đất, lấp kín 3 tháng 10 ngày đem lên sử dụng. Rượu sẽ có mùi thơm đặc biệt và tác dụng bổ dưỡng tăng lên nhiều. Điều này là do trong lòng đất tác động của môi trường - nhiệt độ, độ ẩm - làm gia tăng phản ứng ester hóa giữa rượu và các acid amin. Sản phẩm ester tạo ra mùi thơm cho rượu, lượng acid amin tham gia phản ứng càng nhiều, thúc đẩy mạnh sự phân cắt, thủy phân protein làm tăng thành phần bổ dưỡng trong rượu.
Rượu rắn cũng thường được ngâm phối hợp với một số vị thuốc bổ khác như thục địa, nhân sâm, hà thủ ô, đương quy, xuyên khung, đỗ trọng, thỏ ty, kỷ tử, hoàng kỳ. Các dược liệu phải ngâm riêng rồi lấy dịch chiết pha chung rượu rắn.
Rượu rắn tác dụng tốt trong những trường hợp thận dương suy kém, đau xương khớp, viêm, đau dây thần kinh ngoại biên, suy giảm chức năng sinh lý, liệt dương, di tinh, tảo tiết, trí lực thần kinh suy giảm. Những người huyết hư sinh phong không nên dùng.
8. Tác dụng của nọc độc rắn
Nọc độc của rắn có ở móc độc là hai răng cửa nhọn hơi quặt vào nơi hàm trên, tuyến tiết nọc ở phía trước móc độc sau môi trên, nhìn từ phía ngoài sau hai u mắt. Khi rắn cắn, răng phập vào da, môi trên ép xuống, nọc chứa sẵn trong tuyến bị ép ra.
Chất độc nọc rắn gọi chung là zootoxin, có các độc tố crotelotoxin, ophyotoxin, các alcaloid, protein, enzym… gây độc chủ yếu là những hợp chất chứa N, có tính kiềm và hoạt tính sinh học mạnh hơn cả so với các chất tự nhiên.
Tây y dùng nọc rắn với liều lượng thích hợp dưới dạng thuốc bôi, xoa gây tê, giảm đau nhức, chống viêm trong các bệnh viêm dây thần kinh, sưng khớp, viêm cơ. Nọc rắn dùng sản xuất huyết thanh kháng độc khi bị rắn cắn. Nọc còn có tác dụng giải tế bào ung thư và giảm đau giai đoạn cuối của bệnh.
Mời bạn xem thêm video:
Hiểu đúng về sức đề kháng và tăng sức đề kháng | SKĐS