Nấm thanh quản là một loại bệnh lý hiếm gặp trong số các bệnh về thanh quản, chiếm khoảng 0,001%. Tuy nhiên ngày nay người ta thấy bệnh nấm thanh quản có chiều hướng ngày càng tăng, chủ yếu do tình trạng ô nhiễm của môi trường và số bệnh nhân nhiễm HIV gia tăng đáng kể.
 Ho nhiều - một dấu hiệu cơ bản của nấm thanh quản. |
Nấm phát triển trong môi trường không cần ánh sáng mặt trời, môi trường nghèo chất dinh dưỡng, chỉ cần có nhiệt độ và độ ẩm thích hợp. Nấm tồn tại trong tự nhiên, ở khắp mọi nơi trên thế giới và hầu hết mọi người đều tiếp xúc với nấm.
Tình trạng nấm trở nên gây bệnh phụ thuộc vào mức độ chất truyền nhiễm và sức đề kháng của cơ thể. Bệnh nấm thanh quản không lây nhiễm được từ người sang người.
Nguyên nhân thường gặp của bệnh nấm thanh quản do sự kết hợp của hai điều kiện:
Nhiễm nấm nội tạng, với hai loại chính:
- Nấm Candida: là loại sống cộng sinh ở niêm mạc miệng, họng khi gặp yếu tố thuận lợi nấm trở nên gây bệnh.
- Nấm Aspergillus: thâm nhập từ ngoài môi trường như không khí, đất... vào cơ thể qua đường hô hấp.
Yếu tố thuận lợi: Thường cơ thể chỉ bị bệnh nấm khi có các yếu tố thuận lợi: điều trị kháng sinh liều cao, kéo dài trong một số bệnh nhiễm khuẩn nặng; điều trị tia xạ, hoá chất ở các bệnh lý ung thư; sử dụng corticoid kéo dài, không có sự điều chỉnh, theo dõi của thầy thuốc; cơ thể ở trong tình trạng thiếu máu nhược sắc mạn, đái tháo đường; bệnh nhân đang mắc các bệnh suy giảm sức đề kháng: nhiễm virut, HIV/AIDS.
Dấu hiệu nấm thanh quản là gì?
Nấm thanh quản có biểu hiện triệu chứng nghèo nàn, ảnh hưởng không nhiều tới sinh hoạt của người mắc bệnh nên họ thường đi khám muộn, nấm đã thâm nhiễm sâu vào niêm mạc nên việc điều trị trở nên khó khăn và giọng nói thường không trở lại được bình thường như trước. Việc chẩn đoán bệnh dựa vào triệu chứng:
- Khàn tiếng kéo dài, có xu hướng tăng dần có thể đưa đến mất tiếng kèm theo triệu chứng ho nhiều, ho khan do kích thích kéo dài, không đáp ứng với các thuốc giảm ho thông thường. Nói chóng mệt. Nếu nấm lan rộng, phủ kín thanh quản có thể làm bệnh nhân nói khó, khó thở.
- Khám thanh quản thấy các đám trắng như giả mạc phủ lên dây thanh âm, băng thanh thất, hạ thanh môn, tiền đình thanh quản và đôi khi giả mạc lan lên hạ họng.
Chẩn đoán xác định bằng cách lấy mảng giả mạc ở thanh quản đem soi tươi và nuôi cấy tìm nấm và loại nấm gây bệnh cụ thể. Xét nghiệm thường phải tiến hành nhiều lần. Chẩn đoán huyết thanh thực hiện các xét nghiệm dịch thể để phát hiện kháng thể kháng nấm trong máu người bệnh. Loại xét nghiệm này cho kết quả nhanh nhưng không có tính xác định cao. Chẩn đoán mô bệnh học được xem là xét nghiệm cơ bản vì có độ chính xác tuyệt đối, bệnh phẩm lấy từ phần tổ chức bị bệnh có thể tìm thấy sợi nấm hay bào tử nấm.
Về điều trị: Điều trị nội khoa là chính để làm mất môi trường sinh sống thuận lợi của nấm.
- Kháng sinh kháng nấm tại chỗ hoặc toàn thân: nystatin, fluconazol, flucytocin... Việc điều trị kháng sinh chống nấm toàn thân chỉ được đưa ra khi có chẩn đoán chính xác và độc tính cao của loại thuốc này.
- Điều trị giảm viêm, chống phù nề với các thuốc chống viêm không steroid.
- Nâng cao thể trạng bằng các vitamin nhóm B, C.
Điều trị ngoại khoa kết hợp nội khoa. Soi treo bóc tách nấm ở niêm mạc thanh quản để giảm bớt tác nhân gây bệnh và đảm bảo chức năng nói và thở cho bệnh nhân.
Phòng bệnh có dễ không?
- Bảo vệ mũi họng và đường hô hấp ở những nơi môi trường bụi, ẩm bằng khẩu trang.
- Thường xuyên luyện tập để nâng cao sức đề kháng của cơ thể.
- Vệ sinh mũi họng bằng các dung dịch kiềm nhẹ.
- Khám và điều trị ngay khi có biểu hiện khàn tiếng kéo dài trên 1tuần.
Ths. Phạm Bích Đào