Nam học, theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới, là một chuyên ngành liên quan đến sức khỏe sinh sản của nam giới. Ðây là một ngành y học non trẻ ở nước ta nên còn nhiều tranh luận từ thuật ngữ cho đến nhận thức của cộng đồng và của chính các bác sĩ nam học. Song, những thành tựu mà các thầy thuốc nam học tạo dựng nên thật đáng tự hào.
Chuyện ngành nam học là gì?
Cũng như bao chuyên ngành y học khác, nhiệm vụ của các bác sĩ nam học là nghiên cứu, chẩn đoán và điều trị những bệnh lý liên quan đến đường tiết niệu sinh dục và sinh sản của nam giới. Tuy nhiên, cho đến nay, hầu hết mọi người đều cho rằng bác sĩ nam khoa là bác sĩ tình dục chuyên chữa trị “chuyện ấy”. Nhận thức sai lầm này một phần do ngộ nhận từ phía cộng đồng, nhưng cũng một phần do chính những người làm trong ngành tạo nên. Một số người nhạy bén đã chạy đua theo những vấn đề “hot” của xã hội, trong đó có vấn đề tình dục, nên họ đã tự nhận mình là nhà tình dục học “để câu khách” mặc dù chưa một ngày nào được đào tạo về tình dục.
Bác sĩ nam học khám và điều trị cho bệnh nhân bằng cả tâm lý liệu pháp và nội khoa.
Thực tế, nam học không phải là tình dục học, mặc dù việc chẩn đoán và điều trị các rối loạn hoạt động tình dục ở nam giới như rối loạn cương, rối loạn xuất tinh, rối loạn ham muốn... là một trong các nhiệm vụ quan trọng của bác sĩ nam học. Bên cạnh nhiệm vụ này, các bác sĩ nam học còn đảm đương các việc chẩn đoán và điều trị các bệnh đường tiểu dưới, đường dẫn tinh, dương vật, tinh hoàn, suy sinh dục, mãn dục nam, vô sinh nam,... bằng các biện pháp điều trị gồm cả nội khoa (dùng thuốc), ngoại khoa (phẫu thuật) và tâm lý. Trong khi đó, các bác sĩ về tình dục lại có nhiệm vụ chuyên sâu nghiên cứu và điều trị các rối loạn hoạt động tình dục ở cả nam giới và nữ giới bằng tâm lý liệu pháp hay bằng biện pháp nội khoa.
Với vai trò là người chuyên điều trị các bệnh lý đường tiểu dưới cho nam giới, đối với các bác sĩ nam học, các nhiễm trùng đường tiết niệu, các viêm nhiễm ở bộ phận sinh dục là một mảng bệnh không hề nhỏ. Kể từ khi chuyên ngành được ra đời, số lượng bệnh nhân nam mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường tiểu dưới, trong đó có cả các bệnh lây truyền qua đường tình dục, tìm đến gặp các bác sĩ nam học ngày càng nhiều.
Thành tựu đáng tự hào
Mặc dù ra đời chậm hơn thế giới khoảng 50 năm nhưng ngành nam học non trẻ ở Việt Nam đã nhanh chóng hội nhập được với ngành nam học thế giới nhờ vào sự năng động và nhiệt huyết xây dựng của đội ngũ bác sĩ nam học. Nền y học thực chứng (Evidence-Based Medicine) đã được áp dụng triệt để trong công tác chẩn đoán và điều trị bệnh. Từ việc lập luận chẩn đoán cho đến việc đưa ra các phác đồ điều trị bệnh đều dựa theo các thuật toán được các hội chuyên ngành có uy tín trên thế giới đã khuyến cáo. Nếu như trước đây, việc chẩn đoán vô sinh nam giới chỉ dựa vào xét nghiệm tinh dịch đồ làm theo phương pháp thủ công thì trong vài năm gần đây, tại các phòng xét nghiệm lớn như Phòng xét nghiệm Nam học - Bộ môn Di truyền Trường đại học Y Hà Nội đã áp dụng hệ thống máy phân tích tinh dịch đồ có sự hỗ trợ của vi tính (CASA). Với hệ thống này nhiều thông số về tinh trùng được phản ánh một cách chính xác và khách quan hơn. Các xét nghiệm chức năng tinh trùng cũng đã được triển khai, góp phần chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây vô sinh nam.
Cùng với sự phát triển của các xét nghiệm giúp chẩn đoán chính xác được bản chất và nguyên nhân của bệnh, sự phát triển của các phương tiện và kỹ thuật mổ cũng đóng góp vai trò không nhỏ trong việc điều trị thành công nhiều ca bệnh khó. Các phẫu thuật kinh điển dần dần được thay thế bằng các kỹ thuật chuyên sâu như vi phẫu thuật, phẫu thuật tạo hình và nội soi đường dẫn tinh. Vi phẫu thuật là một loại phẫu thuật không thể thiếu được trong nam học. Với sự trợ giúp của những thế hệ kính vi phẫu thuật hiện đại, MESA trữ đông tinh trùng và nối ống dẫn tinh vào mào tinh hoàn, nhằm lập lại lưu thông tinh trùng từ tinh hoàn ra ngoài đã được tiến hành thường qui tại một số bệnh viện. Phẫu thuật này giúp điều trị thành công nhiều cặp vô sinh tưởng chừng như y học đành bó tay, mang lại hạnh phúc cho nhiều cặp vợ chồng vô sinh do tắc. Các vi phẫu thuật thắt tĩnh mạch tinh để điều trị vô sinh do giãn tĩnh mạch tinh đã mang lại hiệu quả cao trong việc làm cải thiện cả số lượng và chất lượng tinh trùng và cải thiện đáng kể tỉ lệ có thai. Cũng nhờ kính vi phẫu mà nhiều dương vật bị cắt cụt đã được nối lại thành công, khôi phục hoàn toàn cả chức năng và giải phẫu.
Với những thành tựu đã đạt được, ngành nam học đang cố gắng vươn lên để hòa mình vào cùng dòng chảy của ngành nam học thế giới. Ưu tiên phát triển một số mũi nhọn trong tương lai như tập trung nghiên cứu về sinh lý sinh tinh và đặc điểm tinh trùng cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến tinh trùng. Ứng dụng có hiệu quả sinh học phân tử, di truyền học, tế bào gốc và miễn dịch học để chẩn đoán và điều trị các bệnh nam khoa như vô sinh, rối loạn cương dương và lão hóa ở nam giới lớn tuổi. Đồng thời tiếp tục hoàn thiện và phát triển các kỹ thuật phẫu thuật chuyên sâu trong can thệp đường dẫn tinh và mạch máu hệ sinh dục.
ThS.BS. Nguyễn Hoài Bắc
