Tuyến giáp là tuyến nội tiết rất quan trọng nằm ngay trước cổ. Tuyến vừa có vai trò về chức năng sinh lý, vừa tham gia vào quá trình chuyển hóa. Khi tuyến giáp bị rối loạn sẽ gây ra các bệnh về tuyến giáp.
Các thống kê cho thấy tỷ lệ mắc bệnh tuyến giáp ở nam giới thấp hơn khoảng 3 lần nữ giới. Tuy nhiên, nam giới vẫn có thể mắc các bệnh lý tuyến giáp sau đây:
- Bệnh cường giáp
Cường giáp là tình trạng hoạt động quá mức của tuyến giáp làm gia tăng sản xuất hormone tuyến giáp T3 (liothyronin) và T4 (levothyroxin) vào máu gây ra những rối loạn chuyển hóa của cơ thể.
Bình thường tuyến giáp sản xuất hormon T3 và T4 dưới sự điều khiển của tuyến yên nằm trên não, thông qua hormone tuyến yên là TSH (Thyroid Stimulating Hormone).
Nguyên nhân phổ biến gây bệnh cường giáp ở nam là bệnh Graves (Basedow) với bướu giáp mạch lan tỏa kèm lồi mắt hoặc không. Theo một số nghiên cứu, các bệnh lý tuyến giáp gây mất cân bằng nồng độ globulin gắn kết với hormone sinh dục (SHBG). Đây là protein được sản xuất bởi gan có vai trò quan trọng trong việc vận chuyển testosterone, dihydrotestosterone và estradiol. Nam giới bị bệnh cường giáp làm mức SHBG tăng cao, khiến nhiều testosterone được vận chuyển hơn.
Nồng độ testosterone giảm có thể gây thiểu năng sinh dục, giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương hoặc giảm số lượng tinh trùng ở nam giới. Trong khi đó, mức testosterone tăng cao sẽ làm giảm số lượng tinh trùng và làm tăng nguy cơ teo tinh hoàn.
- Suy giáp
Suy giáp là tình trạng hormone tuyến giáp trong cơ thể bị thiếu hụt, từ đó gây mất cân bằng nội tiết, làm rối loạn một số phản ứng trao đổi chất trong cơ thể. Suy giáp là bệnh lý tuyến giáp dễ gây nhầm lẫn bởi triệu chứng của nó giống với triệu chứng lão hóa bình thường. Đó là mệt mỏi, đau khớp, cân nặng tăng, sưng mặt, cholesterol máu tăng, trí nhớ giảm, trầm cảm.
Tình trạng chức năng tuyến giáp suy giảm, thường do viêm tuyến giáp Hashimoto, sau điều trị cường giáp, phẫu thuật tuyến giáp, điều trị i-ốt phóng xạ. Tùy thuộc vào cơ địa mỗi người, mức độ ảnh hưởng có khác nhau.
Nam giới suy giáp cũng có những dấu hiệu giống phụ nữ như: kiệt sức, hay bị lạnh, táo bón…Ngoài ra, suy giáp ở nam giới có thể gây ra các triệu chứng khác như: đau các cơ bắp, giảm hoạt động thể lực. Giảm khả năng tư duy và khả năng đối phó với căng thẳng. Rụng tóc, kéo theo tình trạng hói đầu. Giảm khả năng tình dục, giảm nồng độ testosterone – hormone quan trọng kích thích sản xuất tinh trùng, làm hạn chế khả năng sinh con…
Nam giới vẫn có thể bị bệnh tuyến giáp nhưng tỷ lệ thấp hơn nhiều so với phụ nữ.
- Viêm tuyến giáp
Viêm tuyến giáp ở nam giới được phân thành nhiều loại: viêm tuyến giáp do xạ trị, viêm tuyến giáp cấp tính, viêm tuyến giáp Hashimoto, viêm tuyến giáp bán cấp,… Triệu chứng của bệnh tùy vào tình trạng tổn thương diễn ra nhanh hay chậm. Trong quá trình diễn biến của bệnh viêm giáp, chức năng tuyến giáp cũng bị rối loạn tạm thời làm ảnh hưởng đến người bệnh.
- Ung thư tuyến giáp
Ung thư tuyến giáp ở nam giới thường được phát hiện muộn hơn nữ giới là do nam giới thường hay chủ quan, không nghĩ mình có thể mắc ung thư tuyến giáp, ít đi khám sức khỏe định kỳ và ít quan tâm siêu âm tuyến giáp.
Nhìn chung với thể biệt hóa tiên lượng khá tốt. So với ung thư tuyến giáp nữ giới thì nam giới u thường có kích thước lớn hơn, tỷ lệ di căn và tái phát tại chỗ cao hơn. Theo ghi nhận của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, tỷ lệ tử vong do ung thư tuyến giáp ở nam giới là 7,4% trong khi đó ở nữ chỉ khoảng 3,5%.
Tiên lượng ung thư tuyến giáp ở nam xấu hơn so với nữ giới. Nói chung ung thư tuyến giáp giải đoạn đầu không để lại biểu hiện gì nhưng khi khối u phát triển, đi căn nó có thể gây ra các biểu hiện như: sưng ở cổ, sưng hạch bạch huyết cổ, đau, khàn giọng, khó thở, khó nuốt. Vì vậy, nam giới cần chủ động khám định kỳ hoặc thấy các dấu hiệu bất thường ở tuyến giáp.
Lời khuyên thầy thuốc
Để phòng ngừa các bệnh lý về tuyến giáp ở nam giới cần chủ động xây dựng chế độ ăn hợp lý, hạn chế tiêu thụ thực phẩm đóng hộp, được chế biến sẵn hoặc thức ăn nhanh.
Tích cực vận động và kiểm soát cân nặng ở mức lý tưởng. Tránh xa rượu bia, thuốc lá và chất kích thích có hại cho sức khỏe. Loại bỏ căng thẳng, áp lực trong cuộc sống hàng ngày. Thường xuyên kiểm tra vùng cổ để xem có bất thường gì không. Bạn chỉ cần đứng trước gương, ngửa đầu ra sau và quan sát cổ. Có thể dùng tay để sờ vào vùng cổ xem có hạch hay khối u nào không.
Nếu thường xuyên mệt mỏi, bị tăng cân hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân,… thì cần đi khám để biết chính xác nguyên nhân và có hướng điều trị. Ngoài ra, nam giới cũng cần chú ý đến khám sức khỏe định kỳ và tầm soát ung thư để phòng ngừa hoặc sớm phát hiện ung thư tuyến giáp.
