Nấm sinh dục là bệnh thường gặp, so với các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục thì bệnh chiếm tỉ lệ cao hơn lậu, chlamydia, trùng roi sinh dục…
Nguyên nhân
Các yếu tố thuận lợi phát bệnh là: vệ sinh tình dục kém, độ pH âm đạo, sử dụng kháng sinh và corticoid toàn thân hay tại chỗ kéo dài, đang bị bệnh đái đường, có thai, đang dùng thuốc tránh thai…
Nấm có thể xâm nhập vào cơ thể qua quan hệ tình dục, do làm các thủ thuật y tế khong tiệt trùng, do tắm nước ao hồ nhiễm nấm, dùng chung đồ lót với người mắc bệnh, làm việc trong môi trường ẩm ướt, vệ sinh kém…
Người mắc bệnh tái phát nhiều lần, không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách bệnh có thể đưa đến những biến chứng nghiêm trọng và dễ kháng thuốc.
Đặc điểm của nấm Candida
Hình ảnh nấm Candida dưới kính hiển vi
Tồn tại ở trạng thái đơn bào, kích thước gấp 10 lần vi khuẩn.
Sinh sản vô tính theo kiểu nảy chồi.
Khả năng thích nghi với môi trường đường cao.
Tồn tại trong thiên nhiên, trong các môi trường chứa đường như hoa quả, rau dưa, mật mía…
Có nhiều chủng Candida, trong đó có một số chủng Candida gây bệnh ở người.
Đặc điểm gây bệnh
Bình thường có thể tìm thấy Candida ký sinh trong họng, đường tiêu hoá, âm đạo, da mà không gây bệnh, chúng sống cộng sinh và cân bằng trong vi hệ bình thường.
Sự phát triển và gây bệnh của chúng chịu sự kiềm chế của các vi khuẩn sống trong vi hệ. Chúng trở nên gây bệnh khi điều kiện thuận lợi, giảm sức đề kháng (do nhiều căn nguyên), mất cân bằng trong vi hệ và do một số yếu tố thuận lợi khác.
Dấu hiệu để nhận biết
Nam giới:
Viêm quy đầu và rãnh quy đầu do Candida. Hay gặp ở người bệnh đái đường, thường có quan hệ với phụ nữ bị nhiễm nấm âm đạo.
Thương tổn lâm sàng là một hay nhiều vết trợt ở quy đầu và da bao quy đầu. Vết trợt là đám hình tròn, màu đỏ tươi, giới hạn rõ, xung quanh có bờ.
Ngứa, thường dấm dứt khó chịu, ít khi ngứa nhiều.
Viêm niệu đạo do Candida
- Thông thường là viêm niệu đạo bán cấp. Người bệnh có cảm giác nóng bỏng dọc niệu đạo. Ngứa ở miệng sáo, nước tiểu có ít sợi bông.
- Viêm niệu đạo cấp: ít gặp hơn. Biểu hiện lâm sàng là đái rắt, đái buốt, có khi đái ra máu, niệu đạo xuất tiết nhiều dịch mủ trắng đục.
Ở nữ giới:
Viêm âm hộ, âm đạo do Candida. Ngứa thường là triệu chứng nổi bật, ngứa dữ dội, cảm giác rát bỏng vùng âm hộ, âm đạo và nhất là trước khi hành kinh. Bệnh nhân thường đau khi giao hợp. Âm hộ bị đỏ phù toàn bộ hoặc từng đám. Môi lớn đỏ, rãnh giữa môi lớn, môi bé phủ dịch tiết trắng đục.
Chẩn đoán:
Chẩn đoán bệnh thường dựa vào các dấu hiệu và xét nghiệm. Ngứa và dịch âm đạo trắng như sữa, viêm đỏ âm đạo, âm hộ. Xét nghiệm: Soi tươi và nhuộm Gram thấy có tế bào nấm men và sợi tơ nấm.
Điều trị:
Nguyên tắc điều trị phải loại bỏ các yếu tố thuận lợi, điều trị cả bạn tình. Kết hợp dùng thuốc kháng nấm thế hệ mới họ Imidazoles. Liệu trình điều trị từ 3 đến 7 ngày hoắc liều duy nhất tùy theo loại thuốc và theo chỉ định cụ thể của bác sĩ. Điều trị tái phát (nếu có) hoặc điều trị dự phòng tái phát.
Xét nghiệm kiểm tra:
Cần kiểm tra lại sau khi kết thúc liệu trình điều trị, sau 15 ngày, sau 3 tháng hoặc sau khi có quan hệ tình dục trở lại.
Phòng bệnh
- Vệ sinh sạch sẽ sau mỗi buổi làm việc về để tranh ẩm ướt, vì ẩm ướt là môi trường tốt nhất để nấm sinh sôi và phát triển.
- Vệ sinh tình dục, thủy chung một vợ một chồng.
- Khi có dấu hiệu nghi ngờ cần đi khám và làm xét nghiệm ngay để điều trị kịp thời. Đồng thời nên khám và điều trị cả 2 người.
BS. Hoa Tấn Dũng
đồng sàn khám và điều trị cả 2 người.
