Mướp là một loại rau quả dùng phổ biến trong nhân dân, được chế biến thành nhiều món ăn ngon, thanh mát trong mùa hè. Bên cạnh đó, mướp còn là một vị thuốc chữa được nhiều bệnh.
Cây mướp thuộc loại dây leo, thân có nhiều tua cuốn bò lan trên giàn, hoa màu vàng, trái thuôn dài có màu xanh nhạt, chứa nhiều dưỡng chất, vị ngọt, tính bình, có mùi thơm nhẹ. Mướp có hai loại: mướp trâu là loại quả to, màu xanh đậm; mướp hương quả nhỏ, màu xanh nhạt và có mùi thơm ngát. Cả hai loại đều dùng làm thực phẩm và làm thuốc.
Phân tích thành phần dinh dưỡng, trong 100g mướp có chứa 95g nước, 0,9g protit, 0,1g lipit, 3g ghucit, 0,5gr xeluloza, 28mg sắt, 160mcg betacaroen, vitamin B, C... Mướp giàu sinh tố, khoáng vi lượng, chất nhớt và chất xơ rất tốt cho cơ thể.
Mướp được dùng chữa bệnh như sau:
Món ăn lợi sữa: Mướp tươi 1 quả, muối ăn 10g. Mướp gọt vỏ, rửa sạch, cắt miếng cho vào nồi, thêm 1 lít nước, cho muối vào đun sôi, cho sản phụ uống đến khi sữa ra nhiều. Hoặc dùng móng giò lợn nấu mướp để ăn với cơm hàng ngày. Công dụng: kích thích tiêu hóa, tăng cường tuần hoàn máu và lưu thông tuyến sữa.
Giảm đau do viêm họng: Lá mướp hương 2 - 3 lá, rửa sạch, giã nhỏ với ít muối, thêm nước, gạn uống làm một lần, làm vài lần trong 2 - 3 ngày.
Giảm ho, tan đờm do viêm khí phế quản: Quả mướp tươi để cả vỏ rửa sạch, giã nát, vắt lấy 40ml nước, hòa trộn với 10ml mật ong, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần uống 20 - 30ml. Dùng 3 - 5 ngày.
Món canh thanh nhiệt, giải độc: Mướp tươi 2 quả, thịt ba chỉ 200g, hành, gừng và gia vị vừa đủ. Mướp gọt vỏ, rửa sạch, thái miếng vuông. Thịt ba chỉ rửa sạch thái miếng vừa ăn. Đun nóng chảo, cho dầu ăn và hành, gừng xào thơm, rồi cho thịt ba chỉ, gia vị vào xào đảo đều trong 5 phút. Tiếp theo cho mướp vào xào thêm 2 phút. Đổ 3 - 4 bát nước, để nhỏ lửa đun trong 5 phút là được, dùng làm canh ăn trong bữa cơm. Có thể dùng thường xuyên.
Chữa sạm da: Dùng 1 quả dưa chuột tươi, 1 quả mướp non (nhỏ bằng quả dưa chuột). Cả hai rửa sạch, để cả vỏ xay nát, lọc lấy nước cốt thoa lên mặt, sau 30 phút rửa mặt lại với nước lạnh. Làm thường xuyên có tác dụng chữa sạm da, giúp da mịn màng, trắng sáng.
Chú ý: Những người tỳ vị hư yếu, hay đau bụng, đại tiện lỏng nát không nên dùng.
Bác sĩ Nguyễn Thị Nga
