Trên toàn thế giới, dù làm cách nào chúng ta cũng không thể thoát khỏi thảm họa muỗi đốt. Và từ đây, những căn bệnh chết người từ muỗi đã truyền sang con người.
Trận dịch Chikungunya - một căn bệnh được lây truyền bởi loài muỗi đốt vào ban ngày - hiện đang hoành hành ở vùng vịnh Caribê. Có hơn 5.900 trường hợp bị nghi ngờ dính phải căn bệnh này trong hầu hết quần đảo Caribê. Mặc dù chúng ta nghĩ rằng có thể quét sạch loài muỗi gây hại, nhưng sự biến mất của loài muỗi cũng có thể gây tác hại khôn lường cho hệ sinh thái: trứng muỗi ở trong nước là thức ăn bổ dưỡng cho loài cá ăn muỗi; muỗi trưởng thành có thể tiến hành công tác thụ phấn hoa rất hiệu quả. Tuy nhiên, giữa sự lợi và hại của muỗi thì chúng ta vẫn cần có những chiến dịch toàn cầu để chống lại loài muỗi gây bệnh này. Dưới đây là 5 căn bệnh nguy hiểm mà loài muỗi có thể truyền cho bạn.
Phun thuốc trừ sâu chống muỗi trên đảo Reunion.
Bệnh sốt vàng
Bạn là người hâm mộ bóng đá thì bạn nên biết một điều, nếu muốn xem World Cup tại Brazil vào mùa hè 2014 này thì phải quan tâm tới bệnh sốt vàng được gây ra bởi một loại virut có phạm vi ảnh hưởng khoảng 200.000 người/năm. Vào năm 1881, bác sĩ Carlos Finlay, nhà khoa học người Cuba đã hoài nghi rằng bệnh có thể được lây lan từ vết đốt của loài muỗi, nhưng mãi đến 20 năm sau đó giả thuyết của ông mới được xác nhận. Các hoạt động kiểm soát muỗi tiếp theo đó đã được triển khai tại kênh đào Panama - nơi mà cứ 10 người thì sẽ có 1 người qua đời vì bệnh sốt vàng.
Khi bị nhiễm bệnh, vài ngày sau đó người bệnh sẽ lên cơn sốt. Sau giai đoạn ban đầu gần như hồi phục, khoảng 15% bệnh nhân sẽ bước vào giai đoạn thứ hai, trong đó tỷ lệ tử vong chiếm 50%. Sau đó bệnh sốt vàng ảnh hưởng hệ tiêu hóa, gan, mật bị tổn thương và xuất huyết đường ruột. May mắn là hiện đã có vaccin phòng bệnh cho bất kỳ ai muốn đến Brazil tham gia sự kiện World Cup.
Sốt xuất huyết
Trên thế giới, hiện nhiều người đang dính phải căn bệnh sốt xuất huyết, với các triệu chứng như lên cơn sốt, đau đầu như búa bổ, cảm giác đau sau mắt, đau cơ bắp và dây thần kinh, phát ban. Trong vòng 6 tháng đầu tiên của năm 2013, có 1,6 triệu trường hợp mắc bệnh ở Brazil, mỗi ngày có 6.000 trường hợp mới được ghi nhận ở Rio de Janeiro, gây ra một áp lực rất lớn về công tác dịch vụ y tế. Không có thuốc chủng ngừa hay thuốc đặc chế nhằm chữa trị bệnh sốt xuất huyết, ngoài việc bổ sung nước và cố gắng giảm sốt bằng cách uống paracetamol. Sốt xuất huyết nặng có thể gây chết người. Không giống như loài muỗi Anopheles có thể lan truyền bệnh sốt rét vào ban đêm, thì loài muỗi Aedes lại gây bệnh chủ yếu vào ban ngày.
Dịch bệnh Chikungunya
Chikungunya là một căn bệnh khó chịu, được gây ra bởi một cơn sốt cao và đau khớp. GS. Johan Giusecke tại Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh châu Âu (ECDC) ở Thuỵ Điển cho biết: “Nó là một căn bệnh suy nhược. Người mắc bệnh hầu như không thể làm việc, họ phải nằm trên giường với những cơn đau khớp rất khổ sở. “Phần lớn người mắc bệnh sẽ chịu đựng một cơn sốt cao trong thời gian ngắn, thật sự cảm giác rất tồi tệ và sau đó, bệnh có thể kéo dài khoảng một tuần hoặc lâu hơn. Có những trường hợp bệnh Chikungunya có thể hình thành cơn đau khớp kéo dài vài tuần hoặc chứng viêm khớp mạn tính là kết quả của việc nhiễm khuẩn. Mặc dù bệnh này thường không gây tử vong, nhưng bệnh có thể gây cái chết ở người ốm yếu hay già cả”. Tháng 11/2013 vừa qua, trường hợp đầu tiên của bệnh Chikungunya đã xảy ra ở châu Mỹ, được báo cáo trên đảo St Martin thuộc vùng vịnh Caribê. Xa hơn là châu Phi, Đông Nam Á và tiểu lục địa châu Á, căn bệnh truyền nhiễm này cho đến nay đã ghi nhận có 4 người chết.
La Crosse Ancephalitis
Loài muỗi mang virut này được đặt theo tên của La Crosse ở tiểu bang Wisconsin (Mỹ), thành phố này được khám phá vào năm 1963. Mặc dù khá hiếm, chỉ từ 80 - 100 trường hợp được ghi nhận ở Mỹ mỗi năm, bệnh nhân hầu hết là trẻ em - người bị mắc bệnh sẽ lên cơn sốt, nhức đầu, buồn nôn, mệt mỏi và hôn mê. Những trường hợp bệnh nghiêm trọng có thể dẫn đến co giật, hôn mê và liệt. Virut lây bệnh lan truyền giữa loài muỗi và các loài động vật nhỏ như sóc chuột...
Bệnh giun chỉ
Lần đầu tiên được ghi nhận bởi các bác sĩ Ấn Độ giáo và Ba Tư từ cách đây hơn 2.500 năm, loài giun ký sinh Wuchereria bancrofti cũng lây truyền bởi loài muỗi. Trong những trường hợp nguy hiểm, bệnh có thể gây nên bệnh giun chỉ bạch huyết hay có tên khác là bệnh chân voi.
Nguyễn Thanh Hải
(The BBC NEWS, 4/2014)
