Nhân mùa xuân đến xin bàn về thuốc từ thảo dược, hiệu quả và những lưu ý khi sử dụng.
Thực phẩm rau quả - Thuốc ở quanh ta
Nhiều loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật đóng vai trò rất quan trọng trong việc phòng chống bệnh tật. Chính vì thế nhiều sản phẩm thuốc đã nghiên cứu công thức và bổ sung những thành phần có lợi cho sức đề kháng và giải độc của cơ thể. Các loại tảo biển là loại thực phẩm giàu chất khoáng (chủ yếu là iod, kali, sắt và canxi), protein, acid amin, vitamin, chất xơ và ít chất béo. Nấm kích thích hoạt động của hệ thống miễn dịch trong cơ thể. Một vài loại nấm đặc biệt nhiều thành phần có thể phòng chống và làm chậm quá trình phát triển của ung thư. Gia vị và rau thơm có chứa một lượng lớn các chất chống viêm và ung thư. Trong đó phải kể đến nghệ, gừng, ớt, đinh hương, bạc hà, húng tây, kinh giới, húng dổi, hương thảo, cây mùi tây, rau mùi... Cải bắp thực sự là loại rau phổ biến chứa nhiều glucosinolates, thành phần có tính chất chống ung thư rất mạnh, chất này không có ở các cây họ cải khác. Tỏi và hành tây là những thành phần gây mùi có khả năng tăng quá trình bài tiết những thành phần độc tố gây ung thư ra khỏi cơ thể. Cam, quýt cung cấp vitamin C và có lượng lớn chất monoterpene và flavanones, hai chất có tác dụng chống ung thư. Cà chua nấu là loại thực phẩm có chứa lycopene, sắc tố kìm hãm sự phát triển của ung thư, đặc biệt là ung thư tuyến tiền liệt. Ngoài ra, các loại hoa quả nhỏ như dâu tây, phúc bồn tử... có khả năng ngăn chặn hoạt động của các protein làm tăng sự phát triển của ung thư.
Rau củ quả là thuốc thiên nhiên tốt nhất cho cơ thể.
Tác dụng tốt với cơ thể
Hiện nay trên thị trường có khá nhiều sản phẩm thuốc hoặc thực phẩm chức năng (TPCN) có nguồn gốc thảo dược đang được nhiều người quan tâm. Đông trùng hạ thảo giúp tăng cường khả năng miễn dịch, phòng chống bệnh tật, phòng chống ung thư, chống mệt mỏi, bổ thận tráng dương, hạn chế đi tiểu về đêm, tăng cường sinh lực, hỗ trợ điều trị bệnh tim, tai biến mạch máu não và đái tháo đường. Bảo vệ gan và dạ dày, điều hòa huyết áp, giúp ngủ ngon sâu giấc, giúp trắng da, làm đẹp da, chống tàn nhang, lão hóa. Tăng cường khả năng tái tạo máu, thúc đẩy sự trao đổi chất. Một số thảo dược được bào chế thành nước uống bồi bổ sức khỏe, tăng sức đề kháng, hỗ trợ chống ôxy hóa tế bào, hỗ trợ cho bệnh nhân ung thư gan và dị ứng do gan. Có sản phẩm là sự kết hợp các loại thành phần chiết xuất tinh từ hoa quả và thực vật khác nhau có nguồn gốc thực vật cung cấp cho bạn đầy đủ các thành phần chống ôxy hóa, đóng một vai trò quyết định cho một cuộc sống khỏe mạnh và lâu dài. Bột cây nhàu trị các chứng đau đầu, tăng huyết áp, đái tháo đường, giúp tiêu hóa thức ăn tốt, an thần, lọc máu, đẹp da, mau lành vết thương (trị mụn trứng cá, làm sáng da, loại bỏ độc tố cho da, tăng khả năng miễn dịch cho da, chống lão hóa da, thanh lọc khí huyết thải độc). Sản phẩm tảo lục giúp nâng cao hệ thống miễn dịch, bảo vệ các chất chống ôxy hóa và loại bỏ các gốc tự do, ngăn ngừa sự lão hóa của tế bào, giảm cholesterol, giúp cơ thể tăng đào thải các độc tố (do thuốc, hóa chất, chất thải môi trường). Tảo lục còn hỗ trợ điều trị viêm gan mạn tính, đái tháo đường, ngừa ung thư, béo phì, tăng huyết áp và chứng xơ vữa động mạch, bổ sung dinh dưỡng cho trẻ em, người cao tuổi, người thiếu máu, bệnh nhân sau phẫu thuật. Ngoài ra còn có các sản phẩm chứa cao tinh chất nhân sâm (ginseng), cao tỏi (garlic), dầu gấc (beta caroten, lycopen, vitamin E (alphatocopherol )... được bán khá nhiều tại các nhà thuốc. Đây là những sản phẩm TPCN giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể. Sức đề kháng là khả năng chống đỡ của cơ thể với các tác nhân xâm phạm vào cơ thể từ ngoại lai hoặc nội lai.
Tăng sức đề kháng và bổ sung sinh lực
Cơ thể chúng ta có hai hệ thống đề kháng: Hệ thống đề kháng không đặc hiệu là hàng rào vật chất ngăn cách bên ngoài và bên trong cơ thể như da, niêm mạc; các chất dịch như mồ hôi, dịch nhầy; các thực bào; các kháng thể không đặc hiệu (ví dụ: lyzin, leukin, propecdin...). Hệ thống đề kháng đặc hiệu là các kháng thể được sinh ra để trung hòa các kháng nguyên.
Sức đề kháng của cơ thể phụ thuộc vào quá trình chuyển hóa của cơ thể, đặc biệt là quá trình tổng hợp protid, tổng hợp kháng thể, chế độ cung cấp các chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất. Khi cơ thể đói, suy dinh dưỡng, rối loạn hấp thu, mắc các bệnh tiêu chảy, các bệnh chuyển hóa cũng như quá trình lão hóa sẽ làm giảm khả năng đề kháng của cơ thể. Thuốc hoặc các TPCN có nguồn gốc thảo dược sẽ hỗ trợ các chức năng của các bộ phận cơ thể, bổ sung vitamin, khoáng chất, axit amin, hoạt chất sinh học, làm tăng hệ thống đề kháng không đặc hiệu và đặc hiệu, từ đó làm giảm nguy cơ bệnh tật. Ví dụ bổ sung kẽm, vitamin D, vitamin E... sẽ góp phần ngăn chặn giảm chức năng miễn dịch trong quá trình lão hóa, các sản phẩm từ nấm linh chi, nấm hương, tảo, cúc nhím, mầm súp lơ xanh… có tác dụng tăng khả năng miễn dịch của cơ thể.
Cơ thể sống cần hai yếu tố cơ bản là: cấu tạo các cơ quan, tổ chức của cơ thể từ các tế bào với các thành phần cấu tạo từ protid, glucid, lipid, chất khoáng, vitamin, nước… Và quá trình trao đổi chất, chuyển hóa vật chất với hàng loạt các phản ứng hóa học xảy ra với tốc độ rất nhanh, nhạy.
Để duy trì được sự sống, cần phải đảm bảo được hai yêu cầu trên đầy đủ, kịp thời. Trong điều kiện sản xuất, chế biến, tiêu dùng thực phẩm hiện nay, dẫn tới việc thiếu hụt các chất, ảnh hưởng tới hai quá trình trên. Các loại thuốc và TPCN bào chế từ dược thảo có lợi sẽ cung cấp các yếu tố như bổ sung vitamin, khoáng chất, acid amin, hoạt chất sinh học để đảm bảo hai quá trình trên hoạt động tốt. Hãy hiểu biết và dùng đúng cách các loại thuốc và TPCN để sinh lực tràn đầy trong mỗi chúng ta đón mùa xuân mới.
ThS. Lê Quốc Thịnh
