Một số virut thường gặp
- Virut Rhino (Rhinovirut): Đây là loại virut thuộc họ Picornaviridae, kích thước nhỏ 15-30mm, chứa RNA, không có vỏ bọc. Phát triển tốt ở nhiệt độ 33-34oC trong xoang mũi và tốt hơn ở niêm mạc đường hô hấp dưới. Hiện nay đã phát hiện hơn 100 typ huyết thanh và một số dưới typ của vi rút Rhino. Bệnh lây theo đường hô hấp như hắt hơi, nói chuyện… lây qua tiếp xúc với đồ dùng của bệnh nhân rất hiếm vì virut Rhino đễ bị diệt ở môi trường bên ngoài.
Tuổi càng nhỏ tỷ lệ mắc càng cao, nhất là ở trẻ dưới 6 tuổi. Bệnh xảy ra quanh năm, hay gây thành dịch vào mùa đông, xuân.Thời kỳ ủ bệnh từ 1- 4 ngày. Với biểu hiện khởi phát đột ngột, đau rát họng, hắt hơi sổ mũi, chảy nước mũi. Xung huyết niêm mạc mũi, mệt mỏi có thể có sốt kèm theo, vị giác và khứu giác bị rối loạn.
- Nhiễm virut Corona: Bệnh lây theo đường hô hấp, thường xuất hiện vào cuối mùa thu-đông, đầu mùa xuân.
Thời kỳ ủ bệnh khoảng 3 ngày. Với biểu hiện giống như nhiễm virut Rhino, tình trạng tiết dịch nhầy ở mũi do virut Corona nhiều hơn do nhiễm vi rút Rhino. Thể bệnh nhiễm virut Corona ác tính xảy ra rất nhanh: Bệnh nhân vật vã, mê sảng hoặc co giật. Kèm theo sốt, da xám mắt thâm quầng sợ ánh sáng, mạch nhanh huyết áp tụt, khó thở ho có đờm lẫn bọt màu hồng, xuất huyết dưới da. Bệnh nhân thường tử vong trong tình trạng suy hô hấp truỵ tim mạch sau 1- 3 ngày.
Phòng bệnh: Sau khi phát hiện sớm cần cách ly những trường hợp có triệu chứng nghi ngờ nhiễm vi rút Corona như: Sốt ho mệt mỏi, chưa có vaccin phòng bệnh.
- Nhiễm virut hô hấp hợp bào (RSV): Virút hô hấp hợp bào thuộc họ Paramyxoviridae, bệnh lây theo đường hô hấp. Lứa tuổi hay mắc bệnh là trẻ 1- 6 tháng tuổi gặp nhiều ở trẻ 2- 3 tháng tuổi. Tỷ lệ mắc có thể lên tới 100% ở nhà trẻ.
Trẻ lớn hơn và người lớn, thường tái nhiễm RSV. Bệnh lây lan mạnh trong gia đình nên dễ gây thành dịch vào cuối mùa thu - đông hoặc cuối mùa xuân và có thể kéo dài tới 5 tháng. Thời kỳ ủ bệnh từ 4- 6 ngày.
Ở trẻ sơ sinh: Bệnh khởi phát với triệu sốt nhẹ, chảy nước mũi, hắt hơi ho 25-40% trẻ bị bệnh có biểu hiện viêm đường hô hấp dưới như viêm phổi, viêm phế quản. Bệnh diễn biến đặc biệt nặng ở trẻ có bệnh tim bẩm sinh, bệnh đường hô hấp bẩm sinh hoặc suy giảm miễn dịch, tỷ lệ tử vong có thể lên tới 37%.
Ở người lớn: Chủ yếu là biểu hiện cảm lạnh như sổ mũi, đau rát họng, ho kèm theo sốt nhẹ và mệt mỏi, đau đầu. Có thể gặp viêm phổi ở người có tuổi có bệnh mạn tính ở phổi.
- Nhiễm virut á cúm: thuộc họ Paramyxoviridae, giống Paramyxovirus. Vi rút á cúm gây bệnh đường hô hấp tuỳ thuộc vào týp virut và lứa tuổi mắc bệnh. Thời kỳ ủ bệnh từ 3- 6 ngày, có thể ngắn hơn ở trẻ nhỏ. Bệnh khởi phát đột ngột ở trẻ em: Sốt cao gặp 50-80% sổ mũi, đau rát họng, nói khàn và ho, và thở rít. Sốt cao, sổ mũi đau họng kéo dài có thể dẫn đến viêm thanh khí phế quản - Cruop. Những trường hợp nặng như viêm phế quản, viêm phổi thường co thở khò khè nhanh nông và co rút các cơ bên sườn.
- Nhiễm virut Adeno: Virut Adeno (Adeno virus) thuộc giống Mastadenovirus, bệnh gặp quanh năm, tập trung vào cuối mùa thu đến mùa xuân.
Ở trẻ em: Khởi phát thường đột ngột sốt thường gai rét viêm họng đường hô hấp trên, viêm mũi họng xuất tiết, hay gặp viêm hầu họng viêm kết mạc mắt và sưng đau các hạch ở vùng cổ (còn gọi là bệnh APC do nhiễm týp 3 và 7). Có thể có ban rát sẩn toàn thân.
Ở người lớn: Các triệu chứng chủ yếu là sốt cao, ho, xuất tiết mũi họng, sưng đau hạch ngoại vi viêm kết mạc mắt và ban rát sẩn toàn thân ở một số trường hợp do các týp 4 và 7 gây nên.
