Mưa lớn kèm theo nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan
Theo ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng phòng Dự báo Thời tiết, đợt mưa này xảy ra trong bối cảnh nền đất ở vùng núi phía Bắc đã bão hòa nước do ảnh hưởng của mưa lớn trước đó. Các địa phương như Bắc Kạn, Lào Cai, Lai Châu, Yên Bái, Hà Giang và Tuyên Quang đang đứng trước nguy cơ cao xảy ra trượt lở đất, lũ quét bất ngờ, nhất là tại các tuyến đường đèo dốc, khu vực ven sông, suối.
"Chỉ cần mưa cường độ cao trong thời gian ngắn cũng đủ để gây ra các trận lũ quét hoặc sạt lở đất nghiêm trọng. Người dân ở khu vực vùng núi cần đặc biệt chú ý và có biện pháp phòng tránh kịp thời, không chủ quan dù trời mới chỉ bắt đầu có mưa", ông Hưởng lưu ý.
Mưa lũ ngày càng cực đoan và khó lường.
Không chỉ riêng miền núi, các đô thị tại khu vực đồng bằng và ven biển Bắc Bộ như Hải Phòng, Quảng Ninh cũng cần đề phòng tình trạng ngập úng. Ngoài ra, các tỉnh như Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh có thể ghi nhận lượng mưa lên tới 100mm, thậm chí vượt mốc 150mm tại một số điểm.
Ngoài lượng mưa lớn, các hiện tượng thời tiết cực đoan như dông lốc, gió giật mạnh, mưa đá và sét đánh cũng có khả năng xảy ra trong thời gian tới. Những cơn dông mạnh có thể gây gãy đổ cây xanh, cột điện, tốc mái nhà dân và làm hư hại công trình dân sinh. Trong các đợt dông sét, người dân được khuyến cáo hạn chế ra ngoài, tắt thiết bị điện và tránh trú dưới cây to hoặc khu vực gần cột kim loại.
Ông Hưởng lưu ý, sét trong các trận mưa dông có thể đánh trúng nhà cửa, cây cối hoặc thiết bị điện tử, gây cháy nổ và mất an toàn. Vì vậy, người dân cần chủ động kiểm tra hệ thống chống sét tại nhà và áp dụng các biện pháp phòng tránh cần thiết trong điều kiện thời tiết cực đoan.
Trong khi đó, người dân sống gần sông, suối hoặc khu vực thấp trũng cần theo dõi sát cảnh báo thời tiết, bởi mưa lớn kéo dài có thể khiến mực nước dâng nhanh và gây ngập úng diện rộng, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp.
Biến đổi khí hậu khiến mưa lớn ngày càng cực đoan và khó lường
Đợt mưa lớn lần này tiếp tục cho thấy những tác động rõ nét của biến đổi khí hậu tới hệ thống thời tiết tại Việt Nam. Các chuyên gia khí tượng cho biết, mưa không còn phân bố đều theo mùa như trước đây, thay vào đó là sự xuất hiện của các trận mưa cực đoan, lượng lớn và tập trung trong thời gian ngắn – điều kiện thuận lợi để thiên tai xảy ra theo chuỗi và khó kiểm soát.
Việc nắng nóng gay gắt xen kẽ với những đợt mưa cực đoan trong một thời gian ngắn cũng đang khiến hệ sinh thái và sản xuất nông nghiệp khó thích ứng. Các chuyên gia cho rằng, cần có quy hoạch lại cơ sở hạ tầng phòng chống thiên tai tại những khu vực thường xuyên xảy ra mưa lớn, đặc biệt là các huyện miền núi phía Bắc.
Bên cạnh đó, người dân cần được tập huấn và nâng cao nhận thức về ứng phó thiên tai. Các hình thức cảnh báo sớm, tin nhắn thời tiết khẩn cấp cần được triển khai sâu rộng, đồng thời tăng cường vai trò của chính quyền địa phương trong việc hỗ trợ di dời dân cư, kiểm tra sạt lở và đảm bảo an toàn cho các công trình công cộng.
Dự báo về đợt mưa lớn nhất từ đầu mùa ở Bắc Bộ là lời cảnh báo rõ ràng về xu hướng thời tiết cực đoan ngày càng gia tăng. Để giảm thiểu thiệt hại, người dân cần theo dõi sát sao các bản tin thời tiết, thực hiện các biện pháp phòng tránh thiên tai một cách chủ động và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước mỗi đợt mưa lớn. Chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng cần vào cuộc sớm để cảnh báo, ứng phó và bảo vệ an toàn cho cộng đồng.
Theo ông Nguyễn Văn Hưởng, thời gian mưa cao điểm ở miền Bắc tập trung từ tháng 7 đến tháng 9. Mùa mưa ở Bắc Bộ trong thời gian tới nhận định còn kéo dài từ tháng 6 đến tháng 9. Trong giai đoạn này nguy cơ xảy ra hiện tượng lũ quét và sạt lở đất ở khu vực vùng núi ở mức rất cao.
Về tổng lượng mưa ở Bắc Bộ từ tháng 6 đến tháng 10 có xu hướng ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm. Sang tháng 11, tổng lượng mưa ở Bắc Bộ có xu hướng thấp hơn so với trung bình nhiều năm.
