Mùa hè cẩn thận bệnh gan

Vừa qua, Công ty THD Canada đã tổ chức Hội thảo khoa học chuyên đề về "Viêm gan do rượu bia - Phòng ngừa và điều trị" với sự tham dự của khoảng 120 bác sĩ, dược sĩ. Thuyết trình tại hội thảo có Thạc sĩ - Bác sĩ Hoàng Thị Thắng - Bệnh viện Y học cổ truyền Hà Nội.

Viêm gan do rượu là tình trạng viêm và hoại tử tế bào gan từ từ, kéo dài 1 đến 2 tuần. Thông thường người bệnh không có biểu hiện triệu chứng gì đặc biệt, vì vậy bệnh diễn biến âm thầm, khi người bệnh có biểu hiện triệu chứng thì bệnh đã nặng. Người bệnh có các triệu chứng sau: chán ăn, buồn nôn, ói, đau bụng, sốt, vàng da, thỉnh thoảng có rối loạn tâm thần. Bệnh có thể diễn tiến đến xơ gan do uống rượu suốt nhiều năm. Xơ gan do tế bào gan bị tổn thương thường xuyên. Gan nhiễm mỡ là giai đoạn sớm của bệnh gan do uống rượu, nếu bệnh nhân ngừng uống rượu ở giai đoạn này bệnh có thể tự khỏi.

Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh gan như: siêu vi, khiếm khuyết về di truyền, do thuốc, hóa chất…và nguyên nhân từ việc uống rượu hay được đề cập đến. Rượu bia là một trong nhiều chất độc hại mà con người tự nguyện tiêu thụ. Ở nước ta, theo một số thống kê từ các bệnh viện, số bệnh nhân phải nhập viện để điều trị bệnh xơ gan do uống rượu quá nhiều có xu hướng tăng trong thời gian gần đây. Khoảng ¼ số bệnh nhân nằm tại khoa Tiêu hóa gan mật là xơ gan. Rượu chính là thủ phạm gây xơ gan đứng hàng thứ 2 chỉ sau Viêm gan siêu vi B. Ngoài ra, Viện Chiến lược và Chính sách Y tế cho biết mức độ sử dụng bia rượu ở người Việt Nam tăng cao gấp đôi tiêu chuẩn an toàn cho phép.

Tuy nhiên, nguy cơ tử vong ở viêm gan do uống rượu luôn được giới y khoa đề cập đến. Thạc sĩ - Bác sĩ Hoàng Thị Thắng cho biết: “Viêm gan do rượu có thể gây tử vong, nhất là những người đã có bệnh gan từ trước. Ở những người bị viêm gan do siêu vi C, rượu có thể đẩy nhanh tiến trình xơ hóa trong gan. Những người đã bị xơ gan vì bất cứ lý do gì nếu uống rượu sẽ làm gan ngày càng suy yếu nhanh hơn và nặng hơn”.

Viêm gan do uống rượu thường xảy ra ở người nghiện rượu, nhưng nó cũng xảy ra ở những người thỉnh thoảng uống rượu. Phản ứng của gan với rượu khác nhau ở mỗi cơ thể con người.

Viêm gan do uống rượu không dễ chẩn đoán sớm vì nhiều người bệnh không đi khám bệnh do chủ quan hoặc diễn biến âm thầm của bệnh. Thỉnh thoảng triệu chứng có thể xấu hơn sau một thời gian ngừng uống rượu hơn là lúc đang uống rượu. Thông thường bệnh diễn tiến nặng sau thời gian uống rượu nhiều, cũng có thể gặp ở người uống rượu trung bình. Xét nghiệm máu là phương pháp giúp chẩn đoán bệnh. Chẩn đoán chính xác nhất là phương pháp sinh thiết gan.

Bác sĩ Hoàng Thị Thắng đã có những nghiên cứu về dấu hiệu lệ thuộc rượu ở các bệnh nhân xơ gan cho biết: “Kiến thức về kiêng khem rượu là thông tin cơ bản cho việc lên phác đồ điều trị cho bệnh nhân. Đòi hỏi bác sĩ điều trị phải cần phải nắm rõ tiền sử bệnh của bệnh nhân, yếu tố gia đình, thẩm vấn tâm lý, mức độ của tình trạng lệ thuộc rượu”.

Các cách phòng ngừa bệnh gan do uống rượu mà các bác sĩ thường khuyên:

- Đừng uống rượu, bia là cách tốt nhất.

- Những người thường xuyên uống rượu nên đi xét nghiệm định kỳ để phát hiện sớm những tổn thương gan.

- Ở những người đã có bệnh gan, các tài liệu y học đã khuyến cáo tuyệt đối không uống rượu bia vì chất này sẽ làm cho tình trạng viêm gan nặng thêm. Chất cồn trong bia rượu phải trải qua quá trình lọc và chuyển hóa ở gan, gây tích tụ thêm độc tố của bia, rượu vào gan. Ngoài ra, các thuốc và thực phẩm chức năng tăng cường hệ miễn dịch cũng rất tốt cho người bệnh gan, giúp cơ thể chống được các nguy cơ bội nhiễm.

- Nếu là người hoàn toàn khỏe mạnh và có thói quen uống rượu, nên cố gắng giảm uống rượu mạnh và chuyển sang thưởng thức rượu vang và bia mỗi ngày với số lượng vừa phải.

Ngoài ra có một số cách sau đây có thể giúp gan bớt được phần nào tác hại của bia rượu, tuy nhiên vẫn còn phải nghiên cứu thêm:

- Một số nghiên cứu kết luận rằng uống cà phê có thể giúp gan phòng chống được những tác hại gây ra do uống rượu. Nguy cơ viêm gan mạn tính và xơ gan do rượu sẽ giảm đi nếu người uống rượu uống thêm một vài ly cà phê mỗi ngày. Cơ chế hoạt động và bảo vệ gan của cà phê hiện chưa được biết rõ. Mặc dù có tác dụng bảo vệ gan nhưng chúng ta không thể tăng lượng cà phê tỷ lệ thuận với lượng rượu uống vào. Cách tốt nhất cho người uống rượu có lẽ là nên giảm dần lượng rượu và thay vào đó là tăng dần thói quen uống cà phê.

- Các sản phẩm thực phẩm chức năng giải độc (Detox) cho gan (Liver) từ thảo dược (Nhập khẩu hay trong nước sản xuất) cũng được nghiên cứu và ban đầu cho thấy có hiệu quả. Trong Y học cổ truyền có một số vị thuốc giúp tăng cường bảo vệ tế bào gan như: Diệp hạ châu, Đông trùng hạ thảo, Linh chi… Trong đó Đông trùng hạ thảo từ nghìn năm nay đã được biết đến như sản phẩm rất tốt cho hệ miễn dịch, tăng cường chức năng thải độc của gan. Linh chi cũng là thảo dược quý được sử dụng nhiều, có tác dụng bảo vệ và ngăn ngừa các tác nhân gây viêm, u xơ gan cũng như thanh nhiệt giải độc. Một số thảo dược mới du nhập từ phương Tây như Milk Thistle, Fucoidan cũng cho hiệu quả nhất định.

Ngoài ra, một số vị thuốc trong Y học cổ truyền giúp mát gan, hạ men gan hiệu quả như: Cam thảo, Thanh đại, Hoạt thạch cũng mang lại hiệu quả đáng kể trong công tác điều trị.

Bác sĩ Thắng nêu rõ: “Đây là các thực phẩm bổ sung làm từ thảo dược với các đặc tính được ghi nhận trong Đông y, nên sử dụng thường xuyên như một cách bảo vệ gan khi đối với những trường hợp viêm gan hay men gan cao do rượu bia nhiều”.