Hen phế quản là bệnh lý hô hấp rất phổ biến trong cộng đồng. Xin giới thiệu một số thuốc cắt cơn cũng như dự phòng chính hiện nay.
Chống co thắt phế quản
Các thuốc nhóm kích thích ß2adrenergic (còn gọi là thuốc chủ vận ß2) hiện là thuốc hiệu quả và hay dùng nhất trong việc cắt cơn hen.
Các thuốc nhóm này lại được chia thành 2 nhóm nhỏ:
- Thuốc tác dụng ngắn:salbutamol, terbutalin (bricanyl), fenoterol, có khởi phát tác dụng nhanh và thời gian tác dụng kéo dài từ 4 - 6 giờ.
- Thuốc tác dụng kéo dài: salmeterol, formoterol có thời gian tác dụng kéo dài khoảng 12 giờ.
Tốt nhất là dùng thuốc cắt cơn hen bằng thuốc nhóm này dưới dạng hộp có liều định chuẩn (MDI) để xịt họng khi có cơn khó thở hoặc dạng ống khí dung ngày 3-6 lần. Có thể có dạng viên: hay dùng viên salbutamol 2mg, 4mg hoặc bricanyl 5mg.
Dự phòng cơn hen về đêm: Dùng salbutamol tác dụng kéo dài (volmax 2mg, 4mg) hoặc salmeterol uống tối.
Thuốc nhóm methylxanthin: Do có một số tác dụng phụ và tác dụng giãn phế quản kém hơn thuốc nhóm kích thích ß2 adrenergic, hiện nay ít dùng trong điều trị hen phế quản so với trước đây.
 |
Các dạng thuốc nhóm này hiện nay có trên thị trường thuốc: theophylin viên 0,1g, synthophylin (diaphylin) tiêm tĩnh mạch chậm hoặc truyền tĩnh mạch.
Thuốc nhóm kháng cholinergic:Tác dụng giãn cơ trơn do ức chế thụ cảm thể muscarinic ở cơ trơn phế quản, ức chế phó giao cảm, tác dụng cắt cơn hen kém hiệu quả hơn so với nhóm kích thích ß2, tác dụng chậm hơn nhưng kéo dài hơn.
Hay dùng ipraptopium bromide (hộp xịt họng atrovent) hoặc dùng dạng phối hợp với fenotenol (biệt dược có tên gọi berodual) khí dung 2ml: 2-4 lần trong một ngày hoặc dùng dạng xịt họng đóng trong hộp có liều định chuẩn.
Các thuốc chống viêm
Các thuốc hay dùng prednisolon, methylprednisolon dùng đường tiêm trong cơn hen cấp tính nặng: khi đã cắt cơn dùng thay bằng đường uống hoặc corticosteroide tại chỗ.
Corticosteroid tại chỗ: becotid (beclomethasone), pulmicort (budesonide): dùng dạng xịt hít, nếu hen chưa ổn định có thể tăng liều hoặc khí dung.
Thuốc mới: Hiện nay, xu hướng hay dùng dạng thuốc phối hợp giữa corticoid tại chỗ với một thuốc kích thích ß2 adrenergic tác dụng kéo dài: ống hít symbicort (formoterol với budesonide) hoặc hộp xịt seretide (salmeterol với fluticasone) để kiểm soát hen, nếu bệnh nhân tuân thủ điều trị, kết quả kiểm soát hen rất tốt.
PGS.TS. Nguyễn Tiến