Sữa chua hay “da-ua” (từ tiếng Pháp yaourt) là sản phẩm của sữa được sản xuất bởi vi khuẩn lên men. Quá trình lên men hoàn toàn tự nhiên của sữa tươi đã tạo nên một sản phẩm thơm ngon, giàu năng lượng và các chất dinh dưỡng.
Giá trị dinh dưỡng trung bình trong một hộp sữa chua
Thành phần | Đơn vị | Trọng lượng |
Năng lượng/Energy | KCal | 73,2 |
Chất béo/ Fat | g | 3,2 |
Chất đạm/ Protein | g | 3,1 |
Hyđrat cacbon/ Carbohydrate | g | 8,0 |
Vitamin A | I.U | 140 |
Vitamin D | I.U | 35 |
Vitamin B2 | mcg | 150 |
Vitamin B12 | mcg | 0,45 |
Canxi / Calcium | mg | 110 |
Phốt pho/ Phosphorus | mg | 90 |
Magiê/ Magnesium | mg | 10 |
I ốt/ Iodine | mcg | 15 |
Về năng lượng và các chất dinh dưỡng, một hộp sữa chua nói chung cung cấp 73,2 KCal đáp ứng đủ nhu cầu năng lượng của 1 bữa ăn phụ cho trẻ từ 7 tháng - 6 tuổi. Sữa chua có chứa các thành phần dinh dưỡng sinh năng lượng như trong sữa tươi, gồm chất đạm 3,1 gam, chất béo 3,2 gam và carbohydrate 8,0 gam nên rất cân đối, dễ tiêu hóa, hấp thu, đặc biệt là hỗ trợ tích cực cho hệ tiêu hóa nhờ các protein chuyên biệt. Sữa chua có chứa các vi chất dinh dưỡng quan trọng như magiê, phosphor, các vitamin A, D, B2, B12 ... đặc biệt là có hàm lượng calci rất cao. Tất cả các quá trình chuyển hoá trong cơ thể đều cần calci, đặc biệt là đối với trẻ em, phụ nữ và người cao tuổi. Thiếu calci vì những lý do khác nhau đều gây rối loạn khoáng hoá xương dẫn đến bệnh còi xương ở trẻ em và loãng xương ở người lớn. Một hộp sữa chua cung cấp tới 110 mg calci, do đó, nếu mỗi ngày trẻ 7 tháng - 6 tuổi ăn 1 hộp sữa chua là có thể cung cấp đến 22% nhu cầu calci cho cơ thể, cao hơn so với lượng calci cần cung cấp cho một bữa ăn phụ của trẻ.
Ngoài các thành phần dinh dưỡng trên, là một sản phẩm lên men từ sữa, với một lượng lớn axit lactic hoạt tính, sữa chua bổ sung thêm axit cho dịch dạ dày, có tác dụng kích thích cảm giác thèm ăn và thúc đẩy nhu động ruột, giúp ăn ngon miệng, ăn nhiều hơn, tiêu hóa thức ăn dễ dàng hơn, phòng chống được chứng táo bón, đồng thời ngăn ngừa một số bệnh đường ruột, rất phù hợp với trẻ em, nhất là đối với những trẻ biếng ăn.
Nhiều nghiên cứu còn cho thấy, đối với người trưởng thành, sử dụng sữa chua hàng ngày có tác dụng ngăn ngừa hiện tượng không dung nạp thành phần lactose trong sữa, đặc biệt là sữa bò, đề phòng được các bệnh loãng xương (đặc biệt là với phụ nữ và người cao tuổi), tăng huyết áp, ung thư ruột, nâng cao được tuổi thọ nhờ hệ miễn dịch được tăng cường, giảm lượng cholesterol xấu và tăng lượng cholesterol tốt.
Nghiên cứu của một số tác giả trên thế giới và thử nghiệm lâm sàng gần đây của Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy, sữa chua chứa men vi sinh sống Probiotics/Prebiotic cung cấp một lượng lớn lợi khuẩn giúp ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn có hại cho hệ tiêu hóa, giúp tăng cường khả năng miễn dịch, kìm hãm sự phát triển của mầm bệnh. Nhờ cơ chế bổ sung các lợi khuẩn, sữa chua Pro/prebiotics có tác dụng lập lại cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột vốn đã bị tổn thương do các vi khuẩn có hại hoạt động mạnh hoặc khi sử dụng một số loại thuốc kháng sinh làm cho các vi khuẩn có lợi vô tình bị tiêu diệt gây loạn khuẩn đường ruột với những triệu chứng như phân lỏng, phân sống, đôi khi có lẫn chất nhầy hoặc một ít máu, có thể kèm theo đầy bụng và sốt nhẹ. Đồng thời, sữa chua Pro/Prebiotic còn có khả năng giúp cơ thể hạn chế được tình trạng tiêu chảy do không tiêu hóa/ hấp thu được sữa thường, ngăn cản các yếu tố gây dị ứng với protein của sữa, do đường lactose đã được lên men nên dễ hấp thu, giảm lượng đường tồn đọng ở hệ tiêu hóa, tránh được tình trạng đầy hơi, khó tiêu, chống dị ứng, tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể và giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Tóm lại có thể coi sữa chua là một phần thiết yếu trong khẩu phần ăn bổ sung hàng ngày cho trẻ vì 1 hộp sữa chua đáp ứng đủ nhu cầu năng lượng của 1 bữa ăn phụ cho trẻ từ 7 tháng - 6 tuổi. Sử dụng sữa chua vừa có tác dụng cung cấp năng lượng cho các hoạt động của trẻ, vừa cung cấp calci, giảm nguy cơ còi xương và giúp trẻ lớn nhanh. Sữa chua Pro/Pre biotic giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể, ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn có hại, phòng rối loạn tiêu hóa, chống tiêu chảy do không hấp thu được sữa thường. Sữa chua có thể mang lại lợi ích sức khỏe cho mọi người, nhất là trẻ em, phụ nữ và người cao tuổi.
PGS. TS. Phạm Văn Hoan