Báo Sức khỏe & Đời sống vừa nhận được đơn kêu cứu của doanh nghiệp Công ty Đường Man TNHH (chuyên chế biến nông sản thay thế nguyên liệu làm bia nhập khẩu tại Bắc Ninh) về tình trạng độc quyền tăng giá bán than của Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam và việc công bố tỷ giá bán đô-la Mỹ của các ngân hàng quá chênh lệch với giá giao dịch thực tế trên thị trường khiến các doanh nghiệp lao đao. Thực tế các vấn đề trên như thế nào, chúng tôi đã tìm hiểu vụ việc.
 Giá than tăng, tỷ giá USD tăng sẽ gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp. |
Giá than tăng 218%
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Hữu Đường, Tổng giám đốc Công ty Đường Man cho biết: ngày 8/1/2008, công ty ký hợp đồng kinh tế với Công ty kinh doanh than Bắc Lạng - Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam mua than cục 5b Hòn Gai với giá 1.459.500 đồng/tấn (bao gồm cả thuế GTGT). Tuy nhiên, hợp đồng vừa ký xong chưa được một tháng thì ngày 31/1/2008, công ty nhận được thông báo số 60/CV-KHKD của Công ty kinh doanh than Bắc Lạng về việc tăng giá than từ 1.459.500 đồng/tấn lên 2.257.500 đồng/tấn và giá mới được áp dụng từ ngày 1/2/2008. Chưa kịp "định thần" thì ngày 25/3/2008, công ty lại tiếp tục nhận được thông báo thứ hai về điều chỉnh giá than từ 2.257.500 đồng/tấn tăng lên 3.192.000 đồng/tấn. Như vậy, chỉ trong vòng chưa đầy 3 tháng, giá than đã tăng lên 218%, trong khi ngày 15/3/2008, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo "không tăng giá than và điện trong năm 2008".
Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, hiện Công ty Đường Man đang đàm phán liên doanh xây dựng nhà máy sản xuất phôi thép không gỉ, nhưng trong quá trình đàm phán, phía đối tác Trung Quốc yêu cầu cho biết giá than cục loại 5b tại Việt Nam là bao nhiêu để tính giá thành sản phẩm. Sau khi được thông báo giá than cục loại 5b bán tại Việt Nam là 3.192.000 đồng/tấn, phía đối tác Trung Quốc đã trả lời là dự án liên doanh không thể triển khai được vì giá nhiên liệu đầu vào quá cao. Tại Trung Quốc, mặc dù phải nhập khẩu than từ Việt Nam nhưng giá bán than cho các doanh nghiệp quy đổi ra tiền Việt chỉ tương đương 2.300.000 đồng/tấn, rẻ hơn so với giá than mà Công ty kinh doanh than Bắc Lạng thông báo với Công ty Đường Man TNHH. Ông Đường bức xúc: Công ty Đường Man với công suất 35.000 tấn malt thành phẩm/năm, chính vì thế nhu cầu sử dụng than rất lớn, gần 1.000 tấn/tháng. Từ tháng 11/2007, công ty đã ký các hợp đồng bán sản phẩm với các đơn vị và đã chốt giá cho cả năm 2008. Việc tăng giá bán than liên tục như trên sẽ gây thiệt hại cho công ty hàng chục tỷ đồng, khiến doanh nghiệp Đường Man cũng như nhiều doanh nghiệp sử dụng than vô cùng lao đao.
Phải mua ngoại tệ chênh lệch giá 10%
Trong quá trình tìm hiểu vụ việc, chúng tôi cũng được biết mỗi năm Công ty Đường Man TNHH phải nhập trên 40.000 tấn lúa mạch, các hợp đồng mua bán hàng công ty đều tính giá theo đồng đô-la Mỹ và việc thanh toán được quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá bán ra của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) công bố tại thời điểm thanh toán.
Theo ông Đường, đầu tháng 5/2008, giá đô-la Mỹ tăng đột biến so với tỷ giá niêm yết của Vietcombank, vì không mua được đô-la theo tỷ giá do Vietcombank niêm yết hằng ngày nên công ty đã phải mua đô-la với giá thỏa thuận với ngân hàng theo giá chênh lệch nhiều so với giá niêm yết. Cụ thể, ngày 29/5/2008, Vietcombank công bố giá bán đô-la Mỹ là 16.238 đồng/USD, nhưng công ty đã phải mua đô-la với giá thỏa thuận là 17.700 đồng/USD (chênh lệch 9%); đến ngày 6/6/2008, công ty phải mua đô-la với giá thỏa thuận của ngân hàng là 18.350 đồng/USD, trong khi giá bán đô-la công bố của Vietcombank là 16.285 đồng/USD (chênh lệch 12,6%); và đến ngày 13/6/2008, Vietcombank công bố giá bán đô-la Mỹ là 16.621 đồng/USD nhưng công ty đã phải mua đô-la Mỹ với giá thỏa thuận ngân hàng là 18.300 đồng/USD (chênh lệch 10,1%).
Bằng phép tính đơn giản, với doanh thu trên 500 tỷ đồng/năm, nếu chênh lệch giá mua bán đô-la Mỹ như trên (trung bình chênh lệch khoảng 10%) thì một năm công ty thiệt hại khoảng 50 tỷ đồng, và hậu quả tất yếu là công ty khó có thể tồn tại được.
Nguyễn Toàn