Từ ngày 15/9, Bộ Y tế sẽ tổ chức chiến dịch tiêm vắc-xin sởi - Rubella miễn phí cho hơn 20 triệu trẻ từ 1 đến 14 tuổi trên toàn quốc. Đây là chiến dịch tiêm chủng có quy mô lớn nhất từ trước đến nay với mục đích bảo vệ đồng thời cho trẻ em khỏi mắc hai bệnh sởi và Rubella, tiến tới loại trừ bệnh sởi, khống chế bệnh Rubella và hội chứng Rubella bẩm sinh.
Sự cần thiết xây dựng kế hoạch
Sởi và Rubella là những bệnh truyền nhiễm cấp tính do virut sởi và virut Rubella gây nên. Bệnh Rubella ở trẻ em thường nhẹ, ít biến chứng. Tuy nhiên, nếu người mẹ nhiễm Rubella trong 3 tháng đầu của thai kỳ có thể gây sảy thai, thai chết lưu, hội chứng Rubella bẩm sinh (CRS) và nhiễm Rubella bẩm sinh ở trẻ sinh ra. Hội chứng Rubella bẩm sinh bao gồm các dị tật tim, đục thủy tinh thể, điếc bẩm sinh, chậm phát triển, đái tháo đường ở trẻ nhỏ, vàng da, xuất huyết, xương thủy tinh... và nhiều trường hợp mắc đa dị tật.
Tại Việt Nam, từ cuối năm 2013 đến nay, cả nước ghi nhận 4.462 trường hợp mắc sởi xác định trong số 19.739 trường hợp sốt phát ban nghi sởi tại 62/63 tỉnh, thành phố. Các trường hợp mắc chủ yếu là trẻ em 10 tuổi (chiếm 76,0%).
Tiêm vắc-xin sởi và vắc-xin Rubella là biện pháp phòng chống bệnh hiệu quả, được sử dụng rộng rãi trên thế giới hơn nửa thập kỷ qua. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ của cán bộ y tế các tuyến từ địa phương đến Trung ương trong suốt 3 thập niên, vắc-xin sởi đã được tiêm cho hàng chục triệu trẻ em Việt Nam. Nhờ vậy, bệnh sởi ở nước ta về cơ bản đã được khống chế, mặc dầu vậy, dịch sởi vẫn tái xuất hiện ở một số nơi theo chu kỳ với đỉnh dịch thấp dần. Tuy nhiên, cho đến nay, vắc-xin Rubella vẫn chưa được đưa vào chương trình Tiêm chủng mở rộng, dịch Rubella vẫn xảy ra, dẫn đến hội chứng Rubella bẩm sinh có số mắc cao, đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe trẻ em, tạo ra gánh nặng đối với gia đình, xã hội.
Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo đối với các quốc gia có tỉ lệ tiêm vắc-xin sởi mũi 1 đạt trên 80% nên sử dụng vắ-xin phối hợp sởi - Rubella (MR) trong tiêm chủng thường xuyên để đồng thời khống chế Rubella, sởi và tăng cường hiệu quả của công tác tiêm chủng.
Thực hiện khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, được Chính phủ và Bộ Y tế cho phép, với sự hỗ trợ của Liên minh toàn cầu về vắc-xin và tiêm chủng (GAVI), Dự án Tiêm chủng mở rộng sẽ triển khai đưa vắc-xin Rubella vào chương trình dưới dạng vắc-xin phối hợp sởi - Rubella. Dự kiến khoảng 23 triệu trẻ từ 1 - 14 tuổi sẽ được tiêm vắc-xin này, góp phần giảm gánh nặng bệnh Rubella và hội chứng Rubella bẩm sinh, tiến tới để Việt Nam đạt mục tiêu loại trừ bệnh sởi của khu vực Tây Thái Bình Dương vào năm 2017 và bệnh Rubella trong tương lai.
Phạm vi và phương thức triển khai chiến dịch
Chiến dịch tiêm vắc-xin sởi - Rubella được tiến hành từ tháng 5/2014 đến tháng 6/2015 tại tất cả các tỉnh, thành phố trên cả nước. Theo kế hoạch, đợt 1 của chiến dịch sẽ được triển khai trong tháng 9 và 10 cho trẻ có độ tuổi từ 1 - 5. Đợt 2 sẽ diễn ra trong tháng 11 và 12, cho trẻ từ 6 - 10 tuổi và đợt 3 diễn ra vào tháng 1 và 2/2015 cho trẻ từ 11 - 14 tuổi.
Mỗi khu vực (miền Bắc, Trung, Nam và Tây Nguyên) sẽ lựa chọn một huyện tổ chức triển khai điểm trước cho trẻ từ 1 - 14 tuổi (dự kiến khoảng 145.392 trẻ) để rút kinh nghiệm cho chiến dịch, thời gian từ 15/9/2014 đến tuần thứ nhất của tháng 10/2014. 4 huyện của 4 khu vực gồm: huyện Thanh Sơn (Phú Thọ), TP. Vũng Tàu (Bà Rịa - Vũng Tàu), huyện Phú Vang (Thừa Thiên Huế) và huyện CuKuin (Đăk Lăk).
Ở những vùng sâu, vùng xa, vùng nguy cơ cao và địa bàn đi lại khó khăn, khó tiếp cận có thể tiêm chủng đồng thời cho tất cả các đối tượng từ 1 - 14 tuổi trong cùng một đợt chiến dịch. Triển khai theo phương thức “cuốn chiếu” từ trường học, trạm y tế đến thôn bản. Ở những địa phương do điều kiện khí hậu, thời tiết có thể điều chỉnh thời gian tổ chức chiến dịch cho phù hợp. Tuy nhiên, việc điều chỉnh cần được lập kế hoạch cụ thể và được sự chấp thuận của Ban chỉ đạo Quốc gia.
Vắc xin sởi - Rubella đã tiếp nhận 5 triệu liều và sẽ phân bổ tới Trung tâm y tế dự phòng các tỉnh, thành phố, kịp thời cung ứng tới các điểm tiêm chủng để triển khai chiến dịch theo đúng tiến độ. Vật tư tiêm chủng (bơm kim tiêm và hộp an toàn) đã cấp đợt 1 cho các địa phương, đảm bảo sẵn sàng tổ chức chiến dịch đợt 1.
Lễ phát động “Chiến dịch tiêm vắc-xin sởi - Rubella trong tiêm chủng mở rộng” sẽ diễn ra vào đầu tháng 10/2014 tại một trường trung học cơ sở ở Hà Nội.
VIỆN VỆ SINH DỊCH TỄ TRUNG ƯƠNG DỰ ÁN TIÊM CHỦNG MỞ RỘNG
