Tiếp theo số 75
Hôn mê có co giật kiểu động kinh
Hôn mê có co giật kiểu động kinh xảy ra với tiên lượng bệnh khá dè dặt. Tuy nhiên, trạng thái này có thể có các mức độ khác nhau như: Co giật xuất hiện muộn vào giai đoạn khi bệnh nhân bị hôn mê sâu thường có tiên lượng xấu hơn co giật xuất hiện sớm lúc mới vào bán hôn mê. Co giật toàn thân thường nặng hơn so với co giật cục bộ. Co giật theo cơn kéo dài từ 1 - 2 phút thường rất nguy kịch vì hay đe dọa sự ngừng thở cuối cơn. Nếu co giật kiểu động kinh kèm theo cơn duỗi cứng với dấu hiệu mất não, tăng trương lực cơ toàn thân thì tiên lượng lại càng dè dặt hơn. Trên thực tế, nếu tình trạng co giật kiểu động kinh xảy ra và kéo dài quá lâu, từ 3 - 6 ngày có thể gây nên sự tổn thương khó phục hồi ở não.
Triệu chứng của bệnh sốt rét.
Hôn mê có triệu chứng định khu
Trong một số trường hợp rất hãn hữu, hình thái hôn mê có triệu chứng định khu ghi nhận ở bệnh nhân có dấu hiệu thần kinh khu trú rõ như có viêm màng não với dịch não tủy bệnh lý, hội chứng tháp với triệu chứng liệt cứng nửa người, hội chứng ngoại tháp, hội chứng tiểu não... thường xảy ra ở những người bệnh xử trí can thiệp muộn, đã có biến chứng nặng tại não tủy như viêm tắc tĩnh mạch, nhồi máu, nhũn não, xuất huyết đốm...; có bệnh nhân bị liệt nửa người. Trên thực tế, những trường hợp sốt rét ác tính thể não có triệu chứng định khu là những trường hợp hiếm gặp, bệnh cảnh lâm sàng không phải là điển hình của sốt rét ác tính thể não và chưa có đủ cơ sở để kết luận nên trước khi chẩn đoán là sốt rét ác tính thể não có triệu chứng định khu cần loại trừ viêm não do virut và chấn thương cũ ở sọ não. Ở một cơ sở điều trị đã gặp trường hợp bệnh nhân sốt rét ác tính thể não bị liệt nửa người, lên cơn co giật kiểu động kinh với miệng méo xệch qua một bên, đầu quay về một bên, cả hai nhãn cầu nhìn sang một phía, có xu hướng co giật mạnh ở một bên với tiền sử bệnh lý có vết thương sọ não cũ.
Rối loạn tâm thần
Một số bệnh nhân sốt rét ác tính thể não có rối loạn tâm thần xảy ra ngay từ đầu với đủ triệu chứng như có trạng thái trầm uất, thao cuồng, mê sảng, mất định hướng, bị ảo giác; mất điều khiển với biểu hiện dấu hiệu ngơ ngác, khờ khạo, nói những câu vô nghĩa, vô hệ thống, mất khả năng tổng hợp được hoàn cảnh; tăng trương lực cơ...
Các nhà khoa học đã ghi nhận trong 5 loại hình thái của hội chứng thần kinh tâm thần xảy ra trong sốt rét ác tính thể não thì hôn mê chiếm tỷ lệ cao nhất, tiếp theo là hôn mê có co giật kiểu động kinh, cuồng sảng bán hôn mê; tỷ lệ thấp nhất là rối loạn tâm thần và hôn mê có triệu chứng định khu. Sự phân loại hình thái này nhằm mục đích đánh giá tiên lượng của bệnh nhân và tổ chức công tác xử trí cấp cứu điều trị hợp lý. Tuy vậy, tùy theo trường hợp phát hiện sớm hay muộn, diễn biến bệnh cảnh lâm sàng tốt hay xấu mà tỷ lệ các loại hình này có thể thay đổi.
TTƯT.BS. NGUYỄN VÕ HINH
