Phải liều cho con đi học…
6h sáng, ông Lô Văn Sen, bản Nhẵn, xã Tương Dương đưa cháu nội Lô Tuấn Kiệt (6 tuổi) sang sông đến Trường tiểu học Thạch Giám. Ngày nắng, chỉ mất hơn 20 phút, còn ngày mưa, đường trơn trượt, nước chảy xiết, hai ông cháu phải chờ hơn 30 phút mới có thể qua sông. "Có hôm sang đến nơi, hai ông cháu ướt sũng, quần áo lấm bùn, nhưng vẫn phải cố vì sợ cháu nghỉ học dài ngày", ông Sen nói.
Mỗi sáng, hàng chục học sinh ở bản Nhẵn, bản Chắn, bản Lau… phải qua sông để đến trường.
Từ sau lũ, gia đình ông quen gọi việc đến trường của con cháu là "tạm trú, tạm vắng". Bởi lẽ, ngày trước, các cháu đi học sáng đi trưa về, đầu giờ chiều lại đến để học buổi hai trong ngày. Nhưng từ sau cơn lũ dữ cuối tháng 7, cầu treo bản Chắn và bản Lau bị cuốn trôi khiến bốn bản Chắn, Mác, Lau và Nhẵn ở hai bên sông bị chia cắt hoàn toàn. Không muốn con nghỉ học, nhiều gia đình gửi con nhờ người quen bên kia sông nấu cơm trưa, cho ở tạm để đi học buổi chiều.
Trên địa bàn xã Tương Dương, nhiều tháng nay những bến đò tạm được dựng lên dọc sông Lam. Riêng bến bản Chắn, sáng nào cũng tấp nập. Có mặt tại bến đò từ sáng sớm, trong một thời gian ngắn có hàng trăm người qua sông, chủ yếu là học sinh. Em Lữ An Kỳ, học sinh lớp 9C, Trường THCS thị trấn Thạch Giám, nhà ở bản Chắn cho biết, năm nay cuối cấp, ngoài giờ học buổi sáng, nhiều buổi chiều em phải ở lại trường để ôn thi. "Những ngày thời tiết thuận lợi, việc qua sông khá dễ, nhưng khi nước dâng cao, thuyền không thể qua được, các em đành phải nghỉ học. Từ đầu năm đến giờ, em nghỉ 4-5 buổi", em Kỳ nói.
Từ nhiều tháng nay, trên địa bàn xã Tương Dương, dọc theo sông Lam xuất hiện nhiều bến đò tạm để vận chuyển người dân qua sông, tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Không chỉ học sinh lo sợ, các bậc phụ huynh cũng canh cánh nỗi lo mỗi ngày. Chị Xa Thị Năng, ở bản Nhẵn cho biết, nhà có hai con học tiểu học và mầm non. "Sáng nào cũng phải qua lại bốn chuyến đò. Trời nắng còn đỡ, hễ mưa gió là run lắm. Ai cũng sợ, nhưng vẫn phải liều để con đi học", chị Năng lo lắng nói.
Mong có cây cầu vượt lũ
Để đảm bảo việc đến lớp của học sinh, UBND xã Tương Dương thuê anh Lô Văn Chuân chèo đò miễn phí đưa đón bà con bốn bản qua sông. Mỗi chuyến đò chỉ năm phút, nhưng mỗi phút trên sông là hàng trăm nỗi lo của người dân nơi đây. "Thuyền đăng ký chở tối đa 12 người, nhưng ít khi tôi dám chở đủ. Mỗi khi nước xiết chỉ dám đưa vài cháu qua một lượt", anh Chuân nói.
Từ sau cơn lũ cuối tháng 7, cầu treo bản Chắn và bản Lau bị cuốn trôi khiến bốn bản hai bên sông Chắn, Mác, Lau và Nhẵn bị chia cắt.
Nhờ những chuyến đò ấy, việc học được duy trì, song vẫn chỉ là giải pháp tạm thời. Tại Trường THCS thị trấn Thạch Giám nơi có 523 học sinh, 75 em ở bên kia sông nhà trường tổ chức bán trú tạm thời. "Ban đầu phụ huynh góp cơm, sau đó được một tổ chức thiện nguyện ở Hà Nội hỗ trợ 20.000 đồng/suất, phần còn lại cha mẹ đóng góp thêm", ông Hà Huy Thắng, Hiệu trưởng Trường THCS thị trấn Thạch Giám cho biết.
Theo lãnh đạo Trường THCS thị trấn Thạch Giám, đây chỉ là biện pháp tình thế. "Các em nghỉ trưa tạm ở phòng thực hành, bàn ghế đều mượn. Giáo viên ở lại trông bán trú đều tình nguyện. Chúng tôi chỉ mong sớm có cầu để học sinh yên tâm đến lớp", ông Hà Huy Thắng nói.
Lớp học của học sinh Trường Tiểu học thị trấn Thạch Giám tại bản Chắn.
Ở Trường Tiểu học thị trấn Thạch Giám, hơn 100 học sinh bốn bản bên kia sông cũng được bố trí học tạm tại điểm trường lẻ bản Chắn nơi từng bị bỏ không hai năm trước. "Hiện có 85 em học ở điểm trường, còn 22 em vẫn phải qua sông mỗi ngày vì không có người trông nom", ông Nguyễn Đình Hùng, Hiệu trưởng Trường Tiểu học thị trấn Thạch Giám chia sẻ.
Nhờ mở thêm điểm trường, việc học ổn định hơn, nhưng khó khăn vẫn còn đó. "Đường giữa các bản xa, mưa xuống là sạt lở, nhiều khi cô trò bị kẹt lại. Học sinh tiểu học lại học hai buổi/ngày, rất vất vả. Chúng tôi mong có thể tổ chức bán trú để các em đỡ khổ", ông Hùng nói thêm.
Không chỉ Tương Dương, mưa lũ năm nay khiến nhiều cầu treo ở miền núi Nghệ An bị cuốn trôi. Ở xã Lượng Minh, cầu treo Xốp Mạt bị gãy, công an xã phải hỗ trợ học sinh qua sông mỗi ngày.
Tại Trường PTDTBT Tiểu học Mỹ Lý 2, sau bão số 3, ngôi trường cùng cầu Yên Hòa tuyến đường duy nhất để học sinh các bản Cha Nga, Nhọt Lợt, Yên Hòa, Peng Pèng đến trường bị lũ cuốn sạch. Học sinh phải học tạm ở điểm lẻ, thiếu thốn đủ bề. "Giáo viên chỉ dạy được 19-22 tiết/tuần, chưa tới hai phần ba chương trình. Điểm Cha Nga chưa có điện, các môn Tiếng Anh, Tin học đều tạm ngưng," ông Trần Đình Hà, Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Mỹ Lý 2 cho biết.
Mong mỏi lớn nhất của nhà trường và người dân nơi đây là sớm có một cây cầu mới, dù là cầu tạm, để các em có thể trở lại điểm trường chính. "Nếu có cầu, học kỳ II này chúng tôi sẽ đưa toàn bộ học sinh lớp 3 trở lên về học tập trung, kịp chương trình mới. Khó mấy cũng gắng, chỉ mong không đứa trẻ nào bị lỡ học", ông Trần Đình Hà nói.
