“Thứ nhất đau mắt, thứ nhì nhức răng” đủ để nói lên nỗi khổ khi bị đau nhức răng. Đau nhức răng còn gây trở ngại trong giao tiếp như hơi thở hôi, răng bị xỉn màu… Nguyên nhân theo Đông y là do âm huyết suy kém, hư hỏa bốc lên làm tổn thương các tạng can, tỳ, phế, thận. Phép trị là bổ thận thủy, âm huyết, nhuận táo, thanh nhiệt, giải độc, lương huyết chỉ huyết, tiêu viêm, chấn thống. Ngoài việc dùng thuốc thì ăn uống như thế nào để hỗ trợ điều trị bệnh cũng rất quan trọng. Sau đây xin giới thiệu một số món ăn để bạn đọc tham khảo và áp dụng.
Cháo sinh thạch cao: thạch cao sống 60 - 90g, gạo lức 100g. Cho gạo đã đãi sạch và thạch cao vào nồi, đổ 1 lít nước nấu thành cháo, cháo chín bỏ thạch cao, cho đường trắng vào, chia 2 lần ăn trong ngày. Công hiệu: trị vị nhiệt, đau răng, viêm họng, ho, đau đầu, cảm mạo.
Canh xương lợn nấu rễ bồ hòn: xương sống lợn 200g, rễ bồ hòn 30g, bột gia vị vừa đủ. Xương lợn và rễ bồ hòn rửa sạch cho vào nồi, đổ 1.200ml nước đun cạn còn 400ml, cho bột gia vị vừa ăn. Ngày ăn 1 lần. Công hiệu: thanh nhiệt, tả hỏa, giải độc, trị đau răng, sưng tấy chân răng.
Cháo thương nhĩ: đậu phụ 1 bìa, thương nhĩ tử 25g, gạo lức 100g. Thương nhĩ tử bọc trong túi vải rồi cho vào nồi cùng đậu phụ và gạo đã vo sạch nấu thành cháo. Chia ăn 2 lần trong ngày. Công hiệu: tán phong, khử thấp, thanh nhiệt, tiêu viêm, chấn thống, trị sâu răng.
Cháo huyền sâm với sinh, thục địa: huyền sâm 15g, thục địa 15g, sinh địa 15g, gạo lức 100g. Cho 3 vị với nước nấu kỹ rồi đổ gạo đã vo sạch vào nấu thành cháo. Chia ăn 2 lần trong ngày. Công hiệu: bổ âm, bổ thận sinh tân, nhuận táo lương huyết, giải độc, trị sâu răng.
Cháo dạ dày lợn, củ cải: dạ dày lợn chín 100g, củ cải trắng 100g, hành củ 10g, gừng sống 5g, gạo lức 100g, gia vị vừa đủ. Cho dạ dày lợn và củ cải đã thái vào chảo dầu xào chín rồi cho tiếp các gia vị vào, múc ra bát. Gạo đã vo sạch cho vào nồi, đổ 1 lít nước nấu thành cháo. Cháo chín múc vào bát củ cải dạ dày lợn. Ăn 2 lần trong ngày. Công hiệu: bổ hư, ích khí, chỉ khát, trị đau răng lợi.
Cháo chi tử, ngẫu tiết: chi tử 10g, ngẫu tiết (ngó sen) 15g, thạch cao sống 15g, gạo lức 100g. Cho thạch cao sống vào nước đun 30 phút rồi cho dành dành và ngó sen vào nấu thành cháo, bỏ bã lấy nước, đổ gạo đã vo sạch nấu thành cháo. Ngày dùng 1 liều, liền trong 7 ngày. Công hiệu: thanh nhiệt, giải độc, lương huyết, chỉ huyết, trị lợi sưng tấy do tràng vị tích nhiệt.
Canh cá vàng nấu mộc nhĩ, hoa hiên: thịt cá vàng lớn 250g, mộc nhĩ ngâm nở 250g, hoa hiên ngâm nở 250g, dầu, bột gia vị vừa đủ. Cá làm sạch, thái nhỏ, xào với dầu. Mộc nhĩ, hoa hiên rửa sạch thái nhỏ. Tất cả cho vào nồi, đổ nước vừa đủ, nấu với cá chín nhừ rồi cho bột gia vị vừa ăn. Ăn nóng ngày 2 bữa sáng và tối. Công hiệu: thanh nhiệt, giải độc, bổ hư, khai vị, lương huyết chỉ huyết, trị chảy máu chân răng, chảy máu cam, đi tiểu ra máu.
Bì lợn nấu táo tàu: bì lợn 500g, táo tàu 250g, đường phèn 250g. Bì lợn làm sạch thái miếng cho vào nồi đất, đổ nước vừa đủ, đun to lửa 15 phút rồi đun nhỏ lửa trong 2 giờ. Táo rửa sạch, luộc nước sôi 15 phút rồi đun nhỏ lửa 1 - 2 giờ, cho chung cả 2 vào đun tiếp. Khi thấy bì lợn chín nhừ thì cho đường phèn vào, trộn đều. Chia 2 - 3 lần ăn trong ngày. Công hiệu: ích khí, bổ âm dưỡng huyết cầm máu, trị khí âm bất túc, chảy máu chân răng, bệnh máu không đông.
Lương y Minh Chánh