Hạt sen có nhiều tinh bột, đường, chất đạm, chất béo, các khoáng chất canxi, photpho; các alcaloid (lotusine, demethyl coclaurine, liensinine, isoliensinine).
Theo Đông y, hạt sen có vị ngọt chát, tính bình; vào kinh tâm, tỳ, thận. Tác dụng dưỡng tâm ích thận bổ tỳ sáp tràng, an thai lợi thuỷ. Dùng cho người di tinh đái hạ, tỳ hư tiết tả (tiêu chảy), lỵ dài ngày, hồi hộp mất ngủ, cơ thể suy nhược. Hằng ngày dùng 12 - 40g. Có thể nấu hầm, rang xay tán bột, mứt khô.
Món ăn thuốc có hạt sen:
Hạt sen hầm thịt lợn: hạt sen 30g, thịt lợn nạc 150g, gia vị vừa đủ, hầm nhừ. Ăn ngày 1 lần. Thích hợp cho thai phụ doạ sẩy, sẩy thai liên tiếp, đau lưng khi mang thai.
Hạt sen bách hợp hầm thịt: hạt sen 30 - 40g, bách hợp 30g, thịt lợn nạc 150 - 200g. Hạt sen bỏ tâm; thịt lợn rửa sạch thái miếng. Các vị hầm với nước vừa đủ cho chín nhừ, thêm gia vị. Ăn trong bữa. Tác dụng dưỡng tâm an thần.
Canh hạt sen tim lợn: hạt sen 40g, đảng sâm 40g, tim lợn 1 quả. Tim lợn rửa sạch thái lát nhỏ, nấu với hạt sen và đảng sâm cho nhừ. Ăn trong bữa cơm. Chữa hồi hộp, mất ngủ, đau vùng tim.
Canh hạt sen dạ dày lợn: hạt sen 40g, dạ dày lợn nửa cái. Dạ dày rửa sạch, thái lát, thêm nước vừa đủ. Hầm cách thủy cho chín. Ăn trong ngày cả nước lẫn cái. Chữa chán ăn do suy nhược.
Bột gạo hạt sen củ mài phục linh: hạt sen sao 30g, gạo tẻ sao vàng 30g, củ mài 30g, phục linh 15g. Tất cả tán bột mịn, khuấy trong nước sôi, thêm đường trắng thành chè bột, ăn sáng và tối. Dùng tốt cho người bị tỳ hư tiêu chảy.
Cháo hạt sen: hạt sen 30g cùng gạo tẻ 150g nấu cháo, thêm đường hoặc muối. Thích hợp cho người suy nhược cơ thể, đại tiện lỏng dài ngày.
Chè hạt sen long nhãn: hạt sen 40g, long nhãn 40g, đường cát 50g. Nấu chè ăn. Tác dụng bổ huyết, dưỡng tâm an thần, nhu nhuận da.
Chè bột trứng gà hạt sen: hạt sen 30g, đường 30g, rượu 30ml, trứng gà 1 quả. Hạt sen nấu chín nhừ, khuấy đều với đường rượu và trứng trên chảo nóng, cho nước sôi, ăn trước khi đi ngủ. Dùng tốt cho người bị bệnh lâu ngày, người cao tuổi, phụ nữ sau sinh cơ thể suy nhược.
Chè hạt sen củ súng: hạt sen 30g, củ súng 30g, đường vừa đủ. Nấu chè ăn vào bữa điểm tâm buổi sáng. Dùng tốt cho người di tinh, tảo tiết, đái hạ huyết trắng, kinh nguyệt quá nhiều, tiểu đêm nhiều.
Kiêng kỵ: Hạt sen tính bình, không độc, nhưng người bị đầy bụng, không tiêu, táo bón nên hạn chế dùng.
