Món ăn thuốc cho người thiếu máu sau phẫu thuật

Sau phẫu thuật, đặc biệt là các cuộc mổ lớn và vừa, người bệnh thường lâm vào tình trạng suy nhược thần kinh, suy nhược cơ thể bởi nhiều lý do như: trước mổ không được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ, trong mổ mất máu và tiêu hao năng lượng quá nhiều, sau mổ công năng các tạng phủ, đặc biệt là hệ thống tỳ vị hay bị rối loạn làm ảnh hưởng đến việc tiêu hóa và hấp thu các chất dinh dưỡng, ngoài ra, tình trạng nhiễm khuẩn, trạng thái căng thẳng thần kinh do đau đớn và mất ngủ cũng góp phần quan trọng tạo nên sự suy nhược. Bởi vậy, ngoài thuốc men và dịch thể các loại, việc nuôi dưỡng người bệnh bằng đường ăn uống có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Chim cút hầm hoàng kỳ.

Trong y học cổ truyền, có một phương thức nuôi dưỡng bệnh nhân sau mổ rất độc đáo, đó là các món ăn - bài thuốc (dược thiện). Dựa trên cơ sở “biện chứng luận trị” đối với từng người bệnh, với cấu trúc phối hợp hài hòa giữa thực phẩm và dược phẩm, biện pháp này không những cung cấp năng lượng và các chất dinh dưỡng cho cơ thể người bệnh mà còn có tác dụng hỗ trợ tích cực cho trị liệu. Xin được giới thiệu một số bài thuốc điển hình để độc giả có thể tham khảo và vận dụng.

Bài 1: hoàng kỳ 12g, thịt gà 25g, gạo tẻ 50g, gia vị vừa đủ. Hoàng kỳ rửa sạch, sắc kỹ 2 lần bỏ bã lấy nước; thịt gà rửa sạch, thái chỉ; hai thứ đem ninh với gạo thành cháo, chế thêm gia vị, ăn nóng. Công dụng: ích khí cố biểu, ôn trung bổ hư, giúp cơ thể nâng cao năng lực miễn dịch và làm tăng khả năng tạo máu.

Bài 2: bột nhân sâm 3g, gạo tẻ 50g, thịt lợn nạc 25g, gia vị vừa đủ. Thịt lợn rửa sạch, thái chỉ, đem ninh với gạo thành cháo, khi chín cho bột nhân sâm và gia vị vừa đủ, ăn nóng. Công dụng: đại bổ nguyên khí, bổ tỳ ích phế, sinh tân dịch và an thần, làm tăng sức đề kháng của cơ thể và giúp tủy xương tăng sinh hồng cầu.

Bài 3: kỷ tử 12g, đại táo 5 quả, trứng gà 2 quả, đường trắng lượng vừa đủ. Đại táo rửa sạch, bỏ hạt, đem sắc kỹ cùng với kỷ tử, khi được đập trứng gà vào quấy đều, chế thêm một chút đường trắng, ăn nóng. Công dụng: bổ hư nhược, ích khí huyết, kiện tỳ vị, dưỡng can thận, dùng rất tốt cho bệnh nhân thiếu máu sau phẫu thuật.

Bài 4: hoàng kỳ 12g, chim cút 2 con, một ít rượu vang và gia vị vừa đủ. Chim cút làm thịt, bỏ lông và nội tạng rửa sạch; hoàng kỳ thái phiến cho vào bụng chim cùng với gia vị rồi đem hấp cách thủy, ăn nóng. Công dụng: ích khí bổ tỳ, tư bổ ngũ tạng, dùng rất tốt cho người bệnh thiếu máu và suy nhược cơ thể.

Bài 5: đông trùng hạ thảo 5g, gà ác 1 con (nặng chừng 500g), hành, gừng tươi và gia vị vừa đủ. Gà ác làm thịt, bỏ lông và nội tạng, rửa sạch và chặt miếng, ướp gia vị rồi đem hầm nhừ với đông trùng hạ thảo, khi chín chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: bổ phế ích thận, bổ huyết dưỡng huyết.

ThS. Hoàng Khánh Toàn